FAQ

Condictio causa data causa non secuta’ and Development of the Contractual System

Data publikacji: 30.08.2018

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11 (2018), Tom 11, Zeszyt 2, s. 177 - 195

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.010.8774

Autorzy

Marek Sobczyk
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-1828-7914 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Condictio causa data causa non secuta’ and Development of the Contractual System

Abstrakt

In this paper I deal with the relations between one of the basic unjustified enrichment claims in Roman law condictio causa data causa non secuta and the development of contract law from Antiquity to modern civil law. Two main issues of my research concern the condictio itself and the evolution of contract law from the Roman contractual nominalism to the modern principle of freedom of contract. In the first part of the paper I describe the legal character of condictio causa data causa non secuta and fields of its application in Roman law, especially in cases of innominate contracts. The second part of the paper is devoted to Roman contractual nominalism, the achievements of Roman jurists in recognition of new contracts, the contribution made by Medieval lawyers, canonists, lex Mercatoria and Roman-Dutch jurisprudence in the 17th century for the general recognition of the pacta sunt servanda principle and freedom of contract. I come to the conclusion that as a result of the long-term evolution towards the freedom of contract condictio causa data causa non secuta lost its significance in the field of contracts. Already in the oldest civil codes of modern times the scope of application of that condictio was narrow and as a rule did not extend to contracts. As a consequence, the need for its further existence was disputed during the preparatory work on the German civil code. In the last two parts of the paper I present the current significance, legal character and fields of application of the condictio in German and Polish civil law. As a rule in the contemporary law the condictio is not applicable within the framework of contract law. 

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Sources

Allgemeines Landrecht für die Preußischen Staaten

Decretals of Gregory IX (1234)

Digesta Iustiniani

Groenewegen van S., Tractatus de legibus abrogatis et inusitatis in Hollandia, Lugduni Batavorum 1664.

Grotius H., De iure belli ac pacis, Amsterdam 1642.

Lauterbach W.A., Collegium theoretico-practicum, Lib. XII, Tit. IV, Tab. Ad IX.

Judgements of the Polish Supreme Court of: 12.01.1960, 1 CO 40/59; 17.01.2002, III CKN 1500/00; 26.03.2002, II CKN 806/99; 30.01.2004, I CK 129/03; 25.03.2004, II CK 116/03; 8.03.2007, III CZP 3/07; 10.10.2008, II CSK 215/08; 17.06.2009, IV CSK 48/09; 17.03.2011, IV CSK 344/10; 21.06.2011, I CSK 533/10; 13.10.2011, V CSK 483/10; 15.04.2015, IV CSK 456/14; 3.02.2016, V CSK 312/15; 21.04.2016, III CNP 18/15; 16.06.2016, V CSK 581/15; 15.11.2016, III CNP 9/16.

Judgement of the Court of Appeal in Katowice of 29.03.2017, I Aca 1026/16.

Literature

Arangio-Ruiz V., Istituzioni di diritto romano, Napoli 1949.

Artner M., Agere praescriptis verbis. Atypische Geschäftsinhalte und klassisches Formularverfahren, Berlin 2002.

Baldus, Commentaria ad D.17.1.48,1 § Quintus Mucius, Lugundi 1552.

Benöhr H.P., Das sogennante Synallagma in den Konsensualkontrakten des klassischen römischen Rechts, Hamburg 1965.

Betti E., Der Typenzwang bei den römischen Rechtsgeschäften und die sogenannte Typenfreiheit des heutigen Rechts, “Festschrift für Leopold Wenger” 1944, vol. 1.

Biondi B., Istituzioni di diritto romano, Padova 1960.

Bonfante P., Istituzioni di diritto romano, Torino 1966.

Brox H., Walker W.D., Besonderes Schuldrecht, München 2006.

Buckland W.W., A Text-Book of Roman Law, Cambridge 1963.

Burdese A., Sul riconoscimento civile dei c.d. contratti innominati, “Iura” 1985, no. 36.

Caemmerer von E., Bereicherung und unerlaubte Handlung [in:] Festschrift für Ernst Rabel, Tübingen 1954.

Cannata C.A., Der Vertrag als zivilrechtlicher Obligierungsgrund in der römischen Jurisprudenz der klassischen Zeit [in:] Collatio iuris romani. Etudes dèdiès à H.Ankum, Amsterdam 1995.

Dalla Massara T., Alle origini della causa del contratto. Elaborazione di un concetto nella giurisprudenza classica, Padova 2004.

Dalla Massara T.,Sul responsum di Aristone in D.2.14.7.2 (Ulp. 4 ad ed.): l’elaborazione del concetto di causa del contratto [in:] Le dottrine del contratto nella giurisprudenza romana, ed. A.Burdese, Milano 2006.

Dannemann G., German Law of Unjustified Enrichment and Restitution. A Comparative Introduction, Oxford 2009.

Dilcher H., Der Typenzwang im mittelalterlichen Vertragsrecht, ZRG RA 1960.

Fögen M.T., Vom “Typenzwang” des römischen Rechts am Beispiel des Realvertrags [in:] Spuren des römischen Rechts. Festschrift für Bruno Huwiler zum 65. Geburtstag, Bern 2007.

Fuentenseca P., Derecho privado romano, Madrid 1978.

Gallo F., Synallagma e conventio nel contratto. Ricerca degli archetipi della categoria contrattuale e spunti per la revisione di impostazioni moderne. Corso di diritto romano, vol. 1, Torino 1992.

Golecki M., Synallagma. Filozoficzne podstawy odpowiedzialności kontraktowej w klasycznym prawie rzymskim, Toruń 2008.

Gordley J., The Jurists: A Critical History, Oxford 2013.

Gordley J., The Philosophical Origins of Modern Contract Doctrine, Oxford 1991.

Groenewegen van S., Tractatus de legibus abrogatis et inusitatis in Hollandia, Lugduni Batavorum 1664.

Grykiel J. [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. M.Gutowski, Warszawa 2017.

Grykiel J., Uprawnienia wierzyciela z umowy przedwstępnej w razie jej niewykonania lub nienależytego wykonania przez dłużnika, Legalis 2017, chapter no. IX.

Harke J.D., Römisches Recht, München 2008.

Hirata A., I contratti innominati e il cosidetto Lebensrettungsvertrag nel diritto romano, “Studia Warmińskie” 2014, no. 51.

Honsell H., Die Rückabwicklung sittenwidriger oder verbotener Geschäfte, München 1974.

Iglesias J., Derecho romano, Barcelona 1999.

Jansen N., Die Korrektur grundloser Vermögensverschiebungen als Restitution?, ZRG RA 2003, no. 120.

Kaser M., Gaius und die Klassiker, ZRG RA 1953, no. 70.

Korporowicz Ł.J., Pacta sunt servanda w prawie kanonicznym [in:] Pacta sunt servanda – nierealny projekt czy gwarancja ładu społecznego, eds. E.Kozerska, P.Sadowski, A.Szymański, Kraków 2015.

Krajewski M., Umowa przedwstępna [in:] System prawa prywatnego, t. 5: Prawo zobowiązań. Część ogólna, ed. E.Łętowska, Warszawa 2006.

Kranjc J., “Die actio praescriptis verbis” als Formelaufbauproblem, ZRG RA 1989, no. 107.

Kremer A., Kontrakty nienazwane w prawie rzymskim w świetle kazuistyki, Kraków 1991.

Księżak P., Bezpodstawne wzbogacenie. Art. 405–414 KC, Warszawa 2007.

Księżak P., Kodeks cywilny. Komentarz, ed. K.Osajda, Warszawa 2016.

Kupisch B., Arrichimento nel diritto romano, medievale e moderno, “Digesto delle Discipline privatistiche. Sezione civile” 1987, no. 1.

Kupisch B., Ungerechtfertigte Bereicherung. Geschichtliche Entwicklungen, Heidelberg 1987.

Larenz K., Canaris C.W., Lehrbuch des Schuldrechts, vol. 2, München 1994.

Lenel O., Das Edictum perpetuum, Leipzig 1907.

Lieb M. [in:] Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5, Schuldercht. Besonderer Teil III, München 2007.

Liebs D., Bereicherungsanspruch wegen Misserfolgs und Wegfall der Geschäftsgrundlage, “Juristenzeitung” 1978.

Łętowska E., Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2000.

MacCormack G., Contractual Theory and the Innominate Contracts, SDHI 1985, no. 51.

MacCormack G., The condictio causa data causa non secuta [in:] The Civil Law Tradition in Scotland, ed. R.Evans-Jones, Edinburgh 1995.

Makiłła D., Pacta sunt servanda – grocjuszowski koncept prawnonaturalnego ładu w społeczeństwie [in:] Pacta sunt servanda – nierealny projekt czy gwarancja ładu społecznego, eds. E.Kozerska, P.Sadowski, A.Szymański, Kraków 2015.

Markesinis B.S., Lorenz W., Dannemann G., The Law of Contracts and Restitution: A Comparative Introduction [in:] The German Law of Obligations, vol. 1, Oxford 1997.

