FAQ

Początki Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża w Laskach w świetle materiałów archiwalnych

Publication date: 01.12.2014

Studia Religiologica, 2014, Volume 47, Issue 3, pp. 179 - 196

https://doi.org/10.4467/20844077SR.14.013.2907

Authors

Elżbieta Przybył-Sadowska
Institute for the Study of Religions, Jagiellonian University, Grodzka 52 31-044 Kraków
All publications →

Titles

Początki Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża w Laskach w świetle materiałów archiwalnych

Abstract

The Origins of the Franciscan Sisters, Servants of the Cross in Laski according to Archive Materials

The Order of the Franciscan Sisters, Servants of the Cross was founded by Mother Elizabeth Roza Czacka in 1918. The official date of its origin is recognised as 1 December 1918, although we know that the congregation existed on an informal basis previous to this. The order’s main objective was to bring aid to blind people. It was to work closely with the Society for the Care of the Blind, which had been formed, also thanks to Roza Czacka, in 1911. The Order of the Franciscan Sisters, Servants of the Cross was the first female monastic order to be founded in the Polish lands after Poland regained independence. After a long period in which the partitioning power imposed drastic restrictions on monastic life and secret congregations had formed, there were few models for an order of nuns to follow. The source documents preserved in three archives in Laski – the Archive of the Franciscan Sisters, Servants of the Cross, the Archive of the Society for the Care of the Blind, and the Archive of Father Wladyslaw Korniłowicz – show the interesting way in which the founder developed the new order.

References

Zespoły archiwalne

ABT – Archiwum Biblioteki Tyflologicznej Laskach

AFSK – Archiwum Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża Laskach

AMCz – Archiwum Matki Czackiej, Klasztor ss. Franciszkanek Służebnic Krzyża, Warszawa, ul. Piwna

ATOnO – Archiwum Towarzystwa Opieki nad Ociemiałymi Laskach

AWK – Archiwum ks. Władysława Korniłowicza Laskach

 

Allokucya Jego Świątobliwości Grzegorza XVI, Papieża, miana na tajnym Konsystorzu, dnia 22 lipca 1942 r. [w:] Wiadomości do dziejów Kościoła religii katolickiej panowaniu rosyjskiemu podległych, Poznań 1843, cz. II.

Bar J.R., Nowe formy zrzeszeń katolików świeckich XIII w., „Prawo Kanoniczne” 1969, nr 12, s. 201–213.

Bar J.R., zakonach. osobach świeckich, Warszawa 1968.

Bar J.R., dziejów nowych form organizacyjnych stanów doskonałości Polsce, „Prawo Kanoniczne” 1965, nr 3–4, s. 189–213.

Bartoszewski G., Starania zatwierdzenie pierwszych zgromadzeń bł. Honorata Koźmińskiego Dekret Ecclesia Catholica 1889 r. [w:] Błogosławiony Honorat Koźmiński (Pokłosie beatyfikacji), G. Bartoszewski, R. Prejs (red.), Warszawa 1993.

Bączkowicz F., Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, wyd. 2, Kraków 1932.

Congregatio mulierum III Ordinis Sti Francisci in Pago Laski, rps, AWK, teczka: III Zakon św. Franciszka Laskach, 1919–1937, sygn. 255.

Czacka E., Historia zarys organizacyjny „Dzieła Lasek”, Laski-Różana 8.06.1935, mps, ABT.

Czacka E., Historia Triuno [w:] Chrześcijanie, B. Bejze (red.), t. 2 – B. Cywiński, Ludzie Lasek, Warszawa 1976, s. 243–244.

Czacka E., Konferencje duchowe dla sióstr wygłoszone przez Matkę Czacką latach 1931–1944, s. T. Landy, Z. Wyrzykowska (red.), mps, s. 115, ABT.

Czacka E., Notatki, oprac. Katarzyna Michalak, Warszawa 2006.

Czacka E., Opowiadanie początkach Zgromadzenia 30 kwietnia 1941 (tekst spisany przez Zofię Wyrzykowską), mps, AMCz, t. 4 – Notatki biograficzne.

Dłużewska-Kańska Z., Kakowski Aleksander [w:] Polski Słownik Biograficzny, Wrocław 1964–1965.

Foley P., Threedimensional Living. Study of Third Order Secular, Milwaukee 1962.

Frącek T.A. RM, Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi – działalność na przestrzeni 150 lat – 1857–2007 [w:] Rodzina Maryi. Dzieło bł. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego 1857–2007. Materiały sympozjum, Kraków 2009.

Gach P.P., Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej Śląska 1773–1914, Lublin 1984.

Gajownik M.J., Kardynał Aleksander Kakowski wobec wydarzeń politycznych Polsce (1919–1938), Warszawa 1975.

Gawrysiak C., Notatki kronikarskie początkach działalności Róży Czackiej na rzecz niewidomych (Laski, 18 czerwca 1979), mps, TOnO.

Gawrysiak C., dziejów Zakładu Laskach, mps, AMCz, t. 66 – Wspomnienia Matce Elżbiecie Czackiej, t. 1 (A–K).

Historia Kościoła Polsce, B. Kumor, Z. Obertyński (red.), t. 2, Poznań–Warszawa 1979.

Jabłońska-Deptuła E., Działalność społeczno-kulturalna zakonów XIX wieku [w:] Społeczno-kulturalna działalność Kościoła katolickiego Polsce XIX XX wieku, R. Renz, M. Meducka (red.), Kielce 1994, s. 53–60.

Jabłońska-Deptuła E., Matka Elżbieta Czacka Dzieło Lasek, Lublin 2002.

Jabłońska-Deptuła E., Przystosowanie opór. Zakony męskie Królestwie Kongresowym, Warszawa 1983.

Jabłońska-Deptuła E., Gawrysiak J., Żeński ruch zakonny XIX w. zgromadzenia honorackie [w:] Materiały do historii zgromadzeń zakonnych na ziemiach polskich XIX na początku XX wieku, H. Dylągowa (red.), t. 2, Lublin 1976, s. 51–200.

Kalinowska J.A. OSB, Siostry Benedyktynki Misjonarki wobec przemocy systemów totalitarnych. Szkice do historiografii dramatycznych dziejów Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek (1917–1989), „Forum Teologiczne” 2012, nr XIII.

Kalinowska J.A. OSB, Prosto na krzywych liniach. Życie działalność m. Józefy Jadwigi Kuleszy (ok. 1859–1931) Założycielki Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek, Olsztyn 1996.

Kakowski A., niewoli do niepodległości. Pamiętniki, T. Krawczak, R. Świętek (red.), Kraków 2000.

Konstytucja Zgromadzenia Sióstr Niewidomych św. Franciszka Serafickiego, rps, AFSK, teczka: Konstytucje 1922–1977, sygn. 011 (Konstytucje 1919–1920).

[Korniłowicz W.], Notatka spisana przez ks. Władysława Korniłowicza (b.d.), mps, AMCz, teczka 4 – Notatki biograficzne własne lub spisane na podstawie opowiadań Matki.

Kozerska E., Państwo społeczeństwo poglądach Piusa XI, Wrocław 2005.

Koźmiński H., Pisma, t. 1–2, Warszawa 1997.

Księga Congregatio mulierum, Congregatio virorum, AWK, teczka: III Zakon św. Franciszka Laskach, 1919–1937, sygn. 255.

Kumor B., Historia Kościoła, cz. 7 – Czasy najnowsze 1815–1914, Lublin 1991.

Kumor B., Ustrój organizacja Kościoła polskiego okresie niewoli narodowej 1772–1918, Kraków 1980.

Lewalski K., Kościół rzymskokatolicki władze carskie Królestwie Polskim na przełomie XIX XX wieku, Gdańsk 2008.

Makowiecka F., Wspomnienie Hrabiance Róży Czackiej, teraźniejszej Matce Założycielce Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, Czcigodnej Matce Elżbiecie Czackiej od Ukrzyżowania [...] (spisane 1924 roku), mps, AMCz.

Malej W., Kardynał Aleksander Kakowski świetle własnych wspomnień, „Nasza Przeszłość” 1958, s. 243–279.

Nitecki P., Aleksander Kakowski – pierwszy arcybiskup niepodległej Warszawy, „Chrześcijanin Świecie” 1978, nr 71, s. 13–31.

Pismo prowincjała zakonu kapucynów, o. Gondolfusa Terneuzena do ks. Władysława Korniłowicza dn. 3 stycznia 1923 r., AWK, teczka: III Zakon św. Franciszka Laskach, 1919–1937, sygn. 255.

Stabińska J. OSB AP, Matka Elżbieta Róża Czacka, Laski [b.r. wyd.].

Szachno J. [s. Vianneya], Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża (Sorores Franciscales Ancillae Crucis) latach 1939–1947 [w:] Żeńskie zgromadzenia zakonne Polsce 1939–1947, A. Chruszczewski, K. Dębowska, J. Kłoczowski (red.), Lublin 1982, t. 1, s. 213–278.

Szewczul B., Działalność zakonodawcza błogosławionego Honorata Koźmińskiego nowe instytuty Kościele katolickim, Warszawa 2008.

Ukaz najwyższy klasztorach rzymsko-katolickich Królestwie Polskiem dodatkowe do tego ukazu przepisy, Warszawa 1866.

Wilk S., Episkopat Kościoła katolickiego Polsce latach 1918–1939, Lublin 1992.

Wilk S., Odbudowa życia kościelnego na terytorium byłego cesarstwa rosyjskiego (1918–1920) [w:] Kościół społeczności. Rewolucje – demokracje – totalitaryzmy, J. Walkusz (red.), Lublin 1993, s. 125–140.

Wspomnienie Józefa Zawadzkiego spisane dla Antoniego Marylskiego, mps, AMCz, teczka 69 – Wspomnienia M. Elżbiecie Czackiej, t. U–Z.

Wspomnienia ks. Jana Zieji, mps, AMCz, teczka 69 – Wspomnienia M. Elżbiecie Czackiej, t. U–Z.

Zakony św. Franciszka Polsce latach 1772–1970, o. J.R. Bar (red.), cz. 1 – Zgromadzenia męskie żeńskie oraz klasztory klauzurowe, Warszawa 1978.

Zwyczaje Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, Warszawa 1964.

Information

Information: Studia Religiologica, 2014, Volume 47, Issue 3, pp. 179 - 196

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Początki Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża w Laskach w świetle materiałów archiwalnych
English:
The Origins of the Franciscan Sisters, Servants of the Cross in Laski according to Archive Materials

Authors

Institute for the Study of Religions, Jagiellonian University, Grodzka 52 31-044 Kraków

Published at: 01.12.2014

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Elżbieta Przybył-Sadowska (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish