Polish communities and Polish diaspora in West Africa
Choose format
RIS BIB ENDNOTESpołeczności polskie i polonijne w Afryce Zachodniej
Publication date: 05.2021
Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2021 (XLVII), Vol. 1 (179), pp. 83-100
https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.004.13316Authors
Społeczności polskie i polonijne w Afryce Zachodniej
W artykule wskazuje się na pobyt i działalność Polaków w Afryce Zachodniej począwszy od pierwszych kontaktów aż do współczesności. Początkowo byli tam obecni jako żeglarze pływający pod banderami państw obcych. Później dołączyli do nich wojskowi i marynarze, którzy znaleźli się poza granicami kraju. W XIX w. i okresie międzywojennym dotarli tam polscy emigranci cywilni, były to jednak pojedyncze osoby. Inną grupę stanowili emigranci wojskowi, którzy obecni byli w niemieckich wojskach kolonialnych oraz służbę swą odbywali we francuskiej Legii Cudzoziemskiej. Większą liczebnie grupę stanowili żołnierze i oficerowie Wojska Polskiego, którzy po 1939 r. zostali ewakuowani do Wielkiej Brytanii. Z żołnierzami brytyjskimi transportowali samoloty z Afryki Zachodniej do Egiptu, które następnie walczyły z wojskami niemieckimi. Po wykonaniu swoich zadań wracali oni na kontynent europejski.
Do powstania społeczności polskich i polonijnych w Afryce Zachodniej doszło po II wojnie światowej. To wówczas skupiła się tam nieliczna emigracja wojenna, zaczęli tam docierać polscy specjaliści i kadry naukowo-techniczne znad Wisły, przybywali misjonarze i misjonarki, polsko-afrykańskie rodziny oraz przedstawiciele Polonii z innych części świata. Do 1989 r. w krajach zachodnioafrykańskich zatrudnionych było ok. 5 tys. specjalistów, a niektórym z nich towarzyszyły rodziny. Znaczenie kadr naukowo-technicznych zmalało po transformacji systemowej. Odtąd nieliczni specjaliści udawali się do tego regionu świata.
Współczesne skupiska polskie i polonijne w państwach Afryki Zachodniej należą do niewielkich, albowiem łącznie stanowią zbiorowość ok. 700-osobową. Niemal połowa z nich znalazła miejsce zamieszkania bądź zatrudnienia w Nigerii, który to kraj posiada największą gospodarkę oraz dysponuje najliczniejszą populacją. W innych krajach przebywają społeczności dużo mniejsze.
Achebe Ch. (2012), There Was a Country: A Personal History of Biafra, Penguin Press.
Africa environment outlook: past, present and future perspectives (2002), Nairobi.
Araszkiewicz H. (1980), Transfer techniki do krajów słabo rozwiniętych (system dwustronny a wielostronny), Warszawa.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie (1976), z. Towarzystwo Łączności z Polonią Zagraniczną „Polonia”, sygn. I/3: Kraje afrykańskie.
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie (1971), z. 30/75: Kraje afrykańskie, w. 6: Ogólne.
Bojarski E.A. (1957), The Poles in Africa, „Explorers Journal” (New York) nr 2–4.
Bojarski E.A. (1958), The Poles in Africa, „Explorers Journal” (New York) nr 1.
Broniarek Z. (1976), Polacy w Nigerii, „Przekrój” 1976, nr 1634, s. 7.
Eckert E. (1988), Eksperyment. Polscy oficerowie w Afryce Zachodniej w latach 1941–1943, Londyn.
Gieografia malownicza. Z wrażeń podróżników ułożył Wacław Nałkowski (1909), Warszawa, t. 4: Afryka
Gołąbek S. (1978), Związki Polski i Polaków z Afryką do roku 1945, Warszawa.
Grzywnowicz S. (1974), Eksport usług polskich specjalistów, „Stosunki Międzynarodowe”, nr 10, s. 116–121.
Judyccy A. i Z. (2000), Polonia. Słownik biograficzny, Warszawa.
Knopek J. (1998), Z dziejów Polonii afrykańskiej, w: Emigracja z ziem polskich w XX wieku. Drogi awansu emigrantów, red. A. Koseski, Pułtusk, s. 139–151.
Knopek J. (2001), Migracje Polaków do Afryki Północnej w XX wieku, Bydgoszcz.
Knopek J. (2004), Przeszłość i teraźniejszość stosunków Polski z Republiką Liberii, „Politeja”, nr 2, s. 161–180.
Knopek J. (2004), Przeszłość i teraźniejszość stosunków Polski z Republiką Senegalu, „Wrocławskie Studia Politologiczne”, nr 5, s. 134–141.
Knopek J. (2004), Przeszłość i teraźniejszość stosunków Polski z Republiką Togijską, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania w Gdańsku”, nr 1, s. 119–132.
Knopek J. (2008), Stosunki Polski z krajami Afryki Zachodniej. Historia i współczesność, Bydgoszcz 2008.
Knopek J. (2012), Zbigniew Roman Dmochowski. Rzecz o osiągnięciach polskich w Afryce Zachodniej, „Studia Polonijne”, t. 33, s. 91–98.
Knopek J. (2013), Stosunki polsko-zachodnioafrykańskie, Toruń.
Knopek J. (2017), Społeczności polskie czy polonijne w Europie i na świecie? Wokół dyskursu nad współczesnym rozumieniem terminu „Polonia”, „The Polish Migration Review – Polski Przegląd Migracyjny”, nr 2, s. 35–44.
Kuczyński A. (1994), Korzenie i współczesność polskich badań etnograficznych w Afryce, cz. 2, „Etnografia Polska”, z. 1–2, s. 113–159.
Kuczyński A. (1994), Polskie opisanie świata: studia z dziejów poznania kultur ludowych i plemiennych, Warszawa, t. 1: Azja i Afryka.
Łaszkiewicz S. (1943), Polscy ferry-pilots w Afryce, „Polska Walcząca” (Londyn), nr 16/17.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych (2020), https://www.gov.pl/web/senegal/ambasada (data dostępu: 14.06.2020).
Państwa Afryki Zachodniej: fakty – problemy stabilizacji i rozwoju – polskie kontakty (2006–2008), red. Z. Łazowski, Warszawa, t. 1–2.
Paterek A. (2013), Pomoc rozwojowa jako instrument polskiej polityki zagranicznej: szanse i wyzwania, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 4, s. 207–230.
Pawlik J.J. (2005), Mikołaj Grunitzky – syn Polaka u sterów Republiki Togijskiej, w: Kontakty polsko-afrykańskie. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, red. A. Żukowski, Olsztyn, s. 123–137.
Polacy w Nigerii (1997), red. J. Machowski, Z. Łazowski i W. Kozak, Warszawa, t. 1.
Polacy w Nigerii (1998), red. Z. Łazowski, Warszawa 1998, t. 2: Wspomnienia.
Polacy w Nigerii (2000), red. Z. Łazowski i J. Wójcik, Warszawa, t. 3: Budowniczowie.
Polacy w Nigerii (2000), red. Z. i S. Łazowscy, Warszawa, t. 4: Polacy w krajach Afryki Zachodniej.
Poland`s Relations with West Africa (2004), ed. Z. Łazowski, Warsaw.
Rutkowska H. (1993), Afryka, mój mąż i ja, Warszawa.
Słownik języka polskiego (2020), red. W. Doroszewski, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/spolecznosc;5499782.html (data dostępu: 30.06.2020).
Słownik języka polskiego PWN (2020), https://sjp.pwn.pl/sjp/spolecznosc;2523111.html (data dostępu: 30.06.2020).
Zins H. (2001), Afryka i Europa: od piramid egipskich do Polaków w Afryce Wschodniej, Warszawa.
Zins H. (1978), Polacy w Afryce Wschodniej, Lublin.
Zins H. (1988), Polacy w Zambezji, Lublin.
Zins H. (2007), Poles in Zambezi, Harare.
Żukowski A. (1994), W kraju złota i diamentów. Polacy w Afryce Południowej XVI–XX w., Warszawa.
Information: Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2021 (XLVII), Vol. 1 (179), pp. 83-100
Article type: Original article
Titles:
Społeczności polskie i polonijne w Afryce Zachodniej
Polish communities and Polish diaspora in West Africa
Politechnika Koszalińska
Published at: 05.2021
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 1446
Number of downloads: 1733