Czyściec Michała Kondrata wobec współczesnej nauki Kościoła a popkulturowy zwrot w dogmatyce katolickiej

Daria Mazur

Titles

Czyściec Michała Kondrata wobec współczesnej nauki Kościoła a popkulturowy zwrot w dogmatyce katolickiej

Abstract

Czyściec by Michał Kondrat in the Light of Contemporary Teaching of the Church and the Pop-Cultural Turn in the Catholic Dogma

This article presents an attempt at an analysis of the fictionalised documentary Czyściec by Michał Kondrat (2020) in the context of the contemporary teaching of the Church and postulate of a popcultural turn in Catholic theology, formulated by Józef Majewski. Directing strategies, topoi, and graphic metaphors from this hybrid film – the script of which refers to Stefania Horak’s mystical experiences – are interpreted in the context of a long tradition of reflections on the topic of purgatory and the key principles of the post-conciliar teachings of the Catholic Church on this subject. These analyses and interpretations enable consideration of whether the said film aims at refreshing the forms of expression of purgatory-related topics. They also let the reader explore whether the mass-culture elements included in the film can help the viewer become more spiritually mature and whether they deepen the eschatological reflection.

Keywords

czyściec, współczesna nauka Kościoła katolickiego, popkulturowy zwrot w dogmatyzmie, polskie kino, kultura masowa; purgatory, contemporary teaching of the Catholic Church, pop-cultural turn in Catholic dogma, Polish cinema, mass culture

purgatory, contemporary teaching of the Catholic Church, pop-cultural turn in Catholic dogma, Polish cinema, mass culture

References

Adamiak E., Communio Sanctorum. Zarys ekumenicznie zorientowanej dogmatycznej teologii świętych obcowania, Poznań 2011.

Altman Ch., W stronę teorii gatunku filmowego, przeł. A. Helman, „Kino” 1987, nr 6, s. 18–22.

Baczyński J., Lud jako wyrocznia i gawiedź, „Więź” 2011, nr 11/12, s. 20–21.

Baldziński T., Dłużniewska-Urban D., Mockumentary. Próba określenia istoty zjawiska, Warszawa 2017.

Bejda H., Msze święte gregoriańskie, Kraków 2013.

Bokwa I., Eschatologia znaczy pełnia, Sandomierz 2003.

Boży człowiek w służbie ludziom. Bł. Honorat Koźmiński, A. Derdziuk, G. Filipuk (red.), Sandomierz 2018.

Burchacka I., Ojciec Pio. Osobowość i posługa w relacjach współczesnych, Warszawa 1986.

Danielewicz Z., Traktat o rzeczywistości ostatecznej, [w:] Dogmatyka, E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski (red.), t. 6, Warszawa 2007, s. 289–549.

Dutot L., Pèlerinage Notre-Dame de Montligeon. Son fondateur, son histoire, Montligeon 1977.

Dziadzia B., Naznaczeni popkulturą. Media elektroniczne i przemiany prowincji, Gdańsk 2014.

Encyklopedia chrześcijaństwa. Historia i współczesność 2000 lat nadziei, H. Witczyk (red.), Kielce 2000.

Finkenzeller J., Eschatologia, przeł. W. Szymona, Kraków 1995.

Garbicz A., Grozy film, [w:] Encyklopedia kina, T. Lubelski (red.), Kraków 2003, s. 375.

Granat W., Czyściec, [w:] Katolicyzm A–Z, Z. Pawlak (red.), Poznań 1982, s. 71–72.

Greelay A.M., God in Popular Culture, Chicago 1988.

Greeley A.M., The Catholic Imagination, Berkeley–Los Angeles–London 2000.

Grzyb J., Wołanie z otchłani. Zjawienia dusz czyśćcowych, Warszawa 2005.

Guardini R., O rzeczach ostatecznych. Chrześcijańska nauka o śmierci, oczyszczeniu po śmierci, zmartwychwstaniu, sądzie i wieczności, przeł. T. Grodecki, Kraków 2004.

Horak F., O życiu pozagrobowym. Spotkania z duszami czyśćcowymi, Warszawa 2020.

