Princes and Governors: The Legal-Historical Glossa to the Janusz Bieniak’s Conception of a Constitutional Order in the Second Piasts’ Monarchy

Krzysztof  Fokt

Princes and Governors: The Legal-Historical Glossa to the Janusz Bieniak’s Conception of a Constitutional Order in the Second Piasts’ Monarchy

Data publikacji: 05.12.2018

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Special Issues, Zeszyt specjalny, wersja anglojęzyczna 2018, s. 29-46

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.030.9118

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

Tytuły

Princes and Governors: The Legal-Historical Glossa to the Janusz Bieniak’s Conception of a Constitutional Order in the Second Piasts’ Monarchy

Abstrakt

In the paper, an attempt of eliminating a certain supposed internal contradiction in the concept of Janusz Bieniak concerning the role and position of junior members of the Piast dynasty in the territorial governance of the so called second Polish monarchy (ca 1040–1177) was undertaken. As the result of the conducted reasoning, three probable and one hypothetic model of engaging the junior Piasts in the management of provinces were discerned, two of which (1. and 2.) included co-existence in a given province of a Piast duke and a noblemen appointed by the “grand duke” (princeps), and two: oﬃciating of sole members of the dynasty as governors or rulers in the provinces of the monarchy. All those models must be taken into account in further research on the constitutional and political history of the Piast state in the eleventh and twelfth centuries.

Słowa kluczowe

history of government, Piast dynasty, Poland, Middle Ages, territorial governance

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Sources

Galli Anonymi cronica et gesta ducum sive principum Polonorum, ed. and introd. by K. Maleczyński, “Monumenta Poloniae Historica”, series II, vol. 2, Kraków 1952.

Kronika Polska (Chronica Polonorum), ed. L. Ćwikliński, “Monumenta Poloniae Historica”, vol. 3, Lwów 1878, pp. 578–656.

Księga bracka i nekrolog opactwa Panny Marii w Lubiniu (Liber fraternitatis et liber mortuorum Abbatiae Sancte Mariae Lubinensis), ed. and introd. by Z. Perzanowski, “Monumenta Poloniae Historica”, series II, vol. 9, part 2,Warszawa 1976, pp. 3–14.

Liber formularum ad ius canonicum spectantium, ex actis Jacobi de Kurdwanow episcopi Plocensis maxima parte depromptarum, ed. B. Ulanowski, Archiwum Komisji Prawniczej, vol. 1, pp. 1–35.

Magistri Vincentii dicti Kadłubek Chronica Polonorum, ed. M. Plezia, Monumenta Poloniae Historica, Series II, Vol. 9, Kraków 1994.

Schlesisches Urkundenbuch, Vol. 1: 971–1230, eds. J.J. Menzel and H. Appelt, revised by H. Appelt, Köln–Graz 1963.

Monographs

Benyskiewicz K., Władysław Herman. Książę Polski 1079–1102 [Władysław Herman: Duke of Poland, 1079–1102], Kraków 2014.

Białuński G., Wizna na pograniczu polsko-pruskim w czasach księcia Bolesława Kędzierzawego [Wizna on the Polish-Prussian border during the reign of Bolesław IV the Curly] [in:] Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie. Materiały z konferencji naukowej Górzno 1–2 czerwca 2002 r. [The Polish-Prussian and Polish-Teutonic Order borderlands: Conference proceedings, Górzno 1–2 June 2002], ed. K. Grążawski, Włocławek–Brodnica 2003, pp. 255–276.

Bieniak J., Polska elita polityczna XII wieku, Cz. 1: Tło działalności [Polish political elites of the 12th century: part I: The background] [in:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej [Polish medieval society], vol. 2, ed. S.K. Kuczyński, Warszawa 1982, pp. 11–61.

Bieniak J., Polska elita polityczna XII wieku, cz. III A: Arbitrzy książąt – krąg rodzinny Piotra Włostowica [Polish political elites of the 12th century, part III A: Arbiters of princes – Piotr Włostowic’s family circle] [in:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej [Polish medieval society], vol. 4, ed. S.K. Kuczyński, Warszawa 1990, pp. 13–107.

Bieniak J., Polska elita polityczna XII wieku, cz. IV B: Dwa możnowładztwa – starszy i nowi [Polish political elites of the 12th century, part IV B: The old and the new powerbrokers] [in:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej: Zbiór studiów [Polish medieval society: A collection of studies], vol. 12, ed. S. Górzyński, Warszawa 2012, pp. 11–45.

Bieniak J., Powstanie księstwa opolsko-raciborskiego jako wyraz przekształcania się Polski w dzielnicową poliarchię [The creation of the Duchy of Opole-Racibórz as an example of Poland’s transformation into a polyarchy of regions] [in:] Sacra Silentii provincia. 800 lat dziedzicznego księstwa opolskiego (1202–2002) [Sacra Silentii provincia: Eight hundred years of a hereditary Duchy of Opole (1202–2002)], ed. A. Pobóg-Lenartowicz, Opole 2003, pp. 37–81.

Biniaś-Szkopek M., Bolesław Kędzierzawy [Bolesław the Curly], Poznań 2014.

Cetwiński M., Kasztelanowie i kasztelanie na Śląsku w XIII i XIV wieku [Castellans and castellania in Silesia in the 13th and 14th centuries] [in:] Studia z dziejów średniowiecza polskiego i powszechnego, “Acta Universitatis Wratislaviensis” 1989, no. 979, series: Historia, vol. 69, pp. 3–20; and reprinted in: M. Cetwiński, Śląski tygiel. Studia z dziejów polskiego średniowiecza [The Silesian melting-pot: Studies in Poland’s Middle Ages], Częstochowa 2001, pp. 255–275.

Dalewski Z., Modele władzy dynastycznej w Europie Środkowo-Wschodniej we wcześniejszym średniowieczu [Models of dynastic government in Central and Eastern Europe in the Early [High] Middle Ages], Warszawa 2014.

Dąbrowski F., Studia nad administracją kasztelańską Polski XIII wieku [Studies of Poland’s castellan administration in the 13th century],Warszawa 2007.

Dowiat J., Polska – państwem średniowiecznej Europy [Poland: A state of medieval Europe], Warszawa 1968.

Eberl I., Pfalzgraf [in:] Lexikon des Mittelalters, vol. 6, columns 2011–2013.

Fokt K., Denuo de Legenicensi potestate: uwagi o znaczeniu Legnicy w księstwie Bolesława Wysokiego [Denuo de Legenicensi potestate: Some remarks about the importance of Legnica in Duchy of Silesia under Bolesław I the Tall], “Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2015, vol. 70, issue 2, pp. 3–15.

Font M., Im Spannungsfeld der christlichen Großmächte. Mittel- und Osteuropa im 10.–12. Jahrhundert, Herne 2008.

Gawlas S., O kształt zjednoczonego Królestwa. Niemieckie władztwo terytorialne a geneza społeczno-ustrojowej odrębności Polski [United Kingdom – what form? German territorial rule and the origin of Poland’s social and constitutional identity], 2nd ed., Warszawa 2000 (1st ed., Warszawa 1996).

Grodecki R., Zbigniew książę Polski [Zbigniew, Duke of Poland] [in:] Studja staropolskie. Księga ku czci Aleksandra Brücknera[Studies of Old Poland: A Festchrift in Honour of Aleksander Brückner], Kraków 1928, pp. 71–105.

Jurek T., Review of Jacek Osiński Statut Bolesława Krzywoustego, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2014, “Roczniki Historyczne” 2015, vol. 81, pp. 230–233.

Helbig H., Der Wettinische Ständestaat: Untersuchungen zur Geschichte des Ständewesens und der landständischen Verfassung in Mitteldeutschland bis 1485, “Mitteldeutsche Forschungen”, vol. 4, Münster–Köln 1955.

Kosonowski M., Dokumenty księżnej Salomei i księcia Mieszka Starego dla klasztoru Benedyktynów w Mogilnie z XVII-wiecznego kopiariusza Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej. Studium krytyczne i edycja tekstów[Documents of Duchess Salomea and Duke Mieszko the Old [addressed to] the Benedictine Abbey at Mogilno [as copied] in a 17th-century cartulary of the Cracow Chapter Archives: A critical study and critical edition of the texts] [in:] Signa. Studia i szkice z nauk pomocniczych historii. Prace dedykowane Profesorowi Zenonowi Piechowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin [Signa. Studies and essays in auxiliary sciences of history: A Festschrift in Honour of Professor Zenon Piech on his 60th birthday anniversary], eds. A. Marzec, M. Starzyński, “Studenckie Zeszyty Historyczne Koła Naukowego Historyków Studentów UJ”, no. 21, Appendix 1, pp. 29–58, Kraków 2014.

Kosonowski M., O ustawie sukcesyjnej Bolesława Krzywoustego w kontrowersyjnym oświetleniu. W związku z pracą Jacka Osińskiego Statut Bolesława Krzywoustego, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2014[Bolesław the Wrymouth’s Statute of Succession: A polemic prompted by Jacek Osiński’s study Statut Bolesława Krzywoustego, Avalon Publishing House, Kraków 2014], CPH 2015, vol. 67, issue 2, pp. 237–269.

Kotljar M.F, Rička V.M./КотлярМ. Ф., Ричка В. М., Княжий двір Південної Русі X–XIII ст. [Princely court of Southern Rus’ in the 10th–12th centuries], Kyiv 2008.

Krawiec A., Król bez korony. Władysław I Herman, książę polski [King without a Crown: Władysław I Herman, Duke of Poland], Warszawa 2014.

Labuda G., Władysław i Zbigniew. U genezy podziałów dzielnicowych w Polsce w drugiej połowie XI wieku [Władysław and Zbigniew: The root causes of Poland’s fragmentation in the later 11th century] [in:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej [Polish medieval society], vol. 6, ed. S.K. Kuczyński, Warszawa 1994, pp. 9–21.

Lalik T., Sandomierskie we wcześniejszym średniowieczu. Prowincja, księstwo, województwo [Land Sandomierz in the Early Middle Ages: Province, duchy, voivodship] [in:] Studia sandomierskie. Materiały do dziejów miasta Sandomierza i regionu sandomierskiego [Studies on Sandomierz. Material to the history of the city of Sandomierz and its region], ed. T. Wąsowicz, J. Pazdur, Warszawa 1967, pp. 41–109.

Łowmiański H., Początki Polski. Polityczne i społeczne procesy kształtowania się narodu do początku wieku XIV [The emergence of Poland: Political and social aspects of the nation-building processes until the 14th century], part 1, Warszawa 1985.

Łowmiański H., Rozdrobnienie feudalne Polski w historiograﬁi naukowej [Poland’s feudal fragmentation in academic historiography] [in:] Polska w okresie rozdrobnienia feudalnego [Poland in the Age of Feudal Fragmentation], ed. H. Łowmiański, Wrocław 1973, pp. 7–34.

Maleczyński K., Bolesław Krzywousty. Zarys panowania [Bolesław the Wrymouth: An outline history of his reign], Kraków 1947.

Maleczyński K., Śląsk w okresie od schyłku IX do połowy XII wieku [Silesia from the turn of the 9th century until the middle of the 12th centuries] [in:] Historia Śląska [History of Silesia], vol. 1: Do roku 1763 [Prior to 1763], part 1: Do połowy XIV w. [Prior to the mid-14th century], ed. K. Maleczyński Wrocław 1960, pp. 145–237.

Modzelewski K., Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej [Peasants in the early Piast monarchy], vol. 1 of Chłopi w społeczeństwie polskim [Peasants in Polish society], ed. Cz. Madajczyk, Wrocław 1987.

Modzelewski K., Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego: X–XIII wiek [The economic system of the Piast state in the 10th–13th centuries], 2nd ed., Poznań 2000 (1st ed., Wrocław 1975).

Mosingiewicz K., Śliwiński B., Rycerstwo polskie z końca XII w. w falsyﬁkacie Kazimierza Sprawiedliwego [Polish knighthood of the late 12th century in the forged document of Kazimierz the Just], “Kwartalnik Historyczny” 1981, vol. 88, issue 3, pp. 713–722.

Paulus Ch., Das Pfalzgrafenamt in Bayern im frühen und hohen Mittelalter, Kommission für bayerische Landesgeschichte: Studien zur bayerischen Verfassungs- und Sozialgeschichte, Arbeiten aus der historischen Atlasforschung in Bayern, vol. 25, München 2007.

Schlesinger W., Zur Gerichtsverfassung des Markengebiets östlich der Saale im Zeitalter der deutschen Ostsiedlung, “Jahrbuch für die Geschichte Mittel- und Ostdeutschlands” 1953, no. 2, pp. 1–93.

Schlick J., König, Fürsten und Reich (1056–1159): Herrschaftsverständnis im Wandel, “Mittelalter-Forschungen”, vol. 7, Stuttgart 2001.

Schneidmüller B., Konsensuale Herrschaft. Ein Essay über Formen und Konzepte politischer Ordnung im Mittelalter [in:] Reich, Regionen und Europa in Mittelalter und Neuzeit. Festschrift für Peter Moraw, ed. P.-J. Heinig, Berlin 2000, pp. 53–87.

Spors J., Podział dzielnicowy Polski według statutu Bolesława Krzywoustego ze szczególnym uwzględnieniem dzielnicy seniorackiej [Poland’s devolution in Bolesław the Wrymouth’s Statute of Succession and the seniorate province], Słupsk 1978.

Spors J., Uwagi nad genezą urzędu wojewody dzielnicowego w Polsce XII–początku XIII wieku [Origins of the office of the provincial voivode in Poland (12th–early 13th centuries)], “Przegląd Historyczny” 1991, vol. 82, issue 2, pp. 185–208.

Spors J., Wojewodowie Polski dzielnicowej w XII i XIII wieku: Przegląd wojewodów w kontekście ewolucji urzędu od godności nadwornej do urzędu ziemskiego [Voivodes of the Age of Poland’s Fragmentation (12th and 13th centuries): An overview of voivodes in the context of the evolution of [the meaning of] the term from a court office to a territorial governor], “Przegląd Historyczny” 1991, vol. 82, issue 3–4, pp. 353–370.

Spors J., Ze studiów nad urzędami w Polsce XI i XII w. (wojewoda, komornik, podkomorzy) [Studies on the offices in Poland in the 11th–12th centuries (voivode, camerarius, subcamerarius)], CPH 1992 (publ. 1993), vol. 44, issue 2, pp. 25–53.

Strätz H.-W., Pfalzgraf [in:] Handwörterbuch zur deutschen Rechtsgeschichte, 1st ed., vol. 3, columns 1667–1670.

Teterycz-Puzio A., Henryk Sandomierski: Polski krzyżowiec (1126/1133 – 18 X 1166) [Henryk of Sandomierz: A Polish crusader (1126/1133 – 18 October 1166)], 2nd ed., Kraków 2015.

Thieme A., Die Burggrafschaft Altenburg: Studien zu Amt und Herrschaft im Übergang vom hohen zum späten Mittelalter, “Schriften zur Sächsischen Landesgeschichte”, vol. 2, Leipzig 2001.

Urzędnicy małopolscy XII–XV wieku: Spisy [A Register of officials in Małopolska (12th–15th centuries)], ed. A. Gąsiorowski, J. Kurtyka et al., Wrocław 1990.

Wasilewski T., Poland’s Administrative Structure in Early Piast Times. Castra Ruled by Comites as Centres of Provinces and Territorial Administration, “Acta Poloniae Historica” 1989, vol. 44, pp. 5–31.

Wenta J., O stróżach „testamentu” Bolesława Krzywoustego [The custodians of the Bolesław the Wrymouth’s ‘Testament’] [in:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej [Polish medieval society], vol. 8, ed. S.K. Kuczyński, Warszawa 1999, pp. 67–112.

Wiszewski P., Mieszko III Stary i jego czasy [Mieszko III the Old and his times], Wrocław 2002.

Zotz Th., Burggraf [in:] Handwörterbuch zur deutschen Rechtsgeschichte, 2nd ed., vol. 1, columns 766–768.

Zotz Th., Im Amt und Würden: Zur Eigenart „oﬃzieller“. Positionen im früheren Mittelalter, “Tel Aviver Jahrbuch für deutsche Geschichte” 1993, vol. 22, pp. 1–23.

Żerelik R., Dzieje Śląska do 1526 roku[History of Silesia prior to 1526] [in:] Historia Śląska [History of Silesia], ed. M. Czapliński, Wrocław 2002

Informacje

Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Special Issues, Zeszyt specjalny, wersja anglojęzyczna 2018, s. 29-46

DOI: https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.030.9118

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Autorzy

Krzysztof Fokt

https://orcid.org/0000-0002-7256-410X

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polska

Publikacja: 05.12.2018

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Krzysztof Fokt (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Angielski

Liczba wyświetleń: 2182

Liczba pobrań: 1349

Princes and Governors: The Legal-Historical Glossa to the Janusz Bieniak’s Conception of a Constitutional Order in the Second Piasts’ Monarchy

Pobierz xml