cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEObraz imigrantek z Ukrainy w polskim dyskursie prasowym
Publication date: 07.08.2020
Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2020 (XLVI), Vol. 2 (176), pp. 177 - 200
https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.20.015.12331Authors
Obraz imigrantek z Ukrainy w polskim dyskursie prasowym
Representation of Female Immigrants from Ukraine in the Polish Press Discourse
Public opinion polls in Poland prove that Poles have a reluctant attitude towards Ukrainians. However, these data do not show how these attitudes differentiate according to the respondent’s gender. Official data on mixed marriages indicate that Polish men more often get married to Ukrainians than to other foreigners. It can therefore be assumed that the sex of immigrants is a significant variable affecting the attitude towards foreigners.
Considering the significant influence of the media on shaping attitudes towards immigrants and reproducing ethno-stereotypes, we should look more closely at the representation of women immigrants from Ukraine created and maintained in the public discourse. It can be assumed that the image of women represents the male point of view, treating female migrants as sexual objects and caregivers. Other variables are also important (eg. age, level of education) which form an intersectional image.
The research is focused on the way in which female Ukrainian immigrants are linguistically represented in selected periodicals in 2007 and 2018. The time intervals will allow us to examine the stability of the discourse. Two methods of analyses are applied: content analysis and Critical Discourse Analysis (CDA). In the final part of the article, I will compare the representation of Polish migrants (based on studies already published) and migrants from Ukraine in the Polish press.
Keywords: female immigrants, Ukraine, press discourse, CDA
Streszczenie
Badania opinii publicznej w Polsce dowodzą, że Polacy mają niechętny stosunek do Ukraińców. Jednakże dane te nie pokazują, jak postawy różnicują się ze względu na płeć imigrantów. Tymczasem dane dotyczące małżeństw mieszanych wskazują, że polscy mężczyźni coraz częściej wchodzą w związki małżeńskie z Ukrainkami. Można zatem przypuszczać, że płeć imigrantów jest istotną zmienną wpływającą na stosunek do cudzoziemców.
Biorąc pod uwagę istotny wpływ mediów na kształtowanie postaw w stosunku do imigrantów i reprodukowania etnostereotypów warto przejrzeć się bliżej, jaki obraz imigrantek z Ukrainy jest tworzony i podtrzymywany w dyskursie publicznym. Można przypuszczać, że obraz kobiet z Ukrainy jest męskim punktem widzenia, sprowadzających kobiety ukraińskie do obiektów seksualnych i opiekunek. Ważne są także inne zmienne (np. wiek, wykształcenie kobiet), które tworzą intersekcjonalny obraz.
Przedmiotem badań będą językowe sposoby reprezentowania imigrantek ukraińskich w wybranych tytułach prasowych w latach 2007–2018. Wybrane przedziały czasowe pozwolą przyjrzeć się, na ile dany obraz jest stabilny. W badaniach posłużę się dwiema metodami: analizą treści oraz Krytyczną Analizą Dyskursu. W końcowej części artykułu dokonam porównania reprezentacji migrantek polskich (na podstawie badań już opublikowanych) oraz migrantek z Ukrainy w polskiej prasie.
Baran D. (2016), Wizerunek Ukraińców na łamach wybranej polskiej prasy, „Państwo i Społeczeństwo”, nr 1, s. 97–116.
Barometr Imigracji Zarobkowej (2018), Warszawa: Personal Service.
Bartmiński J. (1995), Nasi sąsiedzi w oczach studentów (z badań nad stereotypem narodowym), w: Walas T. (red.), Narody i stereotypy, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, s. 258–269.
Benenowska I. (2014), Granice dowcipu – komunikacja, kontekst, interpretacja, „Prace Językoznawcze”, Zeszyt XVI/4, s. 5–16.
Bieniecki M., Pawlak M. (2009), Strategie przetrwania. Adaptacja ukraińskich migrantów zarobkowych do polskiej rzeczywistości instytucjonalnej, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Bilewicz M., Marchlewska M., Soral W., Winiewski M. (2014), Mowa nienawiści. Raport z badań sondażowych, Warszawa: Fundacja im. S. Batorego.
Błuszkowski J. (2003), Stereotypy narodowe w świadomości Polaków. Studium socjologiczno-politologiczne, Warszawa: Elipsa.
Brzozowska A. (2015), Dobór małżeński i integracja imigrantów w małżeństwach mieszanych – stan badań, CMR Working Paper, Nr 81(139).
Brzozowska D. (2008), Polski dowcip etniczny. Stereotyp a tożsamość. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Castles S., Miller M.J. (2011), Migracje we współczesnym świecie, przeł. A. Gąsior-Niemiec, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
CBOS (2001), Stosunek Polaków do innych narodów. Komunikat z badań nr 116. Warszawa: CBOS.
CBOS (2016), Stosunek do innych narodów. Komunikat z badań nr 53. Warszawa: CBOS.
CBOS (2019), Stosunek do innych narodów, Komunikat z badań nr 17. Warszawa: CBOS.
Connell R. (2009), Gender. Short Introduction, Cornwall: Polity Press.
De Souza R. (2004), Motherhood, Migration and Methodology: Giving Voice to the “Other”, “The Qualitative Report”, vol. 9 (3), s. 463–482.
Dolińska A. (2017), Wysoko wykwalifikowane migrantki z Ukrainy i Białorusi na pierwotnym ryku pracy w Polsce – przyczynek do badań, „Studia Humanistyczne AGH”, nr 16 (1), s. 93–109.
Długosz P. (2018), Integracja ukraińskich studentów podejmujących naukę w Polsce, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 2 (168), s. 67–92.
Ehrenreich B., Hochschild A.R. (2004), red., Global Woman. Nannies, Maids, and Sex Workers in the New Economy, New York: Henry Holt and Company.
Fomina J., Konieczna-Sałamatin J., Kucharczyk J., Wenerski Ł. (2013), Polska-Ukraina, Polacy-Ukraińcy. Spojrzenie przez granicę, Warszawa: ISP.
Grzymała-Kazłowska A. (2007), Konstruowanie „innego”. Wizerunki imigrantów w Polsce, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Iglicka K., Gmaj K., Bąbiak I. (2011), Cudzoziemscy małżonkowie obywateli polskich – wymiar genderowy. Raport metodologiczny. Warszawa: Centrum Stosunków Międzynarodowych.
Jakimowicz-Pisarska I. (2017), Kobiety – „nowy” typ imigranta we współczesnej Europie, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych”, nr 3, s. 81–102.
Jóźwiak I., Konieczna-Sałamatin J., Tudorowski M. (2010), Bez cudzoziemców bylibyśmy ubożsi, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Jura J., Kałużyńska K. (2015), Obraz obcokrajowców i imigrantów w polskich mediach tradycyjnych i internetowych, w: Konieczna-Salamatin J. (red.), Imigranci o wysokich kwalifikacjach na polskim rynku pracy. Raport z badań 2014–2015, Warszawa: Instytut Społeczno-Ekonomicznych Ekspertyz; Fundacja “Nasz Wybór”, s. 119–174.
Kapiszewski A. (1977), Stereotyp Amerykanów polskiego pochodzenia. Wrocław: Ossolineum.
Kępińska E. (2001), Mechanizmy migracji osiedleńczych na przykładzie małżeństw polsko-ukraińskich, Prace migracyjne, nr 40. Warszawa: Ośrodek Badań nad Migracjami ISS UW.
Kloc-Nowak W. (2007), Funkcjonowanie imigrantek z Ukrainy na polskim rynku pracy – sytuacja obecna i rekomendacje dla społeczeństwa przyjmującego, Raport nr 9, Warszawa: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej.
Konieczna-Sałamatin J. (2009), Strategie przetrwania. Integracja imigrantów z Ukrainy na polskim rynku pracy. Raport ze zogniskowanych wywiadów grupowych. Warszawa: ISP.
Kordasiewicz A. (2016), (U)sługi domowe. Przemiany relacji społecznych w płatnej pracy domowej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Koryś I. (2009), Kobiety – migrantki: warunki udanej integracji, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Mrozowski M. (1997), Obraz Imigranta na łamach prasy polskiej, „Prace Migracyjne” nr 1, Warszawa: ISS UW.
Muszel M. (2013), Tradycyjna rola w nietradycyjnej rodzinie. Transnarodowa migracja polskich żon i matek – studium przypadku, „InterAlia” nr 8, s. 91–103.
Parreñas R.S. (2001), Servants of Globalization. Women, Migration, and Domestic Work, Stanford, California: Stanford University Press.
Radzka R. (2006), Wizerunek Ukraińca w prasie polskiej na wybranych przykładach. Medialna struktura stereotypu narodowego, w: Naruszewicz-Duchlińska A., Rutkowski M. (red), Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji, Olsztyn: Zakład Poligraficzny UWM, s. 167–177.
Raport ZUS (2019), Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych, Warszawa: ZUS.
Sandoval C. (1991), U.S. third world feminism: The theory and method of oppositional conscious-ness in the postmodern world, “Genders: Journal of Social Theory, Representation, Race, Gender, Sex” nr 10, s. 1–24.
Skóra M. (2010), W poszukiwaniu nowej jakości: gender i queer studies wobec dyscyplin ekonomicznych, „InterAlia”, nr 5, s. 1–13.
Slany K. (2008), Co to znaczy być migrantką, w: Slany K. (red.), Migracje kobiet. Perspektywa wielowymiarowa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 7–28.
Święćkowska T. (2010), Migracja i gender z perspektywy pracy domowej i opiekuńczej, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Tan J.P. (2012), Missing mother: Migrant mothers, maternal surrogates, and the global economy of care, “Thesis Eleven” 112 (1), s. 113–132.
Troszyński M. (2016), Wizerunek mniejszości w polskich mediach społecznościowych, Warszawa: Fundacja Wiedza Lokalna.
Troszyński Marek (2018), Ukraina i Ukraińcy w polskim dyskursie internetowym. Analiza jakościowo-ilościowa tekstów zamieszczanych w mediach społecznościowych, w: Tyma P. (red.) Raport. Mniejszość ukraińska i migranci z Ukrainy w Polsce. Analiza dyskursu, Warszawa: Związek Ukraińców w Polsce, s. 103–157.
Urbańska S. (2016), Czego nie dowiemy się o globalnej rewolucji płci bez badania religii w życiu migrantów, „Studia Humanistyczne AGH”, Tom 15/3, s. 51–67.
van Dijk T.A. (1993), Elite Discourse and Racism, London: Sage.
van Dijk T.A. (2000), New(s) Racism: A discourse Analytical Approach, w: Cottle S. (red.), Ethnic Minorities and the Media. Changing Cultural Boundaries, UK & Philadelphia, USA: Open University Press, s. 33–49.
Wenzel M. (2009), Stosunek do obcokrajowców w Polsce, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Wetherell M., Potter J. (1992), Mapping the Language of Racism: Discourse and the Legitimation of Exploitation, New York: Columbia University Press.
Wodak R. (2011), Critical Discourse Analysis, w: Hyland K., Paltridge B. (red.), Continuum Companion to Discourse Analysis, London: Continuum, s. 38–53.
Information: Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2020 (XLVI), Vol. 2 (176), pp. 177 - 200
Article type: Original article
Titles:
Obraz imigrantek z Ukrainy w polskim dyskursie prasowym
Maria Curie Skłodowska University, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin, Poland
Published at: 07.08.2020
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 1404
Number of downloads: 5070