Między krzyżykiem a kółkiem. Niepiśmienny w aktach wydziału pojednawczego i policji prostej sądu pokoju w Zgierzu i Łodzi z lat 1844–1876

Joanna Machut-Kowalczyk

Między krzyżykiem a kółkiem. Niepiśmienny w aktach wydziału pojednawczego i policji prostej sądu pokoju w Zgierzu i Łodzi z lat 1844–1876

Data publikacji: 19.09.2023

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 14 (2021), Tom 14, Zeszyt 1, s. 1 - 15

https://doi.org/10.4467/20844131KS.21.001.13268

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Między krzyżykiem a kółkiem. Niepiśmienny w aktach wydziału pojednawczego i policji prostej sądu pokoju w Zgierzu i Łodzi z lat 1844–1876

Abstrakt

Between the Cross and the Circle. Illiterates in the Records of the Conciliation Department and the Simple Police of the Peace Court in Zgierz and Łódź 1844–1876

The law in the Kingdom of Poland regulated the use of alternative forms of signature. The files of the courts of peace in Zgierz and Łódźabound in examples of their use. In guardianship documents, we most often find three crosses in lieu of a signature (in applications) or a mention of the illiteracy of the participants in the proceedings (minutes of meetings and resolutions). In the simple police department’s cases, Christians signed with crosses, while Jews drew three circles or signed in Hebrew. In each case, the official (a person witnessing the ‘signature’) attested that the signs were made by a specific person.

Słowa kluczowe

Królestwo Polskie, sąd pokoju, podpis analfabety; Kingdom of Poland, court of peace, signature of the illiterate

Kingdom of Poland, court of peace, signature of the illiterate

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Źródła archiwalne

Archiwum Państwowe w Łodzi, zespół nr 53, „Sąd Pokoju w Łodzi”. [= APŁ, SPwŁ]

Archiwum Państwowe w Łodzi, zespół nr 120, „Sąd Policji Prostej Okręgu Zgierskiego”. [= APŁ, SPPOZ]

Archiwum Państwowe w Łodzi, zespół nr 79, „Cesarsko-Niemiecki Sąd Pokoju w Łodzi I Okręg”.

Archiwum Państwowe w Łodzi, zespół „Akta Miasta Łodzi”, sygn. 673, „Akta Magistratu Miasta Łodzi w przedmiocie Sąd Policji Prostej”. [= APŁ, AMŁ, sygn. 673]

Źródła drukowane

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 poz. 1740).

Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. 2020 poz. 1192, 2320).

Powody urzędowe do księgi pierwszej Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego, z dyaryusza senatu sejmu Królestwa Polskiego z roku 1825 zebrałi ułożył Mścisław Godlewski. Warszawa, 1875.

Powszechna ordynacja sądowa dla państw pruskich z 1816 r. Poznań, 1822.

Zawadzki, Stanisław. Prawo Cywilne Obowiązujące w Królestwie Polskiem. T. II. Warszawa, 1861.

Zawadzki, Stanisław. Prawo Cywilne Obowiązujące w Królestwie Polskiem. T. III. Warszawa, 1863.

Opracowania

Bieliński, Arkadiusz Krzysztof. Charakter podpisu w polskim prawie cywilnym materialnym i procesowym. Warszawa: C.H. Beck, 2007.

Bitzer, Frank i Brisch, Klaus M. Digitale Signatur: Grundlagen, Funktionen und Einsatz. Berlin: Springer-Verlag, 1999.

Breyer, Stefan. „Do kwestji łączenia spraw i interpretacji § 82 U.N.” Przegląd Notarjalny 6, z. 1 (1927): 116–119.

Burg, Tobias. Die Signatur. Formen und Funktionen vom Mittelalter bis zum 17. Jahrhundert. Munster: Lit, 2007.

Cressy, David. „Levels of Illiteracy in England, 1530–1730”. The Historical Journal 20, nr 1 (1977): 1–23.

Diaków, Bazyli. „Do Kwestji łączenia spraw i interpretacji § 82 U.N.” Przegląd Notarjalny 5, nr 3–4 (1926): 304–308.

Diaków, Bazyli. „Jeszcze do kwestji łączenia spraw i interpretacji § 82 U.N.” Przegląd Notarjalny 6, z. 3 (1927): 271–280.

Etienne, Francois. „Alphabetisierung in Frankreich und Deutschland während des 19. Jahrhunderts.

Erste Überlegung zu einer vergleichenden Analyse”. Zeitschrift für Pädagogik 29, H. 5 (1983): 755–768.

Fraenkel, Béatrice. La signature. Genès d’un signe. Paris: Gallimard, 1992.

Hühnlein, Detlef i Korte, Urlike. Grundlagen der elektronischen Signatur: Recht –Technik –Anwendung. Ingelheim: SecuMedia, 2006.

Jacyszyn, Jerzy. „Podpis elektroniczny w praktyce notarialnej”. Rejent 13, nr 12 (2003): 91–113.

Jacyszyn, Jerzy i Zakrzewski, Sebastian. „Podpis elektroniczny jako element systemu zabezpieczenia danych w sieci (część pierwsza)”. Rejent 11, nr 10 (2001): 40–54.

Lentz, Jörg-M. i Schmidt, Christiane. Elektronische Signatur – eine Analogie zur eigenhändigen Unterschrift? Stuttgart: Deutscher Sparkassenverlag, 2004.

Lüke, Alfons i Lang, Albert. Sztuka grafologii, czyli Twój podpis mówi za Ciebie. Wrocław: Luna, 1993.

Machut-Kowalczyk, Joanna. „Początki łódzkiego sądownictwa”. Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 17 (2014).

Machut-Kowalczyk, Joanna. Podpis w społeczności analfabetów – formy zastępcze podpisu w Królestwie Polskim na przykładzie Łodzi i Zgierza. Konferencja Belliculum Diplomaticum VII Lublinense [referat]. Lublin, 13–14.05.2018.

Machut-Kowalczyk, Joanna. Rada familijna pod powagą sądu pokoju w świetle akt łęczyckich, zgierskich i łódzkich z lat 1809–1876. Łódź: Wydawnictwo Head Republic, 2014.

Mason, Stephen. Electronic Signatures in Law. Cambridge: Cambridge University Press, 2012.

Matuszewski, Jacek i Król, Małgorzata. „Podpis w prawie polskim – przedstawienie wątpliwości”. Studia Prawno-Ekonomiczne 70 (2004): 71–91.

Matuszewski, Jacek i Król, Małgorzata. „Prawo i język. Kilka uwag o podpisie autograficznym”. Rejent 16, nr 1 (2006): 19–34.

Miklaszewski, Walenty i Okolski, Antoni i Budziński, Stanisław. Podręcznik dla Sądów Gminnych Królestwa Polskiego. T. II. Warszawa, 1876.

Niemirowski, Adam. Wykład notariatu dziejowy i porównawczy. Cześć szczególna. Warszawa: G. Sennewald, 1876.

Ogórek, Bartosz. „Piśmienność mieszkańców Krakowa w pierwszej połowie XIX wieku. Uwarunkowania demograficzne i społeczno-gospodarcze”. Przeszłość Demograficzna Polski 40 (2018): 141–165.

Okolski, Stanisław Antoni Zygmunt. Zasady prawa cywilnego obowiązującego w Królestwie Polskiem. Warszawa, 1885.

Oleszko, Aleksander. „Podpis własnoręczny jako element formalny aktu notarialnego obejmującego czynność prawną (część pierwsza)”. Rejent 11, nr 6 (2001): 28–41.

Oleszko, Aleksander. „Podpis własnoręczny jako element formalny aktu notarialnego obejmującego czynność prawną (część druga)”. Rejent 11, nr 9 (2001): 74–87.

Podpłoński, Robert i Popis, Piotr. Podpis elektroniczny. Komentarz. Warszawa:” Difin”, 2004.

Radwański, Zbigniew, red. System prawa prywatnego. T. II: Prawo cywilne – część ogólna. Warszawa: C.H. Beck, 2008.

Rostocki, Władysław. „Księgi kancelaryjne i akta spraw urzędów administracji państwowej Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego”. Archeion 29 (1958).

Schofield, Roger Schofield. „Dimensions of Illiteracy 1750–1850”. Explorations in Economic History 10, issue 4 (1973): 437–454.

Seibt, Angelika. Unterschriften und Testamente –Praxis der forensischen Schriftuntersuchung. München: C.H. Beck, 2008.

Stawarz, Małgorzata. Jak zmienić życie przez podpis? Kraków: Wydawnictwo Stowarzyszenia Numerologicznego, 1997.

Urban, Wacław. „Sztuka pisania w województwie krakowskim w XVI i XVII wieku”. Przegląd Historyczny 75, nr 1 (1984): 39–82 [Warszawa: Towarzystwo Miłośników Historii].

Urban, Wacław. „Umiejętność pisania w Małopolsce w drugiej połowie XVI wieku”. Przegląd Historyczny 68, nr 2 (1977): 231–257.

Informacje

Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 14 (2021), Tom 14, Zeszyt 1, s. 1 - 15

DOI: https://doi.org/10.4467/20844131KS.21.001.13268

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Między krzyżykiem a kółkiem. Niepiśmienny w aktach wydziału pojednawczego i policji prostej sądu pokoju w Zgierzu i Łodzi z lat 1844–1876

Angielski:

Between the Cross and the Circle. Illiterates in the Records of the Conciliation Department and the Simple Police of the Peace Court in Zgierz and Łódź 1844–1876

Autorzy

Joanna Machut-Kowalczyk

https://orcid.org/0000-0003-0733-7709

Uniwersytet Łódzki, Polska, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź

Publikacja: 19.09.2023

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Joanna Machut-Kowalczyk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 1047

Liczba pobrań: 682

<p>Między krzyżykiem a kółkiem. Niepiśmienny w aktach wydziału pojednawczego i policji prostej sądu pokoju w Zgierzu i Łodzi z lat 1844–1876</p>

Pobierz xml