FAQ

Henryk Batowski’s Involvement in Promoting the Idea of Slavic Unity in Poland after the Second World War

Publication date: 29.09.2023

Central European and Balkan Studies, 2023, Vol. XXXII, pp. 120 - 130

https://doi.org/10.4467/2543733XSSB.23.003.18429

Authors

Marcela Gruszczyk
University of Silesia in Katowice
, Poland
https://orcid.org/University of Silesia in Katowice Orcid
All publications →

Titles

Henryk Batowski’s Involvement in Promoting the Idea of Slavic Unity in Poland after the Second World War

Abstract

After the Second World War, Henryk Batowski became deeply involved in fostering post- -war cooperation among the Slavic nations. From 1945 to 1952, he served as an activist and a member of the governing body of the Polish Slavic Committee, which was responsible for promoting the idea of Slavic unity to a wide audience. For many years, he also worked as an editor for “Życie Słowiańskie” [“Slavic Life”], the primary publication of the association. He perceived the emergent Slavic movement as non-political and non-ideological, a stance that often conflicted with the communist authorities. This research aims to shed light on Henryk Batowski’s contributions to the Slavic Committee and evaluate the significant role this distinguished scholar played in advancing the aforementioned concept amidst the socio-political landscape of post-war Poland.

References

Primary sources

Archiwum Akt Nowych w Warszawie (dalej AAN), Komitet Słowiański w Polsce z siedzibą w Warszawie (dalej KSwP), Notatka w sprawie H. Batowskiego sporządzona przez Jadwigę Kwiatowską, Warszawa kwiecień 1948 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Opinia prof. Romana Piotrowskiego w sprawie recenzji prof. H. Batowskiego o I tomie «Pamiętnika Słowiańskiego» (Kraków 1949), ogłoszonej w «Życiu Słowiańskim» (1949, nr 10) [ściśle poufne], Warszawa 4 lutego 1950 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Pismo Henryka Batowskiego do Departamentu I Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Kraków 16 listopada 1948 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Protokół kontroli KS przeprowadzonej w dniach 4–22 czerwca 1949 roku, Warszawa 4 lipca 1949 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Protokół z I‑go Walnego Zjazdu KS, Warszawa 22–23 sierpnia 1945 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Protokół z posiedzenia Egzekutywy KS, Warszawa 30 stycznia 1952 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Protokół z posiedzenia Egzekutywy KS, Warszawa 13 lipca 1951 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Protokół z posiedzenia Egzekutywy KS, Warszawa 24 lutego 1951 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Protokół z posiedzenia Kolegium Redakcyjnego, Kraków 18 września 1951 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Protokół z posiedzenia Kolegium Redakcyjnego, Kraków 17 marca 1951 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Protokół z posiedzenia Kolegium Redakcyjnego, Warszawa 18 grudnia 1948 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Protokół z posiedzenia Kolegium Redakcyjnego, Kraków 15 stycznia 1948 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Referat Łużycki – cele działania, Warszawa 1946 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Sprawozdanie z działalności KS i Towarzystw Przyjaźni Polsko-Słowiańskiej za rok 1947, Warszawa 1948 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Sprawozdanie z działalności KS za rok 1948, Warszawa 1949, sygn. 858.

AAN, KSwP, Sprawozdanie z działalności Oddziału od założenia do 31 grudnia 1946 r., Warszawa 19 maja 1947 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Sprawozdanie z działalności redakcji “Życia Słowiańskiego” za rok 1951, Warszawa 13 marca 1952 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Sprawozdanie z działalności Wojewódzkiego Oddziału krakowskiego za rok 1948, Kraków 25 stycznia 1949 r., sygn. 858.

AAN, KSwP, Sprawozdanie z wpływów i wydatków za okres od 5 listopada 1945 roku do 31 grudnia 1946 roku, Warszawa październik 1948 r., sygn. 858.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie (dalej AIPN Kr), Akta kontrolno-śledcze dot. Henryka Batowskiego t. 1, Pismo do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, Departament V, Wydział V w sprawie wykonania telefonicznego polecenia z dnia 2 grudnia 1949 r., Warszawa 3 grudnia 1948 r., sygn. 010/1083.

AIPN Kr, Akta kontrolno-śledcze dot. Henryka Batowskiego t. 1, Pismo Naczelnika Wydziału V Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, Departament V, Wydział VI, Kraków 24 marca 1948 r., sygn. 010/1083.

AIPN Kr, Akta kontrolno-śledcze dot. Henryka Batowskiego t. 1, Streszczenie sprawy dot. prof. Henryka Batowskiego, Warszawa 25 maja 1955 r., sygn. 010/1083.

Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Departament Polityczny (1945–1948), Sprawozdanie naczelnika Wydziału Środkowo-Europejskiego MSZ w sprawie Łużyc, Warszawa 29 października 1946 r., sygn. 6.

Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (dalej AN PANiPAU), Spuścizna Henryka Batowskiego, H. Batowski – życiorys, Kraków 9 kwietnia 1947 r., sygn. K III–151.

AN PANiPAU, Spuścizna Henryka Batowskiego, Memoriał złożony przez ob. Rektora T. Lehr-Spławińskiego w sprawie recenzji I tomu «Pamiętnika Słowiańskiego», Kraków styczeń 1950 r., sygn. K III–151.

AN PANiPAU, Spuścizna Henryka Batowskiego, Notatka dla redakcji politycznej «Życia Słowiańskiego » w sprawie artykułu Aliny Szklarskiej, Kraków 8 sierpnia 1951 r., sygn. K III–151.

AN PANiPAU, Spuścizna Henryka Batowskiego, Pismo dr. prof. UJ Wojsława Molè do Prezydium KS, Kraków 11 stycznia 1950 r., sygn. K III–151.

AN PANiPAU, Spuścizna Henryka Batowskiego, Praca KS w kwietniu 1946 r., Warszawa 30 kwietnia 1946 r., sygn. K III–151.

AN PANiPAU, Spuścizna Henryka Batowskiego, Program kursu słowianoznawstwa (15 październik 1945–15 styczeń 1946), Kraków 1946 r., sygn. K III–151.

AN PANiPAU, Spuścizna Henryka Batowskiego, Redakcja «Życia Słowiańskiego». Podział czynności redakcyjnych, Kraków 1947 r., sygn. K III–151.

AN PANiPAU, Spuścizna Henryka Batowskiego, Sprawozdanie ogólne za rok 1948, Warszawa 6 lutego 1949 r., sygn. K III–151.

AN PANiPAU, Spuścizna Henryka Batowskiego, Sprawozdanie ze Zjazdu Słowiańskiego w Belgradzie. 4–16 grudnia 1946 r., Kraków 1946 r., sygn. K III–151.

Dekret Rady Ministrów z dnia 28.10.1947 r. o organizacji nauki i szkolnictwa wyższego (Dz.U. 1947, nr 66, poz. 415).

Published sources

Sprawozdanie z działalności Tymczasowego Zarządu Głównego TPPR w okresie organizacyjnym od listopada 1944 do 30 sierpnia 1945 r., w: Stosunki polsko-radzieckie w latach 1945–1972.

Dokumenty i materiały, oprac. E. Basiński, T. Walichnowski, Warszawa 1974, s. 47–50.

Monographs

Batowski H., Łużyce. Zwięzła informacja, Kraków 1946.

Batowski H., Podstawy sojuszu bałkańskiego 1912 r. Studium z historii dyplomatycznej 1806–1912, Kraków 1939.

Batowski H., Współpraca słowiańska. Zagadnienia polityczne, kulturalne i gospodarcze w przeszłości i teraźniejszości, Warszawa 1946.

Chodakowska J., Rozwój szkolnictwa wyższego w Polsce Ludowej w latach 1944–1951, Wrocław 1981.

Chwalba A., Dzieje Krakowa. Tom 6. Kraków w latach 1945–1989, Kraków 2004.

Fertacz S., Komitet Wszechsłowiański w Polsce, Katowice 1991.

Gładysz A., Oświata – kultura – nauka w latach 1947–1959. Węzłowe problemy polityczne,  Warszawa–Kraków 1981.

Gruszczyk M., Idea w służbie propagandy. Komitet Słowiański w Polsce 1945–1953 na tle ruchu nowosłowiańskiego, Katowice 2019.

Hübner P., Polityka naukowa w Polsce w latach 1944–1953. Geneza systemu, Wrocław 1992.

Rutkowski T.P., Nauki historyczne w Polsce 1944–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa 2007.

Articles

Batowski H., O współpracy poszczególnych gałęzi nauki ze słowianoznawstwem, “Życie Słowiańskie” 1947, nr 4, s. 142–145.

Dybiec J., Uniwersytet Jagielloński wobec stalinizmu 1945–1956, “Prace Komisji Historii Nauki PAU” 2001, t. 3, s. 8–20.

Grudzień S., Działalność akademicka Henryka Batowskiego we Lwowie (1925–1927), “Historia i Polityka” 2009, nr 1(8), s. 137.

Grudzień S., Henryk Batowski a współpraca słowiańska (do 1939 roku), w: Henryk Batowski 1907–1999. Materiały z Sesji Naukowej PAU w dniu 18 kwietnia 2000 r., red. t. R. Majkowska, Kraków 2003, s. 35–54.

Grudzień S., Interdyscyplinarność w bułgarystycznej twórczości Henryka Batowskiego, “Słupskie Studia Historyczne” 2011, nr 17, s. 167–169.

Gruszczyk M., Pierwszy powojenny Zjazd Słowiański w Belgradzie 8–11(16) grudnia 1946 roku, w: Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2013. Referaty, red. A.M. Adamus, Ł. Kamiński, Warszawa 2014, s. 160–169.

Jarosz D., Stalinizm polski 1948–1956: strategie przystosowawcze, w: Polacy wobec PRL. Strategie przystosowawcze, red. G. Miernik, Kielce 2003, s. 57–74.

Kozeński J., Z kroniki naukowej. Jubileusz 90-lecia urodzin Profesora Henryka Batowskiego, “Przegląd Zachodni” 1997, nr 4(285), s. 209–213.

Mania A., Henryk Batowski (1907–1999), w: Jubileuszowa Księga Nauk Politycznych, red. A. Zięba, Kraków 2015, s. 168–172.

Pręcikowski L.S., Kongres Słowiański w Belgradzie 8–11(16) grudnia 1946 r., “Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo‑Wschodniej” 2002, t. 37, s. 177–194.

Pręcikowski L.S., Polska w «nowym ruchu słowiańskim». Z działalności Komitetu Słowiańskiego w latach 1945–1947, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 2000, nr 69, s. 173–190.

Salmonowicz S., Postawy inteligencji polskiej wobec stalinizmu (1944–1956): refleksje historyka, “Czasy Nowożytne” 1999, nr 6, s. 213–219.

Sylwetka Jubilata, w: Z dziejów Europy Środkowej w XX wieku. Studia ofiarowane Henrykowi Batowskiemu w 90. rocznicę urodzin, red. M. Pułaski, I. Stawowy-Kawka, W. Rojek, A. Patek, Kraków 1997, s. 5–7.

Варан Z., З історїї діяльності Польсько-югославької ліги у Львові, w: Lwów. Miasto – społeczeństwo – kultura, t. 7, red. K. Karolczak, Ł.T. Sroka, Kraków 2010, s. 516–517.

Zgórniak M., Profesor Henryk Adam Batowski (1907–1999), w: Henryk Batowski 1907–1999. Materiały z Sesji Naukowej PAU w dniu 18 kwietnia 2000 r., red. t. R. Majkowska, Kraków 2003, s. 914.

Press

Batowski H., «Pamiętnik Słowiański. Czasopismo naukowe poświęcone słowianoznawstwu». Komitet redakcyjny: T. St. Grabowski, W. Jakubowski, T. Lehr-Spławiński, W. Molè, K. Moszyński, Henryk L. Widajewicz. Sekretarz Redakcji: R. Kiersnowski, T. I, Kraków 1949, Wydawnictwo Studium Słowiańskiego Uniw. Jagiell. Wydano z zasiłku Rady Ministrów i Wydz. Nauki Min. Oświaty, ss. 236, “Życie Słowiańskie” 1949, nr 10, s. 607–610.

Batowski H., Etapy tworzenia ZSRR, “Żcie Słwiańkie” 1947, nr 11, s. 373–75.

Batowski H., Hymn wszechsłowiański, “Życie Słowiańskie” 1946, nr 1, s. 6–9.

Batowski H., Klub Polsko-Czeski we Lwowie, “Słowo Polskie” 1926, nr 52, s. 7.

Batowski H., Kongres slawistyczny, który się nie odbył, “Życie Słowiańskie” 1947, nr 3, s. 105–106.

Batowski H., Kwestia macedońska, “Życie Słowiańskie” 1946, nr 9–10–11, s. 256–257.

Batowski H., Kwestia słowiańska i jej znaczenie dla Polski, “Życie Słowiańskie” 1946, nr 4–5, s. 97–101.

Batowski H., Liga Polsko-Jugosłowiańska we Lwowie (Sprawozdanie z działalności w r. 1925), “Słowo Polskie” 1926, nr 55, s. 6.

Batowski H., Łużyce, zwięzła informacja, “Życie Słowiańskie” 1947, nr 7–8, s. 240.

Batowski H., Międzynarodowa współpraca Słowian, “Życie Słowiańskie” 1947, nr 6, s. 204–206.

Batowski H., Nowa Jugosławia, “Życie Słowiańskie” 1946, nr 3, s. 65–68.

Batowski H., Pakt Polsko-Czechosłowacki, “Życie Słowiańskie” 1947, nr 4, s. 123–124.

Batowski H., Przed kongresem słowianoznawczym, “Życie Słowiańskie” 1947, nr 10, s. 342–343.

Batowski H., Słowianie w walce o swoje ziemie, “Życie Słowiańskie” 1947, nr 5, s. 162–166.

Batowski H., Słowianie w ZSRR, “Życie Słowiańskie” 1946, nr 7–8, s. 199–201.

Batowski H., Słowiańskie Towarzystwo w Sofii, “Słowo Polskie” 1925 r., nr 178, s. 6.

Batowski H., W sprawie łużyckiej, “Życie Słowiańskie” 1946, nr 6, s. 176–177.

Batowski H., Wzajemność słowiańska. Problemy polityczne i kulturalne w przeszłości i teraźniejszości, “Bellona” 1930, R. 12, nr 35, z. 2, s. 335–382.

Batowski H., Z historii zjazdów słowiańskich, “Życie Słowiańskie” 1946, nr 12, s. 367–370.

Batowski H., Zbliżenie jugosłowiańsko-bułgarskie, “Życie Słowiańskie” 1947, nr 12, s. 423–426.

Batowski H., Zgon profesora Włodzimierza Piczety, “Życie Słowiańskie” 1947, nr 11, s. 406–407.

Grunwald zwycięstwem jedności słowiańskiej, “Życie Warszawy” z 14 lipca 1945 r., R. 2, nr 192(261), s. 2.

Lehr-Spławiński T., Słowianoznawstwo polskie, “Pamiętnik Słowiański” 1949, nr 1, s. 3–24.

Molè W., Z problematyki słowianoznawczej w historii sztuki, “Pamiętnik Słowiański” 1949, nr 1, s. 25–54.

Świątkowski H., Zdrada nacjonalistów jugosłowiańskich, “Życie Słowiańskie” 1949, nr 4, s. 184–188.

Zaręba A., UJ – i tajne nauczanie, “Życie Literackie” z 5 kwietnia 1970 r., nr 14(949), s. 6.

Information

Information: Central European and Balkan Studies, 2023, Vol. XXXII, pp. 120 - 130

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Henryk Batowski’s Involvement in Promoting the Idea of Slavic Unity in Poland after the Second World War

English:

Henryk Batowski’s Involvement in Promoting the Idea of Slavic Unity in Poland after the Second World War

Authors

https://orcid.org/University of Silesia in Katowice

Marcela Gruszczyk
University of Silesia in Katowice
, Poland
https://orcid.org/University of Silesia in Katowice Orcid
All publications →

University of Silesia in Katowice
Poland

Published at: 29.09.2023

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Marcela Gruszczyk (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

English