Zbigniew Zyglewski

W 1917 roku P. Ehlers profesor z Gdańska przedstawił koncepcję kanałów żeglownych we wschodniej części Niemiec. Zaproponował połączenie Górnego Śląska przez rzekę Prosnę, Gopło z Wisłą. Rok później podobne rozwiązanie złożył polski inżynier A. Sadkowski wykorzystując górną Wartę i rzekę Zgłowiączkę. W Polsce w 1919 roku T. Tillinger zaproponował kanał biegnący w kierunku Warszawy i drugi łączący to miasto z Poznaniem. W następnych latach szczegółowe prace projektowe doprowadziły do opracowania kanału żeglugowego idącego ze Śląska przez miasto Częstochowę i Łódź do Łęczycy. Dalej kanał, który wpadał do Wisły pod Toruniem wytyczono przez jezioro Gopło. Kanał ten w Łęczycy przecinał się z kanałem łączącym Poznań z Warszawą. Prace nad tymi kanałami przerwano w 1926 roku. W późniejszych latach wybudowano jedynie krótki kanał Warta-Gopło. W 1925 roku pięć powiatów położonych nad rzeką Wartą zorganizowało zjazd w Koninie w celu ochrony przed powodzią i budowy kanału węglowego. Domagano się sypania wałów nad rzeką oraz uregulowania rzeki dla małych statków.

Na przełomie XVIII i XIX wieku władze pruskie połączyły kanałem wodnym Wartę koło Konina z Jeziorem Pątnowskim, a także planowały kolejny kanał łączący jeziora Ślesińskie i Gopło. Z powodów wojen i poprowadzenia granicy między Niemcami i Rosją w rejonie Gopła do realizacji tego projektu nie doszło. Istniejący przez cały XIX wiek Kanał Mikorzyński pełnił funkcję rowu odwadniającego, a w mniejszym stopniu kanału do spławu drewna czy żeglugi. Powstanie państwa polskiego w 1918 roku dało impuls do projektowania kanału śródlądowego Śląsk-Wisła, biegnącego przez centralne ziemie państwa, ale niewykorzystującego połączenia między Wartą i Gopłem. Odcinek ten mający charakter lokalny (do 200 ton) projektowały władze Wielkopolski z Poznaniem i Bydgoszczą. Ostatecznie kanał warciańsko-goplański rząd włączył w skład projektowanego kanału węglowego określając jego wielkość transportową na 600 ton. Brak funduszy powodował stałe przekładanie terminu rozpoczęcia budowy kanału Wart-Gopło, pomimo ponawiania przez rząd co kila lat zapowiedzi rozpoczęciu robót. Za budową szlaku wodnego opowiadały się powiaty leżące przy kanale a także te dalej położone, władze miast dużych i małych, organizacje oraz stowarzyszenia techniczne a także gospodarcze Polski zachodniej. Wstępny plan kanału przygotowany w latach 1923-1927 został w latach 1936-1937 uszczegółowiony i przyjęty do realizacji. Prace ziemne ruszyły w maju 1938 roku.