Krzysztof Bak

This article presents the research project “Searching for a New National Identity: The Construction of Swedish Cultural Memory in Carl Snoilsky’s Poems Svenska bilder”, and functions as an introduction to the four subsequent articles in this issue of Studia Litteraria, which are the result of the project. The principal aim of the project was a comprehensive analysis of the construction of cultural memory in Carl Snoilsky’s cycle of poems Svenska bilder (Swedish Pictures) for many decades being part of the core canon of Swedish literature, but which remains largely forgotten today. In part one, the article outlines the complex process of the creation and publication of Svenska bilder. It also reviews the state of research on Snoilsky’s cycle, justifying the need for new theoretical perspectives. In part two, the article analyses ways in which national memory is portrayed in Svenska bilder at different intra- and extranarrative levels, arguing that cultural memory and its preservation are among the central themes of the cycle. In part three, the article illuminates the construction of cultural memory in Svenska bilder as an example of nineteenth-century European cultural memory. The article considers three features, typical of nineteenth-century collective memory culture, to be particularly important for Snoilsky’s poems: subjectivisation, historicisation, and nationalisation. In part four, the article discusses Svenska bilder as an attempt to democratise the model of Swedish national memory created by the Romantics. The article argues that the cultural memory in Svenska bilder in many ways reflects the liberal ideas of the second half of the nineteenth century advocated by Snoilsky. In part five, the article examines the place of Polishness in the construction of Swedish cultural memory in Svenska bilder. Although Snoilsky considered himself a friend of Poland and an advocate for the Polish independence movements, in his cycle he assigns Polishness the role of the negative Other that serves to consolidate a positively characterised Swedish national identity. The article concludes with a short presentation of the four articles that are the fruits of the presented project.

* This research was funded by the Priority Research Area Heritage under the program Excellence Initiative – Research University at the Jagiellonian University in Krakow.

** Translated from Swedish by Paweł Szkołut with the help from Gerri Kimber, Katarzyna Bazarnik, and Krzysztof Bak.

ABSTRAKT

Artykuł jest prezentacją projektu naukowego „Searching for a New National Identity: The Construction of Swedish Cultural Memory in Carl Snoilsky’s Poems Svenska bilder” i pełni funkcję wprowadzenia do czterech kolejnych artykułów niniejszego numeru czasopis- ma Studia Litteraria, będących rezultatem projektu. Głównym celem prezentowanego projektu była wszechstronna analiza konstrukcji pamięci kulturowej w cyklu wierszy Svenska bilder (Szwedzkie obrazy) Carla Snoilsky’ego, zaliczanego przez wiele dziesięcioleci do ścisłego kanonu literatury szwedzkiej, a dziś w dużym stopniu zapomnianego. W części pierwszej artykuł przedstawia skomplikowany proces powstawania i publikacji Svenska bilder. Dokonuje także przeglądu stanu badań nad cyklem Snoilsky’ego, motywując potrzebę nowych perspektyw teoretycznych. W części drugiej artykuł analizuje sposoby ukazania pamięci narodowej w Svenska bilder na różnych poziomach intra- i ekstranarracyjnych, dowodząc, że pamięć kulturowa i jej przechowywanie należą do centralnych tematów cyklu. W części trzeciej artykuł naświetla konstrukcję pamięci kulturowej w Svenska bilder jako przykład XIX-wiecznej europejskiej pamięci kulturowej. Za szczególnie ważne dla wierszy Snoilsky’ego artykuł uznaje trzy cechy, typowe dla XIX-wiecznej kultury pamięci zbiorowej: subiektywizację, historyzację i nacjonalizację. W części czwartej artykuł omawia Svenska bilder jako próbę demokratyzacji stworzonego przez romantyków wzorca szwedzkiej pamięci narodowej. Artykuł dowodzi, że pamięć kulturowa w Svenska bilder pod wieloma względami odzwierciedla liberalne idee drugiej połowy XIX wieku, których Snoilsky był zwolennikiem. W części piątej artykuł bada miejsce polskości w konstrukcji szwedzkiej pamięci kulturowej w Svenska bilder. Mimo że Snoilsky uważał się za przyjaciela Polski i orędownika polskich ruchów niepodległościowych, w swym cyklu przydzielił polskości rolę negatywnego Innego, służącego do konsolidacji pozytywnie nacechowanej szwedzkiej tożsamości narodowej. Tekst kończy krótka prezentacja czterech artykułów, będących owocami prezentowanego projektu.

Demythicisation and Remythicisation of the Cultural Memory in Snoilsky’s Svenska bilder

The article analyses the relationship between cultural memory and myth in Carl Snoilsky’s poetic cycle Svenska bilder (Swedish Pictures). According to theoreticians, one of the primary goals of the 19th-century cultural memory is to consolidate the nation-state. Politically conservative Swedish Romanticism achieves this goal by turning Swedish cultural memory into a kind of national mythology, combining mythical and historical elements. In his cycle, Snoilsky, a democrat and a liberal, revises the Romantic construction of Swedish national memory by demythicising it. However, the author’s patriotic intentions often lead to the remythicisation of the democratically calibrated events and figures featuring in the cycle. The article analyses this dialectic, drawing on the theories of myth by Roland Barthes, Northrop Frye, Carl Gustav Jung, Ernst Casssirer, Mircea Eliade, Max Weber, et al., and supporting them with the intertextual apparatus of Gérard Genette. Among the most important demythicising strategies in Svenska bilder are mimetic devaluation, archetypal deheroisation, semiotic denaturalisation, and secularisation. Remythicisation in Snoilsky’s cycle is realised either by taking over selected elements of Romantic cultural memory, or by subjecting liberal cultural memory to mythicising strategies. The most important of these include mimetic valuation, archetypal heroisation, semiotic naturalisation, and sacralisation, i.e. strategies that are in dialectical opposition to the distinguished strategies of demythicisation.

ABSTRAKT

Artykuł analizuje związki pamięci kulturowej i mitu w cyklu wierszy Carla Snoilsky’ego Svenska bilder. Jednym z podstawowych celów XIX-wiecznej pamięci kulturowej jest zdaniem teoretyków konsolidacja państwa narodowego. Politycznie konserwatywny romantyzm szwedzki realizuje ten cel, nadając szwedzkiej pamięci kulturowej charakter mitologii narodowej, łączącej w sobie elementy mityczne i historyczne. Snoilsky, demokrata i liberał, dokonuje w swym cyklu rewizji romantycznej konstrukcji szwedzkiej pamięci narodowej poprzez jej demityzację. Jednakże patriotyczne intencje autora prowadzą niejednokrotnie do remityzacji demokratycznie skalibrowanych wydarzeń i postaci cyklu. Artykuł analizuje tę dialektykę, wykorzystując teorie mitu Rolanda Barthes’a, Northropa Frye’a, Carla Gustava Junga, Ernsta Casssirera, Mircei Eliadego, Maxa Webera i in., i wspierając je intertekstualnym aparatem pojęciowym Gérarda Genette’a. Do najważniejszych strategii demityzujących w Svenska bilder zaliczono w artykule mimetyczną dewaluację, archetypiczną deheroizację, semiotyczną denaturalizację i sekularyzację. Remityzacja w cyklu Snoilsky’ego realizowana jest albo poprzez przejęcie wybranych elementów romantycznej pamięci kulturowej, albo poprzez poddanie liberalnej pamięci kulturowej strategiom mityzującym. Najważniejszymi z nich są mimetyczna waluacja, archetypiczna heroizacja, semiotyczna naturalizacja i sakralizacja, czyli strategie będące dialektycznymi przeciwieństwami wyróżnionych strategii demityzujących.

* This research was funded by the Priority Research Area Heritage under the program Excellence Initiative – Research University at the Jagiellonian University in Krakow.

Astrid Lindgren’s genre equilibristics

The paper examines genre strategies in a number of children’s books by the well-known Swedish author, Astrid Lindgren. Drawing on the reception theories of Hans Robert Jauss, Aidan Chambers and Reinbert Tabbert, the paper demonstrates that the stormy reception of Pippi Longstocking (1945), prompted by a review by Professor John Landquist, had principally genre-related grounds. The book made readers feel a sense of provocation because it challenged their archetextual horizon of expectations by evoking certain traditional genres and simultaneously twisting them in almost anarchic ways. In later books Astrid Lindgren makes a more elaborate use of classic genre structures. She generally chooses one well-known archetext as the generic dominant and allows it to interact with a set of other genres, thus calling forth the main aesthetic effect of the book from the archetextual dialogue between the dominant and the accompanying genres. The paper specifically investigates this polyphonic method in three of Lindgren’s most popular books. In All about the Bullerby children (1947–52) the generic dominant is idyll and the subordinated archetexts satire, parody, burlesque, farce, fairy tale and ballad. Mio, my son (1954) can be considered as an artistic fairy tale (Kunstmärchen), this dominant genre correlating with some other interwoven archetexts: apocryphal gospel, myth, legend, heroic tale and idyll. Finally, the generic dominant of Ronia, the robber’s daughter (1981) – a novel about the adventures of a band of robbers (Räuberroman) – finds its archetextual counterparts in folktale, popular legend, myth, burlesque, fantasy and Bildungsroman, among others.

On Brigitta Trotzig’s Notion of Iconoclasm

The Swedish writer Birgitta Trotzig (1928–2011) defines her own process of literary creation in interart terms as a translation of pictures into verbal signs. She often comments on the intersemiotic difficulties involved in this transformation by referring to the Byzantine iconoclastic controversy. Using Trotzig’s notion of the iconoclastic controversy as a starting point, the present article investigates her understanding of the picture-word-transformation problems. The line of argument comprises five stages. In the first stage, the main issue of the article is presented and specified. In the second stage, it is argued that previous critical approaches to Trotzig’s Byzantinism in most cases have been based on misleadingly anachronistic and mainly Occidental categories. In the third stage, the Byzantine iconoclastic controversy is related to the distinctive character of the theological thought of the Eastern Church. In the fourth stage, the Byzantine iconophile and iconoclast theories are applied to Trotzig’s literary works. A close reading of a representative prose poem of hers, “Teologiska variationer” (“Theological vari­ations”), demonstrates that her works unequivocally support the icon theology of the iconodules. In the closing fifth stage, Trotzig’s notion of the Byzantine iconoclastic controversy is reconstructed on the basis of her essays and interviews in which she explains her own as well as other authors’ intersemiotic difficulties. In conclusion, these difficulties are related to general aesthetic, political, ideological and philophical conflicts, all of which are – paradoxically –
diagnosed by Trotzig herself in typical categories of Western theology.