FAQ

Między okiem i uchem. O Szpitalu żydowskim w Warszawie Marii Konopnickiej

Publication date: 19.09.2023

Wielogłos, 2020, Issue 4 (46) 2020: Strategie szczerości, pp. 115 - 135

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.20.032.13424

Authors

Magdalena Krzyżanowska
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-3801-5940 Orcid
All publications →

Titles

Między okiem i uchem. O Szpitalu żydowskim w Warszawie Marii Konopnickiej

Abstract

Between the Eye and the Ear. About Szpital żydowski w Warszawie by Maria Konopnicka

In my article, I interpret the work Szpital żydowski w Warszawie [Jewish Hospital in Warsaw] by Maria Konopnicka with emphasis on the way it depicts acoustic phenomena. For the purpose of the analysis, I juxtapose their function with the role assigned to visual references. To this end, I refer to the methodology of sound studies and visual studies. As it turns out, Konopnicka recognizes acoustic phenomena as a way of expressing extreme emotions and limit-experiences (in this case – mental illness) as well as human authenticity. Moreover, by constructing an opposition between sight and hearing, she is able to contrast the world’s rational and irrational aspect and express a crisis of faith in terms of positivistic epistemology.

* Publikacja powstała przy wsparciu finansowym uzyskanym z Programu zintegrowanych działań na rzecz rozwoju Uniwersytetu Warszawskiego (ZIP), współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020, ścieżka 3.5.

References

Bartoszyński K., Między niewyrażalnością z niepoznawalnością [w:] Literatura wobec niewyrażalnego, red. W. Bolecki, E. Kuźma, Warszawa 1998.

Bąbel A., Świat w powiększeniu. Dziewiętnastowieczny mikroskop jako instrument i jako metafora (na przykładzie twórczości Bolesława Prusa), „Napis” 2014 (seria XX).

Blumenberg H., Light as a Metaphor for Truth: At the Preliminary Stage of Philosophical Concept Formation [w:] Modernity and the Hegemony of Vision, ed. D.M. Levin, Berkely–Los Angeles–London 1993.

Brodzka A., O nowelach Marii Konopnickiej, Warszawa 1958.

Budrewicz T., Fizjonomie więźniów w obrazkach więziennych Marii Konopnickiej [w:] Ludzie – rzeczy – obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej, red. T. Budrewicz, Z. Fałtynowicz, Suwałki 2004.

Budrewicz T., Niektóre cechy stylu [w:] idem, Konopnicka. Szkice historycznoliterackie, Kraków 2000.

Bujnicki T., Człowiek wśród przedmiotów. O „Moich znajomych” Konopnickiej [w:] Ludzie – rzeczy – obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej, red. T. Budrewicz, Z. Fałtynowicz, Suwałki 2004.

Byrska A., Język kobiecy jako złudzenie? Pytania o istnienie narracji uwarunkowanej przez płeć, „Wielogłos” 2017, nr 2 (32).

Czerwiński M., Wstęp [w:] M. Foucault, Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. H. Kęszycka, Warszawa 1987.

Dybel P., Histeria – „inny język” kobiecości?, „Teksty Drugie” 2006, nr 6.

Foucault M., Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. H. Kęszycka, Warszawa 1987.

Foucault M., Szaleństwo, nieobecność dzieła, przeł. T. Komendant [w:] idem, Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, przeł. B. Banasiak et al., Warszawa 1999.

Freud S., Breuer J., Studia nad histerią, przeł. R. Reszke, Warszawa 2008.

Ihnatowicz I., Portrety znajomych Marii Konopnickiej [w:] Ludzie – rzeczy – obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej, red. T. Budrewicz, Z. Fałtynowicz, Suwałki 2004.

Iwasiów I., Płeć jako niewyrażalne, niewypowiadane, niedefiniowalne [w:] Literatura wobec niewyrażalnego, red. W. Bolecki, E. Kuźma, Warszawa 1998.

Janicka A., Figury tożsamości. O języku bohaterek w prozie Gabrieli Zapolskiej [w:] Literatura Młodej Polski. Między XIX a XX wiekiem, red. J. Sztachelska, E. Paczoska, Białystok 1998.

Jay M., Downcast Eyes: The Denigration of Vision in Twentieth-Century French Thought, Berkeley 1993.

Jay M., Scopic Regimes of Modernity [w:] Vision and Visuality, ed. H. Foster, New York 1998.

Konopnicka M., „Jeszcze jeden numer” [w:] eadem, Nowele i obrazki, t. 3, Warszawa 1951.

Konopnicka M., Onufer [w:] eadem, Nowele i obrazki, t. 3, Warszawa 1951.

Konopnicka M., Szpital żydowski w Warszawie, oprac. D.M. Osiński, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 2015, R. VIII (L).

Kraszewska B.A., Werbalne interakcje pomiędzy kobietami w najnowszej prozie polskiej, „Język Artystyczny” 2007, t. 13.

Kristeva J., Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, przeł. M. Falski, Kraków 2007.

Losiak R., Cisza w doświadczeniu audiosfery współczesnej [w:] Przestrzeń ciszy. Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań 2, red. J. Harbanowicz, A. Janiak, Wrocław 2011.

Magnone L., Maria Konopnicka. Lustra i symptomy, Gdańsk 2011.

Magnone L., Spotkanie z kobiecością w nowelach Konopnickiej [w:] Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej, red. I. Wiśniewska, B.K. Obsulewicz, Lublin 2010.

Mazur A., Człowiek wśród rzeczy i rzecz wśród ludzi. Reifikacje i antropomorfizacje w prozie Marii Konopnickiej [w:] Ludzie – rzeczy – obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej, red. T. Budrewicz, Z. Fałtynowicz, Suwałki 2004.

Mazur A., Transcendencja realistów. Motywy metafizyczne w polskiej i niemieckiej prozie II połowy XIX wieku, Opole 2009.

Misiak T., Kulturowe przestrzenie dźwięku, Poznań 2013.

Mocyk A., Chłopięta „spodziwne” i inni? Nowelistyka Konopnickiej wobec odmienności [w:] Czytanie Konopnickiej, red. O. Płaszczewska, Kraków 2011.

Novak D., Sakakeeny M., Introduction [w:] Keywords in Sound, eds. D. Novak, M. Sakakeeny, London 2015.

Nowicka D., Szaleństwo, taniec, spektakl. Anomalie kobiecości w „Balu wariatek w Salpêtrière” Gabrieli Zapolskiej, „Prace Literaturoznawcze” 2018, nr 6.

Nycz R., „Wyrażanie niewyrażalnego” w literaturze nowoczesnej (wybrane zagadnienia) [w:] Literatura wobec niewyrażalnego, red. W. Bolecki, E. Kuźma, Warszawa 1998.

Osiński D.M., Poetka patrzy na szpital. O chorowaniu i żydowskości w warszawskim tekście Marii Konopnickiej, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 2015, R. VIII (L).

Paczoska E., Dojrzewanie, dojrzałość, niedojrzałość. Od Bolesława Prusa do Olgi Tokarczuk, Warszawa 2004.

Pilch U.M., Oko w poezji Marii Konopnickiej – między konwencjonalnością obrazowania a gwałtownością przeżyć [w:] Czytanie Konopnickiej, red. O. Płaszczewska, Kraków 2011.

Regiewicz A., Audioantropologia odgłosów, „Przegląd Kulturoznawczy” 2017, nr 1.

Saniewska D., O emocjach [w:] Emocje – ekspresja – poetyka, red. D. Saniewska, Kraków 2013.

Schahadat S., Szalone kobiety, nerwowi mężczyźni. Histeria i gender na przełomie wieków [w:] Nowa świadomość płci w modernizmie. Studia spod znaku gender w kulturze polskiej i rosyjskiej u schyłku stulecia, red. G. Ritz, Ch. Binswanger, C. Scheide, Kraków 2000.

Showalter E., Przedstawiając Ofelię: kobiety, szaleństwo i zadania krytyki feministycznej, przeł. K. Kujawska-Courtney, W. Ostrowski, „Teksty Drugie” 1997, nr 4.

Sobieraj T., Wzrok w poetyce i estetyce realizmu i naturalizmu, http://sensualnosc.bn.org.pl/pl/articles/wzrok–w–poetyce–i–estetyce–realizmu–i–naturalizmu–105/ [dostęp: 30.06.2020].

Sontag S., Choroba jako metafora [w:] eadem, Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, przeł. J. Anders, Warszawa 1999.

Stachewicz K., Milczenie wobec dobra i zła. W stronę etyki sygetycznej i apofatycznej, Poznań 2012.

Sztachelska J., Reportaż. Z historii gatunku w wieku XIX, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2013, nr 4.

Sztachelska J., „Reporteryje” i reportaże. Dokumentarne tradycje polskiej prozy w 2 poł. XIX i na pocz. XX wieku (Prus – Konopnicka – Dygasiński – Reymont), Białystok 1997.

Trilling L., Sincerity and Authenticity, Cambridge 1972.

Warchala M., Autentyczność i nowoczesność. Idea autentyczności od Rousseau do Freuda, Kraków 2006.

Wójtowicz S., Szaleństwo w powieściach Vladimira Nabokova, „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 2007, R. ILII.

Information

Information: Wielogłos, 2020, Issue 4 (46) 2020: Strategie szczerości, pp. 115 - 135

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Między okiem i uchem. O Szpitalu żydowskim w Warszawie Marii Konopnickiej

English:

Between the Eye and the Ear. About Szpital żydowski w Warszawie by Maria Konopnicka

Authors

https://orcid.org/0000-0002-3801-5940

Magdalena Krzyżanowska
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-3801-5940 Orcid
All publications →

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Published at: 19.09.2023

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Magdalena Krzyżanowska (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish