FAQ

Dialektyka samotności, czyli „nie o śmierć tutaj chodzi, lecz o biały kordonek”

Publication date: 31.12.2021

Wielogłos, 2021, Issue 4 (50) 2021: Poezja: strategie lektury w XXI wieku, pp. 59 - 82

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.21.030.15293

Authors

Sebastian Brejnak
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-8681-5133 Orcid
All publications →

Titles

Dialektyka samotności, czyli „nie o śmierć tutaj chodzi, lecz o biały kordonek”

Abstract

The Dialectics of Solitude, or “Death Is Not a Stake, But the White Cord”

The main purpose of this article is to conceptualise “the solitude” as one of the most relevant terms used in Ewa Lipska’s works. Brejnak claims that the experience of many Lipska’s literary characters/lyric egos is based on longing for existential freedom and self-sufficiency (which Friedrich Nietzsche described as “the Self” in his Thus Spoke Zarathustra). This pursuit that is unrealistic/unfeasible by definition consists of the dialectics of creation and destruction, transgression and introspection as well as an ambiguous desire to both exceed yourself and own the awareness of yourself (which was the main problem faced by Octavio Paz in his essay The Dialectic of Solitude). Brejnak attempts to prove the dialectic structure of Lipskas “solitude” on the basis of the analysis of selected works from the poetry collection Death Is Not at Stake, But the White Cord (1981). The main conclusion of the article is the ascertainment that “solitary” subjectivity, which Lipska problematizes in many works, can be called homo dialecticus. This notion used by Michel Foucault should be understood as a human being whose existence is insolvably problematic, suspended in the ontological and epistemological void – “in emergency mode”.

References

Download references
Adorno T., Horkheimer M., Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2010.
Baudelaire Ch., Malarz życia codziennego [w:] idem, Rozmaitości estetyczne, przeł. J. Guze, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria 2000.
Brejnak S., Ewy Lipskiej kłopot z samotnością. Od ogółu do szczegółu, czyli dedukowanie ja, „Teksty Drugie” 2020, nr 5.
Brejnak S., Niepokój. Nowoczesność w świetle anachronicznych konfiguracji doświadczenia nieswojości, Kraków: Wydawnictwo UJ 2019.
Camus A., Mit Syzyfa [w:] idem, Mit Syzyfa i inne eseje, przeł. J. Guze, Warszawa: Muza 2004.
Cioran E., O niedogodności narodzin, przeł. I. Kania, Warszawa: Aletheia 2021.
Czaja D., Gramatyka bieli. Antropologia doświadczeń granicznych, Kraków–Nowy Sącz: Pasaże 2018.
Dąbrowski M., Poetologiczne i semantyczne aspekty „reguły NIE” w poezji Ewy Lipskiej (na materiale Piątego zbioru wierszy) [w:] Pogłosy. Aspekty twórczości Ewy Lipskiej, red. A. Woldan, Wiedeń: Polska Akademia Nauk – Stacja Naukowa w Wiedniu 2011.
Dictionary.com, dictionary.com/browse/ [wybrane hasła] [dostęp: 2.01.2022].
Domeracki P., Horyzonty i perspektywy monoseologii. Filozoficzne studium samotności, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2018.
Farysej J., Arkadia z „terminem ważności” – wizerunek domu w późnej twórczości Ewy Lipskiej, „Pamiętnik Literacki” 2010, nr 1.
Foucault M., Szaleństwo, nieobecność dzieła, przeł. T. Komendant [w:] idem, Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, wyb. i oprac. T. Komendant, przeł. B. Banasiak et al., Warszawa: Aletheia 1999.
Korotkich K., „Umieram niechętnie”. O śmierci w poezji Ewy Lipskiej [w:] Pogłosy. Aspekty twórczości Ewy Lipskiej, red. A. Woldan, Wiedeń: Polska Akademia Nauk – Stacja Naukowa w Wiedniu 2011.
Legeżyńska A., Tożsamość „czasująca” w poezji Ewy Lipskiej [w:] eadem, Od kochanki do psalmistki… Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2009.
Liberal Arts, https://liberalarts.org.uk/philosophy-and-the-liberal-arts/[dostęp: 2.01.2022].
Lipska E., Czytnik linii papilarnych, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2015.
Lipska E., Miłość, droga pani Schubert…, Kraków: a5 2013.
Lipska E., Miłość w trybie awaryjnym, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2019.
Lipska E., Nie o śmierć tutaj chodzi, lecz o biały kordonek, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982.
Lipska E., Piąty zbiór wierszy, Warszawa: Czytelnik 1978.
Lipska E., Wiersze wybrane, Kraków: a5 2015.
Lipska E., Żywa śmierć, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979.
Lipska E., Żywa śmierć, „Twórczość” 1975, nr 5.
Morawiec A., Ewa Lipska jako pisarka polityczna, „Przestrzenie Teorii” 2011, nr 15.
Nic nie jest pewne. O twórczości Ewy Lipskiej, red. B. Wolska, A. Morawiec, Łódź: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna 2005.
Nietzsche F., Tako rzecze Zaratustra, przeł. W. Berent, Toruń–Warszawa–Siedlce: Towarzystwo Wydawnicze Ignis 1922.
Olszański G., Śmierć udomowiona. Szkice o wyobraźni poetyckiej Ewy Lipskiej, Katowice: Wydawnictwo UŚ 2006.
Olszański G., „Wracam do miejsca, którego nie ma” – o różnych formach doświadczenia atopii [w:] „Stoję i patrzę na czym ten świat stoi”. O twórczości Ewy Lipskiej, red. W. Ligęza, A. Piech-Klikowicz, Kraków: Wydawnictwo UJ 2018.
Parandowski J., Kult zmarłych i bóstwa domowe [w:] idem, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1987.
Paz O., Apendyks. Dialektyka samotności [w:] idem, Labirynt samotności, przeł. J. Zych, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1991.
Piech-Klikowicz A., „Patrzymy sobie w oczy…”. O twórczości Ewy Lipskiej, Kraków: Universitas 2013.
Rancière J., Janusowe oblicze sztuki upolitycznionej. Jacques Rancière w rozmowie z Gabrielem Rockhillem [w:] idem, Estetyka jako polityka, przeł. J. Kutyła, P. Mościcki, przedm. A. Żmijewski, posł. S. Žižek, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2007.
Rimbaud A., Ja to ktoś inny. Korespondencja Artura Rimbaud, przeł. i oprac. J. Hartwig, A. Międzyrzecki, Warszawa: Czytelnik 1970.
Siwczyk K., Osobnikt, Kraków: a5 2020.
Wyka M., Przechowalnia ciemności, „Odra” 1988, nr 3.

Information

Information: Wielogłos, 2021, Issue 4 (50) 2021: Poezja: strategie lektury w XXI wieku, pp. 59 - 82

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Dialektyka samotności, czyli „nie o śmierć tutaj chodzi, lecz o biały kordonek”

English:

The Dialectics of Solitude, or “Death Is Not a Stake, But the White Cord”

Authors

https://orcid.org/0000-0002-8681-5133

Sebastian Brejnak
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-8681-5133 Orcid
All publications →

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 31.12.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Sebastian Brejnak (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish