Melancholia i jej stylistyczne ujęcie w kilku Pieśniach duchowych Małgorzaty z Nawarry

Niniejszy artykuł analizuje melancholię i jej stylistyczne ujęcie w trzech Pieśniach duchowych Małgorzaty z Nawarry, niezwiązanych z żałobą, a mianowicie w Pieśniach 29, 45 i przede wszystkim 34. Królowa korzysta z różnych źródeł medycznych, filozoficznych i literackich, by opisać melancholię, choć nigdy nie cytuje Arystotelesa ani medycyny humoralnej. To samo dotyczy literackich zapożyczeń z dzieła O naśladowaniu Chrystusa, które pozwalają jej dać świadomie chrześcijańską odpowiedź na życiowe cierpienia. Przede wszystkim jednak Małgorzata uduchawia motywy miłosne wykorzystane przez Petrarkę w jego zbiorze Canzoniere, zwłaszcza koncept dolce pena. Dzieje się tak dzięki przenikaniu się miłosnego słownictwa Petrarki z wyrażaniem przeżyć duchowych bohaterów, miotających się między euforią a cierpieniem w poszukiwaniu miłości Boga. W niniejszym studium przypomniane zostanie również przedstawienie przez Małgorzatę melancholii w La Coche, w Comédie des quatre femmes i w Heptameronie, gdzie pozostaje ona w sferze trosk doczesnych i rodzi pytania natury moralnej i etycznej. 

ABSTRACT

On Melancholia and its Stylistic Rendering in a few of Marguerite de Navarre’s Chansons spirituelles

This article examines melancholia and its stylistic rendering in three of Marguerite de Navarre’s Chansons spirituelles that do not deal with bereavement, namely Songs 29, 45, and especially 34. The Queen uses various medical, philosophical, and literary sources to describe melancholy, although she never quotes Aristotle or humoral medicine. The same applies to literary borrowings from the Imitation of Christ, which enable her to give a willful Christian response to life’s sufferings. Most of all, Marguerite spiritualises love motifs used by Petrarch in his Canzoniere, especially the dolce pena concetto. This is achieved thanks to the interpenetration of Petrarch’s amorous vocabulary with the inner life discourse of her characters’ souls, tossed between euphoria and suffering, in their quest for divine love. This study also reviews Marguerite’s use of melancholia in La Coche, la Comédie des quatre femmes and l’Heptaméron, where it remains in the realm of worldly concerns and raises moral and ethical questions.

This article examines melancholia and its stylistic rendering in three of Marguerite de Navarre’s Chansons spirituelles that do not deal with bereavement, namely Songs 29, 45, and especially 34. The Queen uses various medical, philosophical, and literary sources to describe melancholy, although she never quotes Aristotle or humoral medicine. The same applies to literary borrowings from the Imitation of Christ, which enable her to give a willful Christian response to life’s sufferings. Most of all, Marguerite spiritualises love motifs used by Petrarch in his Canzoniere, especially the dolce pena concetto. This is achieved thanks to the interpenetration of Petrarch’s amorous vocabulary with the inner life discourse of her characters’ souls, tossed between euphoria and suffering, in their quest for divine love. This study also reviews Marguerite’s use of melancholia in La Coche, la Comédie des quatre femmes and l’Heptaméron, where it remains in the realm of worldly concerns and raises moral and ethical questions.