FAQ

The Conversion of Polish-Lithuanian Tatars from Islam to Christianity in the Nineteenth Century. A Typology and an Effort to Evaluate the Phenomenon

Publication date: 2022

Studia Religiologica, 2022, Volume 55 Issue 1, pp. 51-67

https://doi.org/10.4467/20844077SR.22.004.16558

Authors

Artur Konopacki
Faculty of History and International Relations, The University of Białystok
https://orcid.org/0000-0001-8067-5232 Orcid
All publications →

Titles

The Conversion of Polish-Lithuanian Tatars from Islam to Christianity in the Nineteenth Century. A Typology and an Effort to Evaluate the Phenomenon

Abstract

This article is an attempt to present the problem of abandoning the Muslim religion in favor of Christianity. The article is based on materials collected and stored in the archives of Russia (Saint Petersburg), Lithuania (Vilnius), and Belarus (Grodno). These mostly contain either surviving records of baptisms sent to the consistory or police reports. The cases of conversion among nineteenth-century Muslims in the territory of the Russian Empire cited in the article have served as the basis for this phenomenon’s typology in the Muslim Tatar community. Moreover, they have provided the basis for analyzing whether it is possible to fit them into pre-existing conversion models in social sciences. The examples quoted in the text show the kinds of life problems that prompted Muslim Tatars to abandon the religion of their ancestors, e.g., terminal illness, the issue of marriage, or the likelihood of rejection by one’s group. It should be mentioned that there had already been conversions among Muslim Tatars in the early period of their settlement. However, this trend has never taken on a mass character, as evidenced by the relatively good condition of the Muslim community living in the former territories of the Grand Duchy of Lithuania in the twentieth and twenty-first centuries.

References

Sources

Manuscript sources

The State Archives in Białystok, War and Domain Chamber [Kamera Wojny i Domen], reference no. 1865, c. 4, 5. I, ref. no. 1227, c. 111.

Vilnius University Library, F. 57-554-137, c. 5-8v, F. 57-554-139, c. 29.

Central State Historical Archive of Saint Petersburg, F. 822 series 3, subseries 13545, c. 1, 1v, F. 822, series 3, subseries 15019, c. 1, 1v, F. 822, series 4, subseries 15981, c. 1-8, F. 822, series 4, subseries 18163 B, c. 137, F. 822, series 3, subseries 12807, c. 1-5, F. 822, series 3, subseries 13100, c. 1-2, F. 822, series 3, subseries 13570, c. 6., F. 822, series 4, subseries 16070 “Ż,”c. 109, F. 822, series 3, subseries 13829, c. 1-3, F. 822, series 3, subseries 1347 “a,”c. 1-6, F. 822, series 3, subseries 14052, c. 6, F. 822, series 3, subseries 14266, c. 6, CSHA, F. 822, series 3, subseries 12810, c. 1-7, F. 822, series 3, subseries 14193, c. 1-9, F. 822, series 3, subseries 15137, c. 1-9, F. 822, series 3, subseries 14097, c. 6, F. 822, series 2, subseries 12124, c. 6-6v.

Lithuanian State Historical Archives in Vilnius, F. 378 series 1852, subseries 2038, c. 1-1v, F. 378 series 1852, subseries 2200, c. 1, F. 378 series 1852, subseries 2200, c. 5v-7v.

National Historical Archives of Belarus in Grodno, F. 24 series 7, subseries 22, c. 114, F. 24 series 7, subseries 22, c. 114, F. 1 series 1, subseries 1057 p. 78 and 81, F. 1 series 27, subseries 202.

 

Printed Sources

Akty izdawajemyje Wilenskoj Archieograficzeskoju Komissijej dla razbora drewnich aktow, t. XXXI: 1906, Wilna, 1669, no. 252, pp. 407–409.

Pamiatnaja kniżka grodenskoj guberni na 1887 god, Grodno 1886.

 

Works cited

BairašauskaitėT., Lietuvos totoriai XIX amžiuje, Vilnius 1996.

Borawski P., Asymilacja kulturowa Tatarów w Wielkim Księstwie Litewskim, “Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1991, 36, pp. 163–191.

Borawski P., Sienkiewicz W., Chrystianizacja Tatarów w Wielkim Księstwie Litewskim, “Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1989, 34, pp. 87–114.

Bruce S., Choice and Religion: A Critique of Rational Choice Theory, New York 1999.

Dolińska-Zygmunt G., Podmiotowe uwarunkowania zachowania siępacjenta wobec własnej choroby, [in:] Podstawy psychologii zdrowia, G. Dolińska-Zygmunt (ed.), Wrocław 2001, pp. 243–259.

Drozd A., Zabytki kultury Tatarów z Ostroga i Juwkowców na Wołyniu, “Archaeologica Hereditas” 2019, 16, pp. 231–253.

Drozd A., Dziekan M.M., Majda T., Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich, Warszawa 1999.

Dudek A.J., PoddajęsięŻycie muzułmanek w Polsce, Warszawa 2016.

Dumin S., Herbarz rodzin tatarskich Wielkiego Księstwa Litewskiego, Białystok 2019.

Dumin S., Tatarzy Rudziewiczowie w Rzeczypospolitej, na Krymie i w Cesarstwie Rosyjskim, [in:] Tatarskie biografie. Indywidualne losy – ich wpływ na budowanie i podtrzymywanie tożsamości grupy, A. Konopacki (ed.), Białystok 2019, pp. 149–180.

Dumin S., Szlachta tatarska w Wielkim Księstwie Litewskim i zmiany w jej sytuacji prawnej w XVI–XVIII w., “Roczniki Historyczne” 1991, 57, pp. 147–163.

Freud S. , Człowiek, religia, kultura, Warszawa 1967.

Grygajtis K., Osadnictwo Tatarów hospodarskich w Wielkim Księstwie Litewskim XIV–XVIII w., “Rocznik Tatarów Polskich” 2003, 8, pp. 29–61.

Grzymała-Moszczyńska H., Religia a kultura. Wybrane zagadnienia z psychologii religii, Kraków 2004.

Hałas E., Konwersja. Perspektywa socjologiczna, Warszawa 2007.

Jakubovich M., Dvi viyny, try derzahvy: lodi polsko-litovskikh Tatar na Volini, [in:] Tatarzy w Niepodległej. Tatarskie drogi do niepodległości, A. Konopacki (ed.), Białystok 2018.

Kaiser S., Die neuen Muslime: Warum junge Menschen zum Islam konvertieren, Wien 2018.

Kaleta E., Polacy coraz częściej przechodząna islam. Dlaczego?, “Polityka” 2015, 5, 27.01.2015 (2994), p. 22.

Kardaszewicz S., Dzieje dawniejsze miasta Ostroga. Materiały do historii Wołynia, Warszawa–Kraków 1913.

Konopacki A., Autorzy, kompilatorzy, kopiści – rzecz o rękopisach Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego, [in:] Tefsir Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego Teoria i praktyka badawcza, J. Kulwicka-Kamińska, C. Łapicz (eds.), Toruń2015, pp. 271–286.

Konopacki A., Raz jeszcze o konwersjach Tatarów – postulaty badawcze, [in:] Dialog chrześcijańsko-muzułmański. Klucz do wspólnej przyszłości, M. Lewicka, C. Łapicz (eds.), Toruń2012, pp. 259–264.

Konopacki A., Życie religijne Tatarów na ziemiach dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XIX wieku, Warszawa 2010.

Köse A., Conversion to Islam. A Study of Native British Converts, London–New York 2014.

Kozielecki J., Transgresja i kultura, Warszawa 1997.

Kryczyński S., Próba monografii historyczno-etnograficznej, Warszawa 1938 (reprint Gdańsk 2000).

Kultura Wielkiego Księstwa Litewskiego. Analizy i obrazy, V. Ališauskas, L. Jovaiša, M. Paknys, R. Petrauskas, E. Raila (eds.), Kraków 2006.

Marek L.B., Działalnośćmisyjna Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej w XIX wieku, “Kultura–Media – Teologia” 2017, 4 (31), pp. 105–121.

Maroszek J., Osadnictwo Tatarów na Podlasiu w XV–XVIII w., [in:] Sokólskie spotkania z tatarszczyzną, J. Konopacki (ed.), Białystok 2008, pp. 12–18.

Özyürek E., Being German, Becoming Muslim: Race, Religion, and Conversion in the New Europe, Princeton 2015.

Pędziwiatr K., Conversions to Islam and Identity Reconfigurations among Poles in Great Britain, “Studia Religiologica”2017, 50 (3), pp. 221–239.

Religia i polityka. Zarys problematyki, P. Burgoński, M. Gierycz (eds.), Warszawa 2014.

Rogowska B., Muzułmanin ubiera choinkę(Życie Polaków nawróconych na islam), “Więź”2018, 4 (674), pp. 149–160.

Rogowska B., Wpływ Polaków nawróconych na islam na społeczności lokalne w Polsce [PhD thesis], Łódź2017, https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/25290/doktorat-BlankaRogowska.pdf [access: 10.09.2021].

Rychlikowa I., Tatarzy litewscy 1764–1831 częściąszlacheckiego stanu?, “Kwartalnik Historyczny” 1990, 97 (3–4), pp. 77–122.

Ryszewska M., Polskie muzułmanki. W poszukiwaniu tożsamości, Toruń2018.

Słownik etnologiczny, terminy ogólne, Z. Staszczak (ed.), Warszawa–Poznań1987.

Słownik wyrazów obcych, E. Sobol (ed.), Warszawa 1995.

Sobczak J., Czy tatarska ludnośćLitwy należała do stanu szlacheckiego?, “Przegląd Historyczny” 1986, 77 (3), pp. 467–480.

Socjologia religii, W. Piwowarski (ed.), Kraków 2003.

Szumski J., Ziemiaństwo tatarskie w powiecie kalwaryjskim w pierwszej połowie XIX w., “Białostoczczyzna” 1993, 3, pp. 32–38.

Tyszkiewicz J., Tatarzy na Litwie i w Polsce. Studia z dziejów XIII–XVIII w., Warszawa 1989.

Wielhorski W., Ziemie ukrainne Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Londyn 1959.

Zakrzewski A.B., Struktura społeczno-prawna Tatarów litewskich w XV–XVIII wieku. Próba nowego ujęcia, [in:] Inter Orientem et Occidentem. Studia z dziejów Europy Środkowowschodniej ofiarowane Profesorowi Janowi Tyszkiewiczowi w czterdziestolecie pracy naukowej, T. Wasilewski (ed.), Warszawa 2002.

Zakrzewski A.B., Położenie prawne Tatarów w Wielkim Księstwie Litewskim (XVI–XVIII w.), [in:] Kipčakų-tiurkųOrientas Lietuvoje: istorija ir tyrimųperspektywa, Tamara Bairašaukaitė, Halina Kobeckaitė(eds.), Vilnius 1994, pp. 118–129.

Zakrzewski A.B., Osadnictwo tatarskie w Wielkim Księstwie Litewskim – aspekty wyznaniowe, “Acta Baltico-Slavica” 1989, 20, pp. 137–153.

Zakrzewski A.B., O asymilacji Tatarów w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII w., [in:] Tryumfy i porażki. Studia z dziejów kultury polskiej XVI–XVIII w., M. Bogucka (ed.), Warszawa 1989, pp. 75–96. “Znak” 2017, 2 (741), issue Islamofobie.

Information

Information: Studia Religiologica, 2022, Volume 55 Issue 1, pp. 51-67

Article type: Original article

Titles:

Polish:

The Conversion of Polish-Lithuanian Tatars from Islam to Christianity in the Nineteenth Century. A Typology and an Effort to Evaluate the Phenomenon

English:

The Conversion of Polish-Lithuanian Tatars from Islam to Christianity in the Nineteenth Century. A Typology and an Effort to Evaluate the Phenomenon

Authors

https://orcid.org/0000-0001-8067-5232

Artur Konopacki
Faculty of History and International Relations, The University of Białystok
https://orcid.org/0000-0001-8067-5232 Orcid
All publications →

Faculty of History and International Relations, The University of Białystok

Published at: 2022

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Artur Konopacki (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

English