Medicus D., Bürgerliches Recht, Köln–Berlin–München 2004.

Medicus D., Schuldrecht II. Besonderer Teil, München 2006.

Momberg Uribe R.A., The Effect of Change of Circumstances on the Binding Force of Contracts, Utrecht 2011.

Mossakowski W., Instytucja bezpodstawnego wzbogacenia (condictiones), “Forum Iuridicum” 2004, no. 3.

Mostowik P. [in:] System prawa prywatnego, t. 6: Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2006.

Mostowik P., Bezpodstawne wzbogacenie, “Studia Prawa Prywatnego” 2007, no. 2.

Mühl O., Hadding W. [in:] Soergel Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5/1, Schuldrecht IV/1, Stuttgart 2007.

Nicolas B., An Introduction to Roman Law, Oxford 1962.

Ohanowicz A., Bezpodstawne wzbogacenie (1981) [in:] A.Ohanowicz, Wybór prac, ed. A.Gulczyński, Warszawa 2007.

Ohanowicz A., Niesłuszne wzbogacenie [in:] A.Ohanowicz, Wybór prac, ed. A.Gulczyński, Warszawa 2007.

Pinzger E., Beck’sche Kurzkommentare, Band 7, Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, München 2004.

Röthel A.,Die Kondition wegen Zweckvefehlung, “Juristische Ausbildung” 2013, no. 12.

Santoro R., Actio civilis in factum, actio praescriptis verbis e praescriptio, “Studi Sanfilippo” 1983, vol. 4.

Schäfer F.L. [in:] Historisch-kritischer Kommentar zum BGB, Band III, Schuldrecht: Besonderer Teil, Teilband II, Mohr Siebeck 2013.

Serda W., Nienależne świadczenie, Warszawa 1988.

Sobczyk M., Rozliczenia między stronami związków partnerskich na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, “Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2015, no. 2.

Söllner A., Der Bereicherungsanspruch wegen Nichteintritts des mit einer Leistung bezweckten Erfolges (§ 812 Abs. 1 S. 2, 2 Halbsatz BGB), AcP 1963.

Söllner A., Die causa im Kondiktionen- und Vertragsrecht des Mittelalters bei Glossatoren, Kommentatoren und Kanonisten, ZRG RA 1960.

Schmidlin B., Zum Gegensatz zwischen römischer und moderner Vertragsauffassung: Typengebundenheit [in:] Maior viginti quinque annis. Essays in the Commemoration of the Sixth Lustrum of the Institute for the Legal History of the University of Utrecht, Assen 1979.

Schmidlin B.,Das Nominatprinzip und seine Erweiterung durch die actio praescriptis verbis, ZRG RA 2007, no. 124.

Szymańska A., Actio civilis in factum – actio preaescriptis verbis w responsach Labeona, “Studia Iuridica” 2003, no. 41.

Świrgoń-Skok R., Pretorskie pacta conventa servabo jako rzymskie korzenie zasady pacta sunt servanda [in:] Pacta sunt servanda – nierealny projekt czy gwarancja ładu społecznego, eds. E.Kozerska, P.Sadowski, A.Szymański, Kraków 2015.

Talamanca M., Contratto e patto nel diritto romano [in:] Le dottrine del contratto nella giurisprudenza romana, ed. A.Burdese, Milano 2006.

Talamanca M., La tipicità ei contratti romani fra “conventio” e “stipulatio” fino a Labeone [in:] Contractus e pactum. Tipicità e libertà negoziale nell’esperienza tardo-repubblicana, ed. F.Milazzo, Napoli 1990.

Uruszczak W., Znaczenie średniowiecznej kanonistyki dla prawa zobowiązań [in:] Ex contractu, ex delicto. Z dziejów prawa zobowiązań, eds. M.Mikuła, K.Stolarski, Kraków 2012.

Zhang L., I contratti innominati nel diritto romano, Milano 2007.

Zimmermann R., The Law of Obligations. Roman Foundations of the Civilian Tradition, Cape Town–Wetton–Johannesburg 1990.

Zimmermann R., Roman-Dutch Jurisprudence and its Contribution to European Private Law, “Tulane Law Review” 1992, vol. 66 (6).

Informacje

Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11 (2018), Tom 11, Zeszyt 2, s. 177 - 195

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Angielski: Condictio causa data causa non secuta’ and Development of the Contractual System

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-1828-7914

Marek Sobczyk
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-1828-7914 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Polska

Publikacja: 30.08.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Marek Sobczyk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski