FAQ

Cztery pogrzeby i wesele

Publication date: 2023

Wielogłos, 2023, Issue 2 (56) 2023 Chłopskość: rewizje, pp. 1 - 20

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.23.009.18187

Authors

Jerzy Franczak
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8789-7241 Orcid
All publications →

Titles

Cztery pogrzeby i wesele

Abstract

Artykuł proponuje kontekstową interpretację Kresu kultury chłopskiej Wiesława Myśliwskiego, ze szczególnym uwzględnieniem takich kwestii, jak historyczna izolacja warstwy chłopskiej, jej narodotwórczy potencjał, idealizacja i mityzacja chłopa. Pisarz wykorzystuje elegijny dyskurs, by sformułować własny program literacki obliczony na restytucję utraconych elementów tradycyjnej kultury. Ostatnia część artykułu kontrastuje tę funeralną wizję z fenomenem disco polo, który stanowi świadectwo żywotności kultury chłopskiej, odradzającej się w formie niskiej i hybrydowej.

Four Funerals and a Wedding

The aim of the paper is to interpret Wiesław Myśliwski’s The End of Peasant Culture, with particular emphasis on the issues such as the historical isolation of the peasantry, its nation-building potential, idealization and mythization of the peasant. The writer uses elegiac discourse to formulate his own literary program aimed at restitution of lost elements of traditional culture. The last part of the article contrasts this funeral vin vision with the phenomenon of disco polo, which is the proof for the vitality of peasant culture, reborn in a lowbrow and hybrid form.

References

Adamowski J., Współczesne funkcje kultury tradycyjnej [w:] Antologia tekstów polskiego kulturoznawstwa, red. J. Fereński, A. Gomóła, K. Moraczewski, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra 2017.

Bachtin M., Twórczość Franciszka Rabalaisgo a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. i A. Goreniowie, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975.

Bereza H., Związki naturalne. Szkice literackie, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1978.

Biłos P., Powieściowe światy Wiesława Myśliwskiego, Kraków: Znak 2017.

Bocheński T., Improwizacja w literaturze polskiej XX wieku, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2022.

Borys M., Polski bajer. Disco polo i lata 90., Warszawa: W.A.B. 2019.

Braudel F., Historia i nauki społeczne: długie trwanie [w:] idemHistoria i trwanie, przeł. B. Geremek, Warszawa: Czytelnik 1999.

Brzezińska A.W., Różne światy kultury ludowej  perspektywa teoretyczna a działania praktyczne [w:] Kultura ludowa. Teorie, praktyki, polityki, red. B. Fatyga, R. Michalski, Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych 2014.

Buchowski M., Widmo orientalizmu w Europie, „Recykling Idei” 2008, nr 10.

Burszta J., Chłopskie źródła kultury, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1985.

Burszta W., Etnografia ludowości [w:] Kultura ludowa. Teorie, praktyki, polityki, red. B. Fatyga, R. Michalski, Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych 2014.

Burszta W., Polska  chłopi  trwanie [w:] idemKotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle, Warszawa: Wydawnictwo Iskry 2013.

Całbecki M., W poszukiwaniu straconej wsi. Wątki rustykalne w wybranych tekstach Andrzeja Stasiuka, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2016, nr 9.

Czapliński P., O twórczości Wiesława Myśliwskiego [w:] O twórczości Wiesława Myśliwskiego (w osiemdziesiątą rocznicę urodzin), red. J. Pacławski, A. Dąbrowski, Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego 2012.

Czapliński P., Śmierć, śmierć, inne życie. Wieś w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku [w:] Chłopska (nie)pamięć. Dziedzictwo chłopskości w polskiej literaturze i kulturze, red. G. Grochowski, D. Krawczyńska, G. Wołowiec, Kraków: TAiWPN Universitas 2019.

Drzewiecki M., Agroturystyka współczesna w Polsce, Gdańsk: WSTiH 2009.

Eagleton T., Po co nam kultura?, przeł. A. Górny, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA 2012.

Eliade M., Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, przeł. A. Tatarkiewicz, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974.

Fatyga B., Kultura ludowa: z ludem czy bez ludu? [w:] Kultura ludowa. Teorie, praktyki, polityki, red. B. Fatyga, R. Michalski, Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych 2014.

Filar W., Fenomen muzyki disco polo w kontekście polskiej kultury popularnej lat 90., „Kultura Popularna” 2014, nr 1 (39).

Franczak J., Obłaskawianie świata, „Tygodnik Powszechny” 2015, nr 25, dodatek „Conrad (1/2015): Pod prąd”.

Grochowski G., Kwestia chłopska [w:] Chłopska (nie)pamięć. Dziedzictwo chłopskości w polskiej literaturze i kulturze, red. G. Grochowski, D. Krawczyńska, G. Wołowiec, Kraków: TAiWPN Universitas 2019.

Gross J.T., Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach Zagłady Żydów, Kraków: Znak 2011.

Hobsbawm E., Bandyta społeczny, przeł. M. Pospiszyl, „Praktyka Teoretyczna” 2019, nr 33.

Ich małe ojczyzny. Lokalność, korzenie i tożsamość w warunkach przemian, red. M. Trojan, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski 2003.

Jedlicki J., Proces przeciwko miastu [w:] idemŚwiat zwyrodniały. Lęki i wyroki krytyków nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Sic! 2000.

Koprowska K., Postronni? Zagłada w relacjach chłopskich świadków, Kraków: TAiWPN Universitas 2018.

Kordjak J., Polska  kraj folkloru? [w:] Polska  kraj folkloru?, red. J. Kordjak, Warszawa: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuk 2020.

Kowalski P., O kulturze ludowej i o tym, co się z nią robi [w:] idemPopkultura i humaniści. Daleki od kompletności remanent spraw, poglądów i mistyfikacji, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2004.

Kutrzeba-Pojnarowa A., Kultura ludowa i jej badacze. Mit i rzeczywistość, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977.

Leder A., Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2014.

Leszczyński A., Ludowa historia Polski, Warszawa: W.A.B. 2020.

Mencwel A., Przedwiośnie czy potop. Studium postaw polskich w XX wieku, Warszawa: Czytelnik 1997.

Mencwel A., Toast na progu, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2017.

Miłosz C., Życie na wyspach, Kraków: Znak 1997.

Myśliwski W., Kres kultury chłopskiej [w:] Myśl Myśliwskiego (studia i eseje), red. J. Olejniczak, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2018.

Piwocki K., Pojęcie sztuki ludowej, „Polska Sztuka Ludowa” 1947, nr 1/2.

Pobłocki K., Chamstwo, Wołowiec: Czarne 2021.

Rauszer M., Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich, Warszawa: RM 2020.

Roguska A., Czy komuś we współczesnej Polsce potrzebna jest kultura ludowa? [w:] Uniwersalizm i tradycja w kulturze. Aktualność kultury ludowej, cz. 3, red. A. Roguska, M. Danielak-Chomać, Siedlce: Pracownia Wydawnicza Wydziału Humanistycznego UPH 2015.

Rybicka E., Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków: TAiWPN Universitas 2003.

Sarzyński P., Żegnaj, Konopielko [w:] Czy zmierzch kultury ludowej?, red. S. Zagórski, Łomża: Oficyna Wydawnicza Stopka 1997.

Skrendo A., Nocny złodziej jabłek  Henryk Bereza i nurt chłopski w prozie polskiej [w:] Chłopska (nie)pamięć. Dziedzictwo chłopskości w polskiej literaturze i kulturze, red. G. Grochowski, D. Krawczyńska, G. Wołowiec, Kraków: TAiWPN Universitas 2019.

Smolińska T., Folkloryzm i problemy folkloryzacji [w:] Folklorystyka. Dylematy i perspektywy, red. D. Simonides, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 1995.

Sobolewski T., Pusta plaża (Nowy wspaniały świat disco polo), „Tygodnik Powszechny” 1996, nr 31.

Sulima R., Kultura ludowa i polskie kompleksy [w:] Czy zmierzch kultury ludowej?, red. S. Zagórski, Łomża: Oficyna Wydawnicza Stopka 1997.

Sulima R., Literatura a dialog kultur, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1982.

Sulima R., Mity polskie i mity ludowe [w:] idemGłosy tradycji, Warszawa: DiG 1991.

Szczepan A., Świadek/ postronny [w:] Nie-miejsca pamięci. Elementarz, red. K. Jarzyńska, M. Kobielska, J. Muchowski, R. Sendyka, A. Szczepan, Kraków 2017.

Świderska-Włodarczyk U., Szlacheckie sentymenty i resentymenty we współczesnej kulturze polskiej, „Res Historica” 2022, nr 54.

Walas T., Zrozumieć swój czas. Kultura polska o komunizmie  rekonesans, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003.

Wawer K., Drugi plan. Twórczość Wiesława Myśliwskiego w perspektywie postkolonialnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2018.

Wiegandt E., Twórczość Wiesława Myśliwskiego wobec literatury ojczyzn prywatnych [w:] O twórczości Wiesława Myśliwskiego (w siedemdziesiątą rocznicę urodzin), red. J. Pacławski, Kielce: Kielecki Towarzystwo Naukowe 2001.

Witkowski P., Historia pewnej pogardyhttp://archiwum.ha.art.pl/projekty/felietony/2923-przemyslaw-witkowski-historia-pewnej-pogardy [dostęp: 30.01.2023].

Woźniak Z., Fenomen disco polo i jego miejsce w polskiej kulturze masowej lat dziewięćdziesiątych, „Etnografia Polska” 1998, t. 42.

Ziątek Z., Nowy widnokrąg. (Z okazji czwartej powieści Wiesława Myśliwskiego), „Teksty Drugie” 1997, nr 5.

Żak S., Mit kultury chłopskiej [w:] O twórczości Wiesława Myśliwskiego. W osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. J. Pacławski, A. Dąbrowski, Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego 2012.

Information

Information: Wielogłos, 2023, Issue 2 (56) 2023 Chłopskość: rewizje, pp. 1 - 20

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Cztery pogrzeby i wesele

English:

Four Funerals and a Wedding

Authors

https://orcid.org/0000-0001-8789-7241

Jerzy Franczak
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8789-7241 Orcid
All publications →

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 2023

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Jerzy Franczak (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 471

Number of downloads: 357

<p> Four Funerals and a Wedding</p>