Coercion in psychiatry
Choose format
RIS BIB ENDNOTEPrzymus w psychiatrii
Publication date: 29.06.2023
Art of Healing, Vol. 38 (2023) , Volume 38, Issue 1, pp. 45-58
https://doi.org/10.4467/18982026SZL.23.004.17918Authors
Przymus w psychiatrii
Zdrowie i życie człowieka to najważniejsze dobra, dlatego też używa się wszelkich środków w celu ich ochrony. W pewnych sytuacjach u osób chorych psychicznie ochrona tych najważniejszych dóbr prawnych stoi w sprzeczności z ochroną konstytucyjnego prawa do wolności. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego przewiduje możliwości zastosowania przymusu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, które z powodu choroby zagrażają zdrowiu lub życiu swojemu, lub innych osób, lub w znaczny sposób paraliżują prace jednostki medycznej. Możliwe jest również przyjęcie osoby chorej psychicznie do szpitala psychiatrycznego bez jej zgody, jeżeli istnieją do tego przesłanki.
Barczak-Oplustil A., Wrobel W., Zoll A. (red.) (2016). Kodeks karny. Część ogólna, t. 2, cz. 2, Komentarz do art. 53–116, WK, wyd. II, https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze/kodeks-karny-czesc-ogolna-tom-i-czesc-ii-komentarz-do-art-53-116-587713019 (dostęp: 21.11.2022).
Bobińska K., Eichstaedt K.Z., Gałecki P. (2016). Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Komentarz. LEX, wyd. II, https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze/ustawa-o-ochronie-zdrowia-psychicznego-komentarz-wyd-ii-587512101 (dostęp: 12.11.2022).
Boratyńska M., Konieczniak P., Zielińska E. (red.) (2019). System prawa medycznego, t. II, Część 1. Regulacja prawna czynności medycznych. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 889–898, https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/monografie/samobojstwo-w-prawie-polskim-369455195 (dostęp: 12.11.2022).
Burdziak K. (2019). Samobójstwo w prawie polskim. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 168–174, https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/monografie/samobojstwo-w-prawie-polskim-369455195 (dostęp: 12.11.2022).
Ciechorski J. (2013). Glosa do postanowienia SN z dnia 11 maja 2012 r., II CSK 678/11. Prawo i Medycyna, 1–2, 218–234.
Ciechorski J. (2014). Glosa do wyroku sądu apelacyjnego z dnia 31 stycznia 2013 r. I ACa 766/12. Palestra, 10, 73–78.
Ciechorski J. (2018). Przyjęcie osoby bez jej zgody do szpitala psychiatrycznego na podstawie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego –uwagi w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Europejski Przegląd Sądowy, 4, 13–24, https://przegladprawamedycznego.pl/index.php/ppm/article/view/100 (dostęp: 3.12.2022).
Czubala M. (2018). Przymusowe leczenie psychiatryczne w świetle Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, LXXX, z. 3, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/16506 (dostęp: 25.03.2023).
Drabik L. et al. (red.) (2020). Encyklopedia powszechna PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Drabik L., Kubiak-Sokół A., Sobol E. (2021). Słownik języka polskiego PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, https://sjp.pwn.pl/szukaj/przymus.html (dostęp: 10.11.2022).
Gajos-Kaniewska D. (2022). Środki przymusu w szpitalach psychiatrycznych stosowane niezgodnie z prawem. Rzeczpospolita, https://www.rp.pl/zdrowie/art36846241-srodki-przymusu-w-szpitalach-psychiatrycznych-stosowane-niezgodnie-z-prawem (dostęp: 19.11.2022).
Janiszewska B. (2013). Podmiotowe uwarunkowania hospitalizacji psychiatrycznej w celu obserwacji (Zagadnienie prawne). Monitor Prawniczy, 3, https://czasopisma.beck.pl/monitor-prawniczy/artykul/podmiotowe-uwarunkowania-hospitalizacji-psychiatrycznej-w-celu-obserwacji/ (dostęp: 21.11.2022).
Karczewska-Kamińska N. (2018). Przymus leczenia i inne interwencje medyczne bez zgody pacjenta. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 142–155, https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/monografie/przymus-leczenia-i-inne-interwencje-medyczne-bez-zgody-pacjenta-369436235 (dostęp: 12.11.2022).
Kępa M. (2020). Kiedy zgoda pacjenta na leczenie psychiatryczne nie jest konieczna. Puls Medycyny, https://pulsmedycyny.pl/kiedy-zgoda-pacjenta-na-leczenie-psychiatryczne-nie-jest-konieczna-1003722 (dostęp: 11.11.2022).
Kmieciak B. (2017). Czy szpital psychiatryczny jest (nadal) instytucją totalną? Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 17(2), 142–151.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2009, nr 114, poz. 946).
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. 2012, poz. 1169).
Kwapińska C., Grzelak L. (2012). Zastosowanie przymusu bezpośredniego wobec pacjenta. Aspekt medyczny. Pielęgniarstwo Neurologiczne i Neurochirurgiczne, 1(3), 124–128.
Milik A. (2007). Przymus bezpośredni w psychiatrii w świetle obowiązujących przepisów. Prawo i Medycyna, 7(2), 112–127.
Nowak M. (2008). Interim report of the Special Rapporteur on torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment, A/63/175, United Nations Digital Library, https://digitallibrary.un.org/record/635981 (dostęp: 25.03.2023).
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie Zielonej księgi zatytułowanej „Poprawa zdrowia psychicznego ludności –strategia zdrowia psychicznego dla Unii Europejskiej”COM(2005) 484 końcowy (2006/C 195/11) (Dz.U.UE C, 18 sierpnia 2006).
Partyk A. (2020). Szpital nie naruszył prawa, wydając mężowi strony zaświadczenie o stanie jej zdrowia. LEX/el. (dostęp: 4.12.2022).
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2008 r. sygn. III CSK 178/08. LEX, nr 465372.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2009 r. sygn. I CSK 402/08. LEX, nr 560512.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2010 r. sygn. V CSK 384/09. LEX, nr 688057.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2010 r. sygn. IV CSK 9/10. LEX, nr 1360297.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2012 r. IV CSK 373/11. LEX, nr 1169841.
Realizacja przez Polskę zobowiązań wynikających z Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych.
Sprawozdanie Rzecznika Praw Obywatelskich 2012–2014 (dostęp: 25.03.2023).
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie zdrowia psychicznego, 2008/2209(INI).
Sąd Apelacyjny w Krakowie z dnia 18 lutego 2015 r. I ACa 1681/14. LEX, nr 1668609.
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. 2022, poz. 2123 ze zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. 2022, poz. 1138 ze zm.).
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 2022, poz. 1876 ze zm.).
Wasilczyk I., Bosak M. (2020). Piramida Maslova. Encyklopedia zarządzania. https://mfiles.pl/pl/index.php/Piramida_Maslowa (dostęp: 3.12.2022).
Wojcieszak A. (2022). Autonomia pacjenta z zaburzeniami psychicznymi. Warszawa: C.H. Beck.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 czerwca 2013 r. sygn. I ACa 361/13. LEX, nr 1342253.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 19 listopada 2018 r. sygn. akt I ACa 1481/17. LEX, nr 2698090.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 marca 2017 r., VI ACa 1405/15. LEX, nr 2287404.
Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 19 listopada 2014 r. Sygn. akt II C 111/13. LEX, nr 1916909.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 marca 2020 r. sygn. II SA/Wa 1353/19. LEX, nr 2979659.
Information: Art of Healing, Vol. 38 (2023) , Volume 38, Issue 1, pp. 45-58
Article type: Original article
Titles:
Przymus w psychiatrii
Coercion in psychiatry
Published at: 29.06.2023
Received at: 11.01.2023
Accepted at: 22.03.2023
Article status: Open
Licence: CC BY
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
Polish