Horak F., Święta Pani, Warszawa 1939.

Jankowski A., Eschatologia Nowego Testamentu, Kraków 2007.

Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.

Kijas Z., Rozwój dogmatów i jego kryteria, [w:] Teologia fundamentalna, T. Dzidek et al. (red.), t. 5, Kraków 2006, s. 72–87.

Kijas Z.J., Niebo, czyściec, piekło. W domu Ojca, dla kogo, w oddaleniu, Kraków 2010.

Kowalska F., Dzienniczek, Warszawa 1993.

Krzesik T., Problematyka czyśćca w polskim przepowiadaniu po Soborze Watykańskim II, Kraków 2017.

Le Goff J., Narodziny czyśćca, przeł. K. Kocjan, Warszawa 1997.

Loska K., Horror, [w:] Encyklopedia kina, T. Lubelski (red.), Kraków 2003, s. 419–420.

Łukaszuk T.D., Czyściec, czyli miłość oczyszczająca, „Ateneum Kapłańskie” 1982, z. 2, s. 236–246.

Majewski J., Popkulturowy zwrot w rozwoju dogmatów?, „Studia Theologica Varsaviensia UKSW” 2019, nr 1, s. 29–48.

Majewski J., Cybulska P., Narodziny pop religii. Religia w dobie kultury popularnej, „Sensus Historiae” 2017, nr 3, s. 135–149.

Majewski J., Kokoszyńska M., Religia, media, popkultura, Warszawa 2020.

Mikołejko Z., Zmierzch czyśćca, [w:] J. Le Goff, Narodziny czyśćca, przeł. K. Kocjan, Warszawa 1997, s. 427–460.

Napiórkowski S.C., Jak uprawiać teologię?, Wrocław 1994.

Parente A., Ojciec Pio i dusze czyśćcowe, przeł. B. Winczyk-Sowa, Łódź 1999.

Pradère M., Iść prosto do nieba z Małą Tereską, przeł. M. Bartnicka-Gustowska, Kraków 2009.

Przylipiak M., Poetyka kina dokumentalnego, Gdańsk 2000.

Religijność w dobie popkultury, T. Chachulski, J. Snopek, M. Ślusarska (red.), Warszawa 2014.

Religion and Popular Culture in America, B.D. Forbes, J.H. Mahan (red.), Berkeley–Los Angeles–London 2005.

Schönborn Ch., Przebóstwienie. Życie i śmierć, przeł. W. Szymona, Poznań 2001.

Sekretariat dla Niewierzących, Nadzieja, która jest w nas. Krótkie przedstawienie wiary katolickiej, przeł. M. Bocheńska, [w:] Wiara katolicka w dialogu, Warszawa 1970, s. 134–183.

Skwierczyński A., Miłość oczyszczająca. Współczesna interpretacja katolickiej nauki o czyśćcu, Warszawa 1992.

Sobolewska A., Paradoksy dokumentu kreacyjnego. Fikcja i niefikcja we współczesnym filmie dokumentalnym, [w:] Między sztuką a codziennością. W stroną nowej syntezy (1), M. Hopfinger, Z. Ziątek, T. Żukowski (red.), Warszawa 2016, s. 24–61.

Stanzione M., Czyściec w wizjach mistycznych, przeł. J. Partyka, Kraków 2015.

Stanzione M., Ojciec Pio i dusze czyśćcowe, przeł. A. Zielińska, Kraków 2012.

Strzelecka K., Czyściec, [w:] Encyklopedia katolicka, R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz (red.), t. 3, Lublin 1985, s. 939–942.

Szczurek K.H., Katolicka nauka o czyśćcu i formy niesienia pomocy zmarłym, Częstochowa 2007.

W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, przeł. Z. Zimowski, J. Królikowski, Tarnów 1995.

Witko J., Czyściec. Wezwanie do modlitwy za zmarłych, Kraków 2009.

Wojnicka J., Katafiasz O., Horror, film grozy, [w:] eaedem, Słownik wiedzy o filmie, Warszawa–Bielsko-Biała 2008, s. 378–385.

Zombie w kulturze, K. Olkusz (red.), Kraków 2016.

Źródła internetowe

Franciszek, Adhortacja apostolska „Amoris Laetitia”, https://www.niedziela.pl/download/adhortacja_amoris_laetitia.pdf [dostęp: 20.04.2021].

http://newage.pingwin.waw.pl/dokumenty/FULLA%20HORAK%20%20ZASWIATY%20(NIEBO,%
20CZYSCCIEC%20I%20PIEKLO)(1).pdf [dostęp: 20.04.2021].

http://www.katechizm.opoka.org.pl/kkkIII-1-1.htm [dostęp: 20.04.2021].

http://www.katechizm.opoka.org.pl/kkkIII-1-1.htm#o10kkkIII-1-1 [dostęp: 20.04.2021].

http://www.katechizm.opoka.org.pl/kkkIV-2.htm [dostęp: 20.04.2021].

http://www.katechizm.opoka.org.pl/rkkkI-2-1.htm [dostęp: 20.04.2021].

http://www.katechizm.opoka.org.pl/rkkkIII-2-2.htm [dostęp: 20.04.2021].

https://apdc.wspomozycielki.pl/apdc-grupy-apostolstwo-w-parafiach-spotkania-modlitewne/ [dostęp: 20.04.2021].

https://e-civitas.pl/pl/kultura/nasz-film-powstal-jako-rodzaj-przewodnika-michal-kondrat-o-filmie-czysciec [dostęp: 20.03.2021].

https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=1254791 [dostęp: 20.04.2021].

https://pl.aleteia.org/2020/10/24/modlitwa-najwazniejsze-co-mozemy-zrobic-dla-dusz-michal-kondrat-o-filmie-czysciec/ [dostęp: 20.03.2021].

https://siodma9.pl/wiadomosci/item/4739-michal-kondrat-zachowanie-na-ziemi-wplywa-na-to-co-sie-bedzie-dzialo-po-naszej-smierci [dostęp: 20.03.2021].

https://www.filmweb.pl/film/Czy%C5%9Bciec-2020-861643/descs [dostęp: 20.04.2021].

https://www.tvp.info/50599253/michal-kondrat-w-tvp-info-czysciec-istnieje-ale-jest-stanem-duszy-a-nie-miejscem [dostęp: 20.03.2021].

https://www.teologia.pl/m_k/kkk1si08.htm#2 [dostęp: 20.04.2021].

Jan Paweł II, Czyściec. Konieczne oczyszczenie na spotkanie z Bogiem (Audiencja Generalna, 4.08.1999), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/audiencje/ag_04081999.html [dostęp: 20.04.2021].

MD, Egzamin z cierpienia zdała celująco (Rozmowa z ks. Tomaszem Horakiem), https://echokatolickie.pl/index.php?str=100&id=17130&idd=11 [dostęp: 20.04.2021].

Szewczyk M., Muzeum Dusz Czyśćcowych, https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2011/Przewodnik-Katolicki-47-2011/Wiara-i-Kosciol/Muzeum-Dusz-Czysccowych [dostęp: 20.03.2021].

Information

Information: Studia Religiologica, 2022, Volume 55 Issue 2, pp. 137-152

DOI: https://doi.org/10.4467/20844077SR.22.009.17249

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Czyściec Michała Kondrata wobec współczesnej nauki Kościoła a popkulturowy zwrot w dogmatyce katolickiej

English:

Czyściec by Michał Kondrat in the Light of Contemporary Teaching of the Church and the Pop-Cultural Turn in the Catholic Dogma

Authors

Daria Mazur

https://orcid.org/0000-0003-1096-6338

Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz; Institute of Cultural Sciences

Published at: 2024

Article status: Open

Licence: CC BY

Percentage share of authors:

Daria Mazur (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 491

Number of downloads: 497

<p> <em>Czyściec </em>by Michał Kondrat in the Light of Contemporary Teaching of the Church and the Pop-Cultural Turn in the Catholic Dogma</p>

Studia-Religiologica