FAQ

Zjawisko „powracających ptaków” na polskim rynku sztuki. Aspekty ekonomiczno-prawne

Publication date: 17.07.2024

Santander Art and Culture Law Review, 2024, 1/2024 (10), pp. 83 - 108

https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.24.009.19832

Authors

Wojciech Szafrański
Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Św. Marcin 90 61-714 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8420-4673 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Zjawisko „powracających ptaków” na polskim rynku sztuki. Aspekty ekonomiczno-prawne

Abstract

Przez termin „powracające ptaki” należy rozumieć zjawisko polegające na powrocie na rynek aukcyjny dzieła sztuki (obiektu) niesprzedanego na wcześniejszej aukcji, wylicytowanego wcześniej warunkowo na aukcji, ale ostatecznie niesprzedanego, albo wcześniej fikcyjnie sprzedanego na aukcji. „Powracające ptaki” co do zasady skutkują w modelowym ujęciu trudnością sprzedania takich dzieł, tracą bowiem efekt świeżości dla uczestników aukcji. Wobec braku na polskim rynku aukcyjnym rozwiniętego systemu gwarancji próbą obrony przed spadkiem dzieł z aukcji i tzw. paleniem obiektów, są udawane transakcje warunkowe albo fikcyjne sprzedaże. W ten sposób rodzą się osobne typy „powracających ptaków”, oznaczone jako „zielone” i „czarne”. Ich funkcjonowanie na polskim rynku aukcyjnym wynika z braku prawnej odpowiedzialności domów aukcyjnych za wyniki aukcyjne i braku konstrukcji prawnej należytej staranności takich podmiotów w obrocie dziełami sztuki. 

References

Beggs A., Graddy K., Failure to meet the reserve price: the impact on returns to art, „Journal of Cultural Economics” 2008, vol. 32, issue 4, s. 301-320.

Białowąs S., Potocki T., Rogozińska A., Financial returns and cultural price determinants on the polish art market, 1991–2012, „Acta Oeconomica” 2018, vol. 68(4), s. 591-615.

Białynicka-Birula J., Rola technik aukcyjnych w kształtowaniu cen licytowanych produktów, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2002, nr 586, s. 119-132.

Bocart F., Ghysels E., Hafner Ch.M., Monthly Art Market Returns, „Journal of Risk and Financial Management” 2020, vol. 13(5), s. 1-22, https://doi.org/10.3390/jrfm13050100

De Silva D.G., Pownall R.A.J., Wolk L., Does the sun ‘shine’ on art prices?, „Journal of Economic Behavior & Organization” 2012, vol. 82, issue 1, s. 167-178.

Dewar L., It’s a Pass. Unsold Artworks at Post-War and Contemporary Evening Auctions – October 2021, https://arttactic.com/product/its-a-pass-unsold-artworks-at-post-war-and-contemporary-evening-auctions-october-2021/ [dostęp: 20.05.2024].

DuBoff L., King Ch.O., Art Law in a Nutshell, Thomson West 2006, s. 49-50.

Goetzmann W.N., Spiegel M., Private value components, and the winner’s curse in an art index, „European Economic Review” 1995, vol. 39, s. 549-555.

Graddy K., Hamilton J., Auction guarantees for works of art, „Journal of Economic Behavior & Organization” 2019, vol. 165, s. 187-200.

Grant D., Legislators seek to stop „chandelier bidding” at auction, „Artnews”, 4.09.2007.

Greenleaf E.A., Rao A.G., Sinha A.R., Guarantees in Auctions: The Auction House as Negotiator and Managerial Decision Maker, „Management Science” 1993, no. 39(9), s. 1130-1145.

Herchenröder Ch., Die Kunstmärkte. Sammelgebiete – Museumspolitik – Auktionsstrategien – Messemärkte – Die großen Sammler – Fälschungen – Wert der Expertise, Econ Verlag, Düsseldorf – Wien 1978.

https://desa.pl/pl/wyniki-aukcji-dziel-sztuki/sztuka-wspolczesna-klasycy-awangardy-po- 1945-fqag/ [dostęp: 10.06.2024].

https://desa.pl/pl/wyniki-aukcji-dziel-sztuki/sztuka-wspolczesna-klasycy-awangardy-po- 1945-fqag/wojciech-fangor/sm-1-5gq8/ [dostęp: 10.06.2024].

https://onebid.pl/pl/malarstwo-wspolczesne-wojciech-fangor-1922-warszawa-2015-warszawa-sm-1-1974/2250457 [dostęp: 10.06.2024].

Jagielska-Burduk A., Szafrański W., Poland, w: M.L. Kaye, H.N. Spiegler (red.), In depth: Art Law, Law Business Research, Londyn 2023, s. 289-301.

Katalog aukcji Desa Unicum 23.05.2024 r. (poz. 36), https://desa.pl/pl/katalogi-aukcyjne/sztuka-wspolczesna-klasycy-awangardy-po-1945-fqag/ [dostęp: 20.06.2024].

Korzeniowska-Marciniak M., Międzynarodowy rynek dzieł sztuki, Universitas, Kraków 2001.

Krajowa ocena ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, Ministerstwo Finansów, Warszawa 2023, https://www.gov.pl/web/finanse/krajowa-ocena-ryzyka-prania-pieniedzy-oraz-finansowania-terroryzmu [dostęp: 20.05.2024].

Lucińska A., Obrazy na rynku finansowym. Analiza efektywności finansowania, Difin, Warszawa 2021.

Ma M.X., Noussair Ch.N., Renneboog L., Colors, Emotions, and the Auction Value of Paintings, „European Economic Review” 2022, vol. 142, s. 1-26.

Sawicki Ł., Borowski K., Rynek dzieł sztuki. Podejście inwestycyjne i behawioralne, Difin, Warszawa 2018.

Szafrański W., Centrum a peryferie. Czy brak kapitału kulturowego jest bajaniem w erze „brokatowego rynku sztuki” w Polsce?, „Elementy. Sztuka i Dizajn” 2022, nr 3, s. 164-179.

Szafrański W., Handel dziełami sztuki w Polsce a gry rynkowe – zarys problematyki, w: W. Kowalski, K. Zalasińska (red.), Rynek sztuki. Aspekty prawne, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2011, s. 230-247.

Szafrański W., Ochrona zabytków versus rynek sztuki – między Scyllą a Charybdą?, „Ochrona Zabytków” 2023, nr 2, s. 115-124.

Szafrański W., Od falsów z „3P” do „żyrandolowych” aukcji. Nowe zjawiska na rynku sztuki, „Cenne, Bezcenne, Utracone” 2015, nr 3-4, s. 90-91.

Szafrański W., Polish Price Paradox – o mechanizmach towarzyszących „polskim” dziełom sztuki na aukcjach zagranicznych. Korzyści i zagrożenia dla rodzimego rynku sztuki, w: A. Jagielska- -Burduk, W. Szafrański (red.), Kultura w praktyce. Zagadnienia prawne, t. 2: Wokół problematyki prawnej zabytków i rynku sztuki, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2013, s. 77-90.

Szafrański W., Rynek sztuki w Polsce z perspektywy administracji publicznej, w: M. Jankowska, P. Gwoździewicz-Matan, P. Stec (red.), Własność intelektualna a dziedzictwo kulturowe. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Kowalskiemu, Wydawnictwo Ius Publicum, Warszawa 2020, s. 647-668.

Szyszka A., Białowąs S., Prices of works of art by living and deceased artists auctioned in Poland from 1989 to 2012, „Economics and Business Review” 2019, vol. 5, no. 4, s. 112-127, https://doi.org/10.18559/ebr.2019.4.6

Witkowska D., An application of hedonic regression to evaluate prices of Polish paintings, „International Advances in Economic Research” 2014, vol. 20(3), s. 281-293.

Zalasińska K., Szafrański W., Czwojda Ł., Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w: W. Szafrański, Opinia do projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków w kontekście obrotu dobrami kultury, przeciwdziałania zjawisku fałszerstw oraz analiza skutków wprowadzenia proponowanych regulacji, z uwzględnieniem możliwych systemowych rozwiązań prawnych w tym zakresie (druk senacki nr 948), Warszawa 2023, s. 44-55, https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/6931/plik/oe-471.pdf [dostęp: 20.05.2024].

Information

Information: Santander Art and Culture Law Review, 2024, 1/2024 (10), pp. 83 - 108

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Zjawisko „powracających ptaków” na polskim rynku sztuki. Aspekty ekonomiczno-prawne
English:
The phenomena of “returning birds” on the Polish art market. Economic and legal aspects

Authors

https://orcid.org/0000-0001-8420-4673

Wojciech Szafrański
Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Św. Marcin 90 61-714 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8420-4673 Orcid
Contact with author
All publications →

Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Św. Marcin 90 61-714 Poznań, Poland

Published at: 17.07.2024

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Wojciech Szafrański (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish