Prawo propinacyjne Galicji. Zarys problematyki
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPrawo propinacyjne Galicji. Zarys problematyki
Data publikacji: 2023
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 16 (2023), Tom 16, Zeszyt 4, s. 469 - 486
https://doi.org/10.4467/20844131KS.23.040.19034Autorzy
Prawo propinacyjne Galicji. Zarys problematyki
The Propination Rights in Galicia. An Outline
The propination rights provided for the exclusive right to produce and sell alcoholic beverages. In the 19th century, however, these rights, together with the serfdom, became a relic of a bygone era, having no place in the existing social and legal system, which ultimately led to its abolition. The article presents research problems related to the propination rights in Galicia. The first part of the article presents the definition and nature of propination in Poland, its connection to the feudal system and the phenomenon of forced propination. The second part of the article discusses the propination rights in Galicia during the first half of the 19th century, taking into account social, political and legal factors. It presents the issue of propination during the period of Galician autonomy in the second half of the 19th century as well. This part includes also issues of competent authorities and the ultimate abolition of these rights on the basis of the Act of December 30, 1875, and the Act of April 22, 1889.
Źródła prawne
Kasparek, Franciszek i Zatorski, Maksymilian, oprac. Powszechna księga ustaw cywilnych dla wszystkich krajów dziedzicznych niemieckich Monarchji austryjackiéj. Z późniejszemi odnośnemi ustawami i rozporządzeniami. Cieszyn: nakładem Karola Malika, 1875.
Kasparek, Jan Rudolf, oprac. Zbiór ustaw administracyjnych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi z Wielkiém Księstwem Krakowskiém obowiązujących, do użytku organów c.k. Władz rządowych i Władz autonomicznych. Tom 1. Kraków: drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1868.
Ohryzko, Jozafat, wyd. Volumina Legum. Tom 7. Petersburg: nakładem i drukiem Jozafata Ohryzki, 1860 [VL 7].
Skałkowski, Tadeusz, oprac. Ustawa z dnia 22. kwietnia 1889 r. o wykupnie prawa propinacji, z uwagami i objaśnieniami. Lwów: I Związkowa Drukarnia, 1889.
Starzyński, Stanisław, oprac. Kodeks prawa politycznego czyli Austryackie ustawy konstytucyjne 1848–1903. Lwów: nakładem K. S. Jakubowskiego, 1903.
Uruszczak, Wacław, Grodziski, Stanisław i Dwornicka, Irena, wyd. Volumina Constitutionum. Tom 1: 1493–1549. Volumen 1: 1493–1526. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1996 [VC I/1].
Ustawa z 30 grudnia 1875 r. o zniesieniu prawa propinacyi dla Królestwa Galicy i i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: nakładem Redakcyi Przeglądu Sądowego i Administracyjnego z drukarni Ludowej pl. Bernardyński l, 1876.
Ustawa z dnia 30 grudnia 1875 roku dla królestwa Galicji i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem zawierająca postanowienia o zniesieniu prawa propinacji (Dziennik ustaw i Rozporządzeńkrajowych dla Królestwa Galicji i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem 1877 nr 55).
Ustawa z dnia 22 Kwietnia 1889 roku dla Królestwa Galicji i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem, zmieniająca niektóre postanowienia ustawy krajowej z dnia 80. Grudnia 1S75, Nr, 55. Dz. ust. i rozp. kraj. z r. 1877 o zniesieniu prawa propinacji (Dziennik ustaw i Rozporządzeńkrajowych dla Królestwa Galicji i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem 1889 nr 30).
Źródła drukowane
Merunowicz, Teofil. List otwarty do P. T. Właścicieli prawa propinacyi zasiadających w Sejmie Krajowym. Lwów: Nakładem autora, 1884.
„Krajowe Biuro Statystyczne przy Wydziale krajowym”. W: Skorowidz Dóbr Tabularnych w Galicji z W. Ks. Krakowskiem. Kraków: nakładem Wydziału Krajowego, 1905.
„Sprawozdanie Wydziału krajowego w przedmiocie wykupna propinacyi”. W: Alegata do Sprawozdań Stenograficznych z czwartej sesyi Sejmu galicyjskiego z roku 1866 (alegat 5). Lwów: Sejm Krajowy Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem, 1866.
Staszic, Stanisław. Przestrogi dla Polski. https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/przestrogi-dla-polski.pdf (dostęp: 20.09.2023).
„Walka z propinacyą”. Nowości Illustrowane 2, nr 45 (4 listopada 1905).
„Zniesienie propinacyi”. Tygodnik Ziemi Sanockiej 1, nr 24 (9 października 1910).
Opracowania
Balzer, Oswald. Historya ustroju Austryi w zarysie. Lwów: nakładem K.S. Jakubowskiego, 1899.
Bardach, Juliusz, Leśnodorski, Bogusław i Pietrzak, Michał. Historia ustroju i prawa polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2005.
Bobrzyński, Michał. Prawo propinacyi w dawnej Polsce. Kraków: drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1888.
Burszta, Józef. Społeczeństwo i karczma. Propinacja, karczma i sprawa alkoholizmu w społeczeństwie polskim XIX w. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1951.
Burszta, Józef. Wieś i karczma. Rola karczmy w życiu wsi pańszczyźnianej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1950.
Dutkiewicz, Walenty. Prawa Cywilne, jakie w Polsce od roku 1347 do wprowadzenia Kodexu Napoleona obowiązywały. Warszawa: Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, 1869.
Fras, Zbigniew. Galicja. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999.
Gloger, Zygmunt. Encyklopedja staropolska Ilustrowana. Tom 4. Warszawa: druk Piotra Laskauera i S-ki, 1908.
Grodziski, Stanisław. Sejm Krajowy galicyjski 1861–1914. Wyd. 2. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2018.
Lasocki, Czesław. W obronie Ustawy Krajowej z roku 1875 o wykupnie prawa propinacyi. Kraków: druk Wł. L. Anczyca i Spółki, 1889.
Łoziński, Bronisław. Galicyjski sejm stanowy 1817–1845. Lwów: Ksiȩgarnia H. Altenberga, 1905.
Malec, Jerzy i Malec, Dorota. Historia administracji i myśli administracyjnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.
Małachowski, Godzimir. O ingerencyi sądów przy zniesieniu prawa propinacyi w Galicyi. Lwów: Księgarnia Seyfartha & Czajowskiego, 1889.
Małecki, Marian. Wydział Krajowy sejmu galicyjskiego, Geneza, struktura i zakres kompetencji, następstwo prawne. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2014.
Michalewicz, Jerzy. Przemysł gorzelniany Galicji doby autonomicznej. Między monopolem dworskim a monopolem państwowym. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1988.
Obywatel z nad Wisły. Przegląd Ustaw i Rozporządzeń tyczących się Prawa Propinacyjnego w Galicyi. Kraków: czcionkami Drukarni Czasu, 1862.
Popiel, Jan. W sprawie propinacyjnej. Kraków: druk Wł. L. Anczyca i Spółki, 1888.
Rafacz, Józef. Przymus propinacyjny w dobrach królewskich koronnych w epoce nowożytnej. Warszawa: druk. Kasy im. Mianowskiego, 1933.
Spyra, Adam. Browarnictwo Galicji doby autonomicznej. Kraków: Wydawnictwo „Księgarni Akademickiej”, 1994.
Szczepanowski, Stanisław. Nędza Galicyi w cyfrach i program energicznego rozwoju gospodarstwa krajowego. Lwów: drukiem Pillera i Spółki, 1888.
Ślusarek, Krzysztof. Uwłaszczenie chłopów w Galicji zachodniej. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2002.
Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 16 (2023), Tom 16, Zeszyt 4, s. 469 - 486
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Prawo propinacyjne Galicji. Zarys problematyki
The Propination Rights in Galicia. An Outline
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiSugerowane cytowania: Chicago