Celem niniejszej pracy było zbadanie, w jakich rzekach i obiektach wodnych występuje zjawisko uszkodzenia zwłok spowodowane przez kiełże, czy ma ono związek z czasem przebywania ciała w wodzie oraz zdefiniowanie wspólnych cech tego typu ubytków. Ponadto oceniono częstość jego występowania, biorąc pod uwagę temperaturę powietrza oraz porę roku.

Materiał i metody: Przeanalizowano protokoły sekcji zwłok z Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w latach 2015-2024. Wybrano 285 przypadków ofiar utonięć. Zweryfikowano występowanie obrażeń i ich rodzaj na podstawie dokumentacji oraz zdjęć sekcyjnych. W Zakładzie Medycyny Sądowej wykonano badania histopatologiczne w celu potwierdzenia obecności białek ludzkich w układzie pokarmowym skorupiaków.

Wyniki i wnioski: Wspólną cechą wszystkich przypadków było punktowe przerwanie ciągłości naskórka. W 5 z 285 przypadków stwierdzono obecność małych skorupiaków, a także ubytki naskórka na odsłoniętych częściach ciała. Podobne uszkodzenia, lecz bez występowania osobników kiełży były obecne na 25 ciałach. Nie stwierdzono typowych dla D. haemobaphes uszkodzeń na zwłokach w stanie zaawansowanego rozkładu. Zjawisko żerowania kiełży na zwłokach obserwowane było niemalże wyłącznie przy dodatniej temperaturze powietrza, z nasileniem w okresie wiosenno-letnim. Charakterystyczne punktowe ubytki naskórka na zwłokach wydobytych z wody są wynikiem żerowania kiełży, w tym D. haemobaphes. Takie uszkodzenia występowały tylko wtedy, gdy czas od śmierci ofiary wskutek utonięcia do jej wydobycia z wody był krótki. Największa liczba przypadków ofiar utonięć ze śladami żerowania kiełża została znaleziona w rzece Wiśle.

The aim of this study was to investigate in which rivers and water bodies the phenomenon of corpse damage caused by scuds occurs, whether it is related to the duration of the body’s immersion in water, and to define the common characteristics of such skin lesions. Furthermore, the frequency of its occurrence was assessed, taking into account air temperature and season.

Material and methods: The autopsy reports from the Department of Forensic Medicine at Jagiellonian University in Krakow for the years 2015-2024 were analysed. A total of 285 cases of drowning victims were selected. The occurrence and type of injuries were verified based on documentation and autopsy photographs. Histopathological examinations were performed at the Department of Forensic Medicine to confirm the presence of human proteins in the digestive system of crustaceans.

Results and conclusions: A common feature in all the cases was the punctate disruption of the epidermis. In 5 out of 285 cases, small crustaceans were found, along with epidermal lesions on exposed parts of the body. Similar damage, but without the presence of individuals of scuds, was present on 25 bodies. No typical damage caused by D. haemobaphes was found on corpses in an advanced state of decomposition. The phenomenon of scud scavenging on corpses was observed almost exclusively at positive air temperatures, with an increase during the spring-summer period. The characteristic punctate epidermal lesions on corpses retrieved from water are the result of scud scavenging, including D. haemobaphes. Such damage occurred only when the time between the victim’s death due to drowning and their retrieval from the water was short. The largest number of drowning victims with signs of scud scavenging was found in the Vistula River.