Edyta Żyrek-Horodyska

Niniejszy artykuł ma na celu omówienie cech charakterystycznych reportażu ekologicznego w kontekście głównych założeń paradygmatu określanego mianem dziennikarstwa ekolo­gicznego. Przedmiotem badań, przeprowadzonych przy wykorzystaniu metody close reading oraz wypracowanych w obszarze ekokrytyki praktyk „zielonego czytania”, są dwa tomy reportażowe: „Betonoza. Jak się niszczy polskie miasta” Jana Mencwela oraz „Atlas dziur i szczelin” Michała Książka. W artykule postawiono hipotezę, iż autorzy tych prac, mimo że z odmiennych perspektyw przedstawiają roślinną historię miasta, tworzą teksty wpisujące się w ramy dziennikarstwa dokumentarno-interwencyjnego. Badania wykazały, że wspólnym mianownikiem obu ekoreportaży jest myślenie o ochronie miejskiej przyrody w kategoriach etycznych i eksponowanie przez reporterów performatywnego charakteru ich publikacji.

Celem artykułu jest omówienie książek reportażowych: Podróży z Charleyem. W poszukiwaniu Ameryki Johna Steinbecka oraz Śladami Steinbecka. W poszukiwaniu Ameryki Geerta Maka. Do badania intertekstualnych związków między dziełami zastosowano metodę analizy komparatystycznej, która pozwoliła wyeksponować podobieństwa i odmienności, stosowane przez obu reporterów w celu udokumentowania przebiegu ich podróży po Stanach Zjednoczonych. Badania pokazały, że pojawiające się w obu tekstach nawiązania intertekstualne prowadzą do rozmycia ram gatunkowych, bywają narzędziem ustanawiania kontaktu z przeszłością oraz sposobem rozluźniania paktu faktograficznego.

The Other or the Alien? The dilemmas of multiculturalism in the reportages on Africa by Jean Hatzfeld and Ryszard Kapuściński

The main purpose of this article is to discuss how Ryszard Kapuściński and Jean Hatzfeld present the major problems of contemporary Africa. My intention is to show how both authors write about the dilemmas of multiculturalism in the (post)modern world. I want to present the attitude of Hatzfeld and Kapuściński towards the Other, their methods of evaluation of the African reality as well as the way they defi ne the responsibilities and tasks of the postmodern mass media.

Abstrakt

Głównym celem niniejszego szkicu jest omówienie sposobu, w jaki Ryszard Kapuściński i Jean Hatzfeld przedstawiają najważniejsze problemy współczesnej Afryki. Moim zamierzeniem jest pokazanie tego, jak obaj autorzy piszą o dylematach wielokulturowości w (po)nowoczesnym świecie. W sposób szczególny zainteresowana jestem spojrzeniem obydwu autorów na Innego, sposobem wartościowania opisywanej przez nich afrykańskiej rzeczywistości, definiowaniem zadań reportażysty oraz obowiązków, jakie owi dziennikarze przypisują ponowoczesnym środkom masowego przekazu.

Camp reality of the urban flâneuses in the photography of Lisette Model and Diane Arbus

The main purpose of this essay is to discuss selected photographs of American photographers Diane Arbus and Lisette Model. The artists, who can be also called modern flâneuses, strolled the streets of Paris and New York in order to take pictures of the urban leisured class. An important element of the analysis is to demonstrate the women’s point of view presented in the works of Arbus and Model. Furthermore, particular works of these authors are discussed in the context of the camp theory, created by Susan Sontag. My aim is to prove that camp is reflected not only in the portrayed characters, but also it is included in the gaze of the artist.

 

Artykuł jest próbą komparatystycznego spojrzenia na dwa teksty reportażowe wpisujące się w tradycję Nowego Dziennikarstwa i klasyfikowane dziś jako przykłady stylu gonzo. Analizom poddane zostają książki: Lęk i odraza w Las Vegas Huntera S. Thompsona z 1971 roku oraz Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian autorstwa Ziemo­wita Szczerka z 2013 roku. Szkic ten ma na celu pokazanie, że reportaże będące realizacją estetyki gonzo naśladują strategie narracyjne zaczerpnięte z literatury (ze szczególnym wskazaniem na powieść sensacyjną czy powieść drogi), a także wielokrotnie w sposób otwarty dyskutują z ich założeniami.

The reform of the press by Émile de Girardin and its Polish repercussions

The aim of this article is to discuss the crucial ideas of the press reform introduced in 1836 by Émile de Girardin. It signifi cantly changed not only the way of thinking about the function of  mass media in France, but also it had an infl uence on the press in other European countries. The research focuses on the reception of this reform in Poland, discussed in the 19th century by such authors as Adam Mickiewicz, Józef Ignacy Kraszewski and Leon Rzewuski. In the article the author asks which elements of the French reform seemed to be particularly important to Polish writers and journalists, which cases they found impossible to reproduce in Poland and what was the reason of it.

Celem nakreślonych w niniejszym szkicu badań jest omówienie nawiązań do języka, estetyki i poetyki fotografii dostrzegalnych w twórczości Hanny Krall. Analizy tekstów zawartych w tomie „Fantom bólu” (2017) prowadzą do wniosku, iż fotografia funkcjonuje w nich jako dziennikarskie źródło informacji, środek artystycznego wyrazu, konkretny przedmiot oraz narzędzie uruchamiające pracę pamięci. Dziennikarka chętnie sięga po fotografię zwłaszcza w sytuacji zetknięcia z niewyrażalnym, chcąc przybliżyć współczesnemu czytelnikowi temat Zagłady.

The Role of Photography in Hanna Krall’s Works

The aim of the research outlined in this article is to discuss Hanna Krall’s works in the context of language, aesthetics and poetics of photography. The analyzes are based on the texts published in the volume „Phantom of Pain” (2017). They lead to the conclusion that photography is used in these texts as a journalistic source of information, a medium of artistic expression, a specific object, and a tool that triggers the work of memory. The journalist uses the photography to present the inexpressible, particularly when she wants to familiarize the reader with the idea of the Holocaust.

Into Thin Air by Jon Krakauer in the Context of the Main Features of New New Journalism

The aim of this article is to present Jon Krakauer’s reportage Into Thin Air in the context of the main features of New New Journalism. The author critically discusses the most important elements of this paradigm, which refers on the one hand to the legacy of muckrakers from the beginning of 20th-century, and on the other hand – to the tradition of American reporters from the 1960s and 1970s. Detailed research was devoted to the Krakauer’s book Into Thin Air, which has been described as a journalistic syncretic form, combining elements of auto-reportage, immersive reportage and paraliterature.

Keywords: Jon Krakauer, Into Thin Air, New New Journalism, immersion, reportage.

Streszczenie
Celem artykułu jest usytuowanie reportażu Wszystko za Everest Jona Krakauera w kontekście głównych założeń Nowego Nowego Dziennikarstwa. W szkicu w sposób krytyczny omówiono najważniejsze cechy tego paradygmatu, nawiązującego z jednej strony do twórczości amerykańskich muckrakerów z początków XX wieku, z drugiej – do prac amerykańskich reporterów z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX stulecia. Szczegółowe badania poświęcono twórczości Krakauera, którego tom Wszystko za Everest został scharakteryzowany jako dziennikarska forma synkretyczna, łącząca elementy autoreportażu, reportażu immersyjnego oraz paraliteratury.

I Am Traveling Through Poland – the Old Land and the New Country. Independent Poland Through the Eyes of Joseph Roth

The article presents the book entitled Letters from Poland by Joseph Roth, in which the journalist creates a journalistic portrait of Poland right after the country regained its independence. Research shows that in this text the author remains both: a part of the country and “the alien’’. He treats his return to Poland as an opportunity to confront the memories and present times. Roth’s comments created during the journey are not only an expression of admiration for the independent country, but they also bring a bitter reflection on anti-Semitism, social exclusion or political sluggishness. 

„I have decided to expand in a formal sense”. On Marcin Kołodziejczyk’s cross-genre reporting project

The aim of the article is to discuss the books written by Marcin Kołodziejczyk, which could be described as an intergeneric journalistic project.The author of the article devotes attention to the reportages, the comics reportage (prepared by the journalist in cooperation with Marcin Podolec) and the novel, arguing that in each of these books the reader could easily find similar ideas and similar language. Therefore, such project could be discussed in the field of comparative media studies.

Streszczenie

Celem artykułu jest przedstawienie twórczości Marcina Kołodziejczyka, którą ze względu na jej ideową i stylistyczną spójność można określić mianem transgatunkowego projektu dziennikarskiego. Autorka omawia książki reportażowe, komiks reportażowy (przygotowany przez dziennikarza we współpracy z Marcinem Podolcem) oraz powieść, pokazując, że tak koherentny pod względem tematycznym i językowym dorobek reportera może stać się przedmiotem badań komparatystyki mediów.