FAQ

Błogosławieństwa awangardy. „Pisarz pism nie św.” Miron Białoszewski

Publication date: 08.2019

Wielogłos, 2019, Issue 2 (40) 2019: Teologie literackie, pp. 85 - 114

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.19.012.11397

Authors

Piotr Bogalecki
Silesia University, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-6527-9765 Orcid
All publications →

Titles

Błogosławieństwa awangardy. „Pisarz pism nie św.” Miron Białoszewski

Abstract

Blessings of Avant-Garde. “The Scribe of (Un)Holy Scriptures” Miron Białoszewski

It can be observed that the hitherto prevailing tendencies of reading Miron Białoszewski’s works – saturated with religious references used in an idiomatic or profane way – have been either metaphysical (A. and T. Sobolewski, M. Stala, A. Zagajewski) or linguistic (J. Sławiński, E. Balcerzan, S. Barańczak). These two extremities produce a gap that can be bridged by a reading which combines the postsecular perspective, understood in an institutional way, with neo-avant-garde (in H. Foster’s interpretation). Just as the avant-garde is a critique of the obligatory art institution (P. Bürger), so can postsecularism be understood as a critique of the current institution of religion. The article presents readings of Kalejdoskop (Kaleidoscope) and of poems written in the 1950s and 1960s, and shows Białoszewski’s poetry as neo-avant-garde and postsecular at the same time, depicting the writer as the first postwar postsecular Polish poet.

References

Barańczak S., Język poetycki Mirona Białoszewskiego, Wrocław 2016.

Białoszewski M., Tajny dziennik, Kraków 2012.

Białoszewski M., Utwory zebrane, t. I–XIV, Warszawa 1987–2018.

Bielik-Robson A., Od Natury do Historii. Efekt Lutra u Hegla, „Konteksty” 2018, nr 3.

Bogalecki P., Szczęśliwe winy teolingwizmu. Polska poezja po roku 1968 w perspektywie postsekularnej, Kraków 2016.

Borkowska G., „Pędy, rytmy”: jeszcze o Białoszewskim, „Teksty Drugie” 1995, nr 5.

Bürger P., Teoria awangardy, przeł. J. Kita-Huber, Kraków 2006.

Burkot S., Miron Białoszewski, Warszawa 1992.

Derrida J., Freud i scena pisma [w:] idem, Pismo i różnica, tłum. K. Kłosiński, Warszawa 2004.

Drewnowski T., Próba scalenia. Obiegi – wzorce – style, Warszawa 1997.

Dybciak K., Trudne spotkanie. Literatura polska XX wieku wobec religii, Kraków 2005.

Falkowski J., „Pan Mozart, pan Bach, pani Reginka, ja”. Spotkania z ludźmi i kulturą w twórczości Mirona Białoszewskiego, Warszawa 2015.

Falkowski S., Pokorny prorok (dwa chrześcijańskie wiersze Mirona Białoszewskiego), „Ruch Literacki” 1985, nr 5–6.

Fazan J., Ale ja nie Bóg. Kontemplacja i teatr w dziele Mirona Białoszewskiego, Kraków 1998.

Foster H., Kto się boi awangardy? [w:] idem, Powrót Realnego. Awangarda u schyłku XX wieku, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2012.

Gleń A., „W tej latarni…”. Późna twórczość Mirona Białoszewskiego w perspektywie hermeneutycznej, Opole 2004.

Kant I., Krytyka władzy sądzenia, przeł. J. Gałecki, Warszawa 1986.

Karpowicz A., Kolaż. Awangardowy gest kreacji. Themerson, Buczkowski, Białoszewski, Warszawa 2007.

Kircher H., Człowiek-Miron. Zamiast wstępu [w:] Miron. Wspomnienia o poecie, oprac. H. Kircher, Warszawa 1996.

Kopciński J., Gramatyka i mistyka. Wprowadzenie w teatralną osobność Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1997.

Krajewska A., Białoszewskiego „dramat osobny”, czyli „wypadek z genologii” [w:] Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, Z. Łapiński, Warszawa 1993.

Kunz T., „Ja: pole do przepisu”. Miron Białoszewski, czyli literatura jako forma istnienia, „Teksty Drugie” 2006, nr 5.

Kwiatkowski J., Abulia i liturgia [w:] idem, Klucze do wyobraźni, Warszawa 1964.

Marks K., Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej, przeł. E. Lipiński, Warszawa 1953.

McClure J., Półwiary. Literatura postsekularna w czasach Pynchona i Morrison, przeł. T. Umerle, Kraków 2016.

Miłosz C., Dar nieprzyzwyczajenia. Nowy poeta polski, „Kultura” 1956, nr 10.

Miłosz C., Przeciw poezji niezrozumiałej, „Teksty Drugie” 1990, nr 5–6.

Niżyńska J., Królestwo małoznaczącości. Miron Białoszewski a trauma, codzienność i queer, przeł. A. Pokojska, Kraków 2018.

Nycz R., „Szare eminencje zachwytu”. Miejsce epifanii w poetyce Mirona Białoszewskiego [w:] Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, Z. Łapiński, Warszawa 1993.

Orska J., Nauka chodzenia. O tekstach programowych późnej awangardy [w:] Nauka chodzenia. Teksty programowe późnej awangardy, t. I, red. W. Browarny, P. Mackiewicz, J. Orska, Kraków 2018.

Orska J., Życie jako happening. O artystyczności „tajnego dziennika” Białoszewskiego [w:] Białoszewski przed „Dziennikiem”, red. W. Browarny, A. Poprawa, Kraków 2010.

Płuciennik J., „Będzie i będzie” Białoszewskiego? [w:] O wierszach Mirona Białoszewskiego. Szkice i interpretacje, red. J. Brzozowski, Łódź 1993.

Poprawa A., Mistrz duchowy w trafach społecznych [w:] Białoszewski przed „Dziennikiem”, red. W. Browarny, A. Poprawa, Kraków 2010.

Pustkowski H., Rodowód „Góry odosobnienia” [w:] idem, „Gramatyka poezji”?, Warszawa 1974.

Sandauer A., Poezja rupieci [w:] idem, Samobójstwo Mitrydatesa. Eseje, Warszawa 1968.

Sobolczyk P., Dyskursywizowanie Białoszewskiego, t. I–II, Gdańsk 2013–2014.

Sobolewska A., Maksymalnie udana egzystencja. Szkice o życiu i twórczości Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1997.

Sobolewska A., Mapy duchowe współczesności. Co nam zostało z Nowej Ery?, Warszawa 2009.

Sobolewski T., Człowiek Miron, Kraków 2014.

Sobolewski T., Szaman [w:] Miron. Wspomnienia o poecie, oprac. H. Kircher, Warszawa 1996.

Stala M., Czy Białoszewski jest poetą metafizycznym? [w:] Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, Z. Łapiński, Warszawa 1993.

Stańczakowa J., Ocalić wszystko [w:] Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, Z. Łapiński, Warszawa 1993.

Śniecikowska B., Haiku po polsku. Genologia w perspektywie transkulturowej, Toruń 2016.

Świeściak A., Miron Białoszewski: alienacja i utopia. O neoawangardowych kontekstach poezji Białoszewskiego, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2014, nr 24.

Ulicka D., Przestrzenie teorii, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2017, nr 11.

Winiecka E., Białoszewski sylleptyczny, Poznań 2006.

Winiecka E., Z wnętrza dystansu. Leśmian – Karpowicz – Białoszewski – Miłobędzka, Poznań 2012.

Woźniak T., I ty możesz zostać mistykiem. Zestaw ćwiczeń z dodaniem dziewięciu wierszy Mirona Białoszewskiego, „Teksty Drugie” 1996, nr 2–3.

Zagajewski A., W Warszawie jak na wsi [w:] idem, Drugi oddech, Kraków 1978.

Information

Information: Wielogłos, 2019, Issue 2 (40) 2019: Teologie literackie, pp. 85 - 114

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Błogosławieństwa awangardy. „Pisarz pism nie św.” Miron Białoszewski

English:

Blessings of Avant-Garde. “The Scribe of (Un)Holy Scriptures” Miron Białoszewski

Authors

https://orcid.org/0000-0002-6527-9765

Piotr Bogalecki
Silesia University, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-6527-9765 Orcid
All publications →

Silesia University, Bankowa 12, 40-007 Katowice

Published at: 08.2019

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Piotr Bogalecki (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish