FAQ

Laboratorium sztuki, laboratorium fikcji. Potencjał wystawy Małgorzaty Mirgi-Tas do zmiany dydaktycznego paradygmatu

Publication date: 28.08.2024

Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2023 (XLIX), Vol. 4 (190), pp. 285 - 303

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.23.050.19641

Authors

Maria Szoska
University of Gdansk
, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8115-3591 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Laboratorium sztuki, laboratorium fikcji. Potencjał wystawy Małgorzaty Mirgi-Tas do zmiany dydaktycznego paradygmatu

Abstract

Artykuł proponuje spojrzenie na działalność artystyczną Małgorzaty Mirgi-Tas jako romskiej feministki, aktywistki, zaangażowanej politycznie autorki (w takim rozumieniu polityki, jakie jej nadał Jacques Rancière) i zarazem wyczytanie z jej twórczości potencjału dla edukacji humanistycznej, a zwłaszcza polonistycznej. Jak wskazuje autorka tekstu, kategorie używane przez Rancière’a do opisu sfery publicznej, szczególnie czynienie świata widzialnym, rekonfiguracja dzielenia postrzegalnego, są wprost dydaktyczne.
W artykule dokonano przeglądu podręczników do języka polskiego, wskazując na nieobecność romskich autorów, romskiej problematyki. Zdiagnozowaną pustkę mogłaby wypełnić twórcza biografia Mirgi-Tas, albowiem dla działającej w ramach profesjonalnego artworldu artystki tożsamość nie jest obciążeniem, ale pierwiastkiem formotwórczym i źródłem inspiracji. Potencjał wystawy „Przeczarowując świat” pozwoliłby przełamać dyskurs dydaktyczny przejawiający się z jednej strony w empatycznej cyganologii, z drugiej – zawężający tematykę romską do pedagogizacji problemów społecznych ujmowanych w perspektywie habitusu Pierre’a Bourdieu.
Zdaniem autorki tekstu wystawa Mirgi-Tas na Biennale w Wenecji jest laboratorium potencjalnej historii, która na lekcji stać się może przestrzenią eksperymentowania z fikcją i życiem, pod warunkiem przyjęcia pedagogicznej strategii zwanej „polityką głosu”.

References

Download references

Azoulay A. (2011). Nie ma czegoś takiego jak archiwum narodowe, przeł. K. Bojarska, w: Pijarski K. (red.), Archiwum jako projekt – poetyka i polityka (foto)archiwum, Warszawa: Fundacja Archeologia Fotografii 2011, 216– 242.

Bobiński W. (2009). Język polski w klasach IV–VI szkoły podstawowej. Wskazówki metodyczne, w: Podstawa programowa z komentarzami. Tom 2. Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum http://www.bc.ore.edu.pl/Content/232/Tom+2+J%C4%99zyk+polski+w+szkole+podstawowej%2C+gimnazjum+i+liceum.pdf. (dostęp: 10.01.2023)

Bourdieu P., Passeron J.-C. (2006). Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, przeł. E. Neyman, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Brooks E. (2022). Co znaczy przeczarowanie? Małgorzata Mirga-Tas i pałac naszych marzeń, w: Małgorzata Mirga-Tas. Przeczarowując świat. Warszawa–Berlin: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, 109–130.

Budrewicz Z. (2007). Cygan w międzywojennych podręcznikach do kształcenia literackiego, w: Borek P. (red.), Romowie w Polsce i Europie. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 41–58.

Domańska E. (2020). Dekonstruktywistyczne podejście do przeszłości. Historyka. Studia Metodologiczne, 50, 131–155. DOI:10.24425/hsm.2020.134800.

Edukacja muzealna. Antologia tłumaczeń, Szeląg M., Skutnik J. (red.). Muzeum Narodowe w Poznaniu 2010.

Kledzik E. (2013). Biedni Polacy patrzą na Papuszę. Czas Kultury, 05, 11–121.

Kosiewski P. (2022a). Być pomiędzy. O twórczości Małgorzaty Mirgi-Tas. Restart, 7 https://restartmag.art/byc-pomiedzy-o-tworczosci-malgorzaty-mirgi-tas/ (dostęp: 12.01.2023)

Kosiewski P. (2022b). Mleko snów. Tygodnik Powszechny https://www.tygodnikpowszechny.pl/mleko-snow-174015 (dostęp: 20.02.2023)

Kosiewski P. (2023). Tryb życia. Tygodnik Powszechny https://www.tygodnikpowszechny.pl/tryb-zycia-piotr-kosiewski-o-tworczosci-malgorzaty-mirgi-tas-182453 (dostęp: 20.02.2023)

Krzywiec K. (2012). Estetyka jako polityka. Estetyka i Krytyka, 24, 235–237.

Landau-Czajka A. Inni ludzie. Państwa, ludy, narody w podręcznikach szkolnych dla klas I-III w latach 2000–2020. Rozprawy z Dziejów Oświaty 2021, 58, 49–70.

Machowska M., Wzorce przedstawień Cyganów w polskiej ikonografii od połowy XIX do XXI wieku, w: Borek P., O Romach w Polsce i Europie. Tożsamość, historia, kultura, edukacja, 241–284.

Majewska E., Weychert M. (2022). Mniejszościowa polityka marzenia sennego. Wokół projektu „Przeczarowując świat” Małgorzaty Mirgi-Tas. Magazyn Szum https://magazynszum.pl/mniejszosciowa-polityka-marzenia-sennego-wokol-projektu-przeczarowujac-swiat-malgorzaty-mirgi-tas/ (dostęp: 12.01.2023)

Małgorzata Mirga-Tas. Polityka 26.01.2021, 73.

Papusza – przedstawicielka kultury romskiej, cz. 1 i cz. 2 https://zpe.gov.pl/b/papusza---przedstawicielka-kultury-romskiej-cz-1/P1232PIFt (dostęp: 1.02.2023)

Papusza. Między światami. Materiały edukacyjne dla szkół https://www.kinonh.pl/pliki/Papusza.pdf (dostęp: 1.02.2023)

Rancière J. (1991). The Ignorant Schoolmaster. Five Lessons in Intellectual Emancipation, przeł. Ross K., Stanford: Stanford UP.

Rancière J. (2007a). Estetyka jako polityka, w: J. Rancière, Estetyka jako polityka, przeł. J. Kutyła, P. Mościcki, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Rancière J. (2007b). Od polityki do estetyki?, w: J. Rancière, Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, przeł. M. Kropiwnicki, J. Sowa, Kraków: Korporacja Ha!art.

Ricœur P. (1992). Filozofia osoby, przeł. M. Frankiewicz, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.

Rusiłowicz M., Poczuj się tak jak ja – warsztaty literackie na temat twórczości romskich poetek: Papuszy i Teresy Mirgi. Scenariusz zajęć dla szkół gimnazjalnych/ ponadgimnazjalnych http://www.jestemstad.pl/materialy/scenariusze/poczuj_sie_tak_jak_ja.pdf (dostęp: 12.01.2023)

Sobieska A. (2015). Dzieci Hagar. Literackie wizerunki Romów/Cyganów. Studia imagologiczne. Warszawa: Oficyna 21.

Stereotypy, strach i niewiedza, czyli dlaczego Polacy nie lubią Romów. Z Joanną Talewicz-Kwiatkowską rozmawiał Piotr Ibrahim Kalwas https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/romowie-w-polsce-rasizm-wobec-nich-jest-obecny-takze-na-salonach-wywiad/le1r1b8 (dostęp: 20.02.2023)

Szczukowski D. (2019). Nauczyciel-ignorant czyta poezję współczesną, w: Praktykowanie lektury. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 85–94.

Szoska M. (2023) Koncepcja „przeczarowania” świata jako sposób na dekonstrukcję obrazu wspólnoty. Wokół wystawy Małgorzaty Mirgi-Tas, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio N – Educatio Nova, vol. 8, 157–173. DOI:10.17951/en.2023.8.157-173

Szymański W., Kusek R. (2022). Życie po życiu. Aby Warburg, Ali Smith i Małgorzata Mirga-Tas w Palazzo Schifanoia, w: Małgorzata Mirga-Tas. Przeczarowując świat. Warszawa–Berlin: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, 41–75.

Świętek A., Kurek S., Osuch W., Rachwał T. (2014). Jak edukować dzieci romskie? Propozycje dla nauczycieli w zakresie kształcenia romskiej mniejszości etnicznej, Kraków.

Warsza J. (2022). Szwy są na wierzchu. O twórczości Małgorzaty Mirgi-Tas, w: Małgorzata Mirga-Tas. Przeczarowując świat. Warszawa–Berlin: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, 85–108.

Weychert M. (2019) Zmieścić się w ramach. Trzy próby definiowania romskiej sztuki współczesnej w Polsce. Politeja 4, 243–255 https://doi.org/10.12797/Politeja.16.2019.61.14 (dostęp: 5.02.2023)

Weychert M. (2022). Małgorzata Mirga-Tas, czyli colonial gaze po polsku. Restart 2022, nr 5 https://restartmag.art/malgorzata-mirga-tas-czyli-colonial-gaze-po-polsku/ (dostęp: 14.02.2023)

Wędrujące obrazy (2022), Szymański W., Żak N. (red.), 41–48 i 51–63.

Zamojski P. (2022). Edukacja jako res publica, w: tegoż, Edukacja jako rzecz publiczna, Warszawa: Oficyna Naukowa, 102–165.

Żychliński A. (2014), Laboratorium antropofikcji. Prolegomena. Teksty Drugie, 1, 67–83.

Information

Information: Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2023 (XLIX), Vol. 4 (190), pp. 285 - 303

Article type: Others – citable

Titles:

Polish: Laboratorium sztuki, laboratorium fikcji. Potencjał wystawy Małgorzaty Mirgi-Tas do zmiany dydaktycznego paradygmatu
English:
The Laboratory of Art, the Laboratory of Fiction. The Potential of Małgorzata Mirga-Tas’ Work in Shifting the Educational Paradigm

Authors

Published at: 28.08.2024

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Maria Szoska (Author) - 100%

Information about author:

Maria Szoska – adiunkt w Zakładzie Polonistyki Stosowanej Uniwersytetu Gdańskiego. Autorka publikacji z zakresu teorii i praktyki edukacji oraz nauk o sztuce, w tym książki „Trudna obecność. Film w edukacji polonistycznej a interpretacja” (Gdańsk 2019). W kręgu jej zainteresowań badawczych znajduje się wykorzystanie tekstów wizualnych w dydaktyce literacko-kulturowej, a także zależność pomiędzy przyjętą strategią badawczą a wynikająca z niej interpretacją.

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish