FAQ

Nowe regulacje dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy w obrocie dziełami sztuki. Między implementacją V AMLD a rozwiązaniem systemowym

Publication date: 12.2021

Santander Art and Culture Law Review, 2021, 1/2021 (7), pp. 61 - 82

https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.21.006.14595

Authors

Wojciech Szafrański
Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Św. Marcin 90 61-714 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8420-4673 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Nowe regulacje dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy w obrocie dziełami sztuki. Między implementacją V AMLD a rozwiązaniem systemowym

Abstract

New regulations to counteract money laundering in the trading of works of art. Between the implementation of AMLD V and the systemic solution

Implementing the 5th AML (Anti-Money Laundering) Directive in the form of a 2021 amendment to the Act on Counteracting Money Laundering and Terrorism Financing in Poland is of fundamental importance for the market. It will be binding upon entities such as entrepreneurs operating in the field of trading in works of art, collectors’ items, and antiques covered by transactions worth at least 10,000 euros. The AML Directive presents a fragmentation of the Polish legal regulations on trade and thus the obligations imposed on intermediaries in the art market, depending on whether the regulations are developed based on cultural heritage protection regulations or economic and financial regulations. It shows the incompatibility of concepts used in both fields and the range of meanings of legal concepts that are directly relevant for the law’s application, and the specification of obligations imposed on entrepreneurs specialized in the trade of what is broadly understood as cultural goods. The essential elements of AML, crucial for entities operating in the art market, were presented. Attention was also paid to further work on trading regulations based on the due diligence model.

Keywords: AMLD V, counteracting money laundering and terrorism financing, art market, works of art, auction houses, galleries


Streszczenie: Implementacja V dyrektywy AML (Anti-Money Laundering) w postaci nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w 2021 r. ma zasadnicze znaczenie dla rynku. Podmiotami obowiązanymi stali się przedsiębiorcy prowadzący działalność polegającą obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami w zakresie transakcji o wartości co najmniej 10 tys. euro. Na kanwie regulacji AML przedstawione zostało „rozwarstwienie” polskich regulacji prawnych odnoszących się do obrotu, a tym samym obowiązków nałożonych na pośredników na rynku sztuki w zależności od tego, czy przepisy stanowią pochodną regulacji dotyczących ochrony dziedzictwa, czy regulacji gospodarczo-finansowych. Ukazana została niekompatybilność siatki pojęciowej i zakresów znaczeniowych pojęć prawnych mających bezpośrednie znaczenie dla stosowania prawa i konkretyzacji obowiązków nałożonych na przedsiębiorców wyspecjalizowanych w obrocie, którego przedmiotem są szeroko rozumiane dobra kultury. Przedstawiono najważniejsze elementy AML istotne dla podmiotów na rynku sztuki. Podkreślono konieczność dalszych prac nad regulacjami w zakresie obrotu opartymi na konstrukcji należytej staranności (due diligence).

References

Download references
Aneks nr 2 „Scenariusze ryzyka prania pieniędzy”, https://www.gov.pl/attachment/ 6d2509ff-5ff3-4928-b81d-3f096253721d [dostęp: 20.06.2021].
Art Transaction Due Diligence Toolkit – Explanatory Notes, http://responsibleartmarket.org/ guidelines/art-transaction-due-diligence-toolkit/ [dostęp: 20.06.2021].
Banasiak J., Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982-1993, Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 2020.
Brulińska M., Aspekty prawne przeciwdziałania i zwalczania prania pieniędzy w Polsce. Wyzwa­nie dla polskich instytucji finansowych, „Studia Iuridica” 2018, nr 77.
Druk sejmowy nr 909, Sejm IX kadencji, https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp? nr=909 [dostęp 20.06.2021].
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/843 z dnia 30 maja 2018 r. zmie­niająca dyrektywę (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz zmieniająca dy­rektywy 2009/138/WE i 2013/36/UE, Dz. Urz. UE L 156 z 19.06.2018 r.
Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, Dz. U. UE L 347 s. 1 z 28.11.2006 r. ze zm.
Guidelines on combatting Money Laundering and Terrorist Financing, http://responsibleart­market.org/guidelines/guidelines-on-combatting-money-laundering-and-terrorist-fi­nancing/ [dostęp: 20.06.2021].
Krajowa ocena ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, Ministerstwo Finan­sów, Warszawa 2019, https://www.gov.pl/attachment/717264b0-2867-4e41-98da­-2e64cf158ac8 [dostęp: 20.06.2021].
Mierzwiński T., w: Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Komentarz, W. Kapica (red.), Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2020.
Neville R., The art market is ‘high risk’ for money laundering, so ignore new regulations at your peril, „The Art Newspaper”, 26.03.2021, https://www.theartnewspaper.com/com­ment/art-dealer-vs-solicitor-money-laundering-law-alters-the-relationship [dostęp: 20.06.2021].
Paczuski W., Handel dziełami sztuki w Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Kraków 2005.
Pływaczewski W., Patologie w obrębie współczesnego rynku dzieł sztuki – perspektywa krajowa i międzynarodowa, w: T. Gardocka, J. Sobczak (red.), Prawna ochrona zabytków, Wydaw­nictwo Adam Marszałek, Toruń 2014.
Pływaczewski W., Pranie pieniędzy oraz inne nielegalne transakcje finansowe z perspektywy międzynarodowego rynku dzieł sztuki, w: E.W. Pływaczewski (red.), Proceder prania pieniędzy i jego implikacje, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2013.
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie ksiąg ewidencyjnych prowadzonych przez podmioty gospodarcze wyspecjalizowane z zakresie obrotu zabytkami na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. poz. 2249.
Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie wspólnej taryfy celnej, Dz. U. WE L 256 z 7.09.1987.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 254/200, Dz. U. WE L 28 z 3.02.2001.
Szafrański W., Mity i patologie obrotu dziełami sztuki, „Santander Art and Culture Law Review” 2015, nr 1(1).
Szafrański W., Ochrona dziedzictwa kulturalnego a rynek sztuki. Zagrożenia, korzyści, perspektywy, w: W. Pływaczewski, B. Gadecki (red.), Ochrona dziedzictwa kulturowego i naturalnego. Perspektywy prawna i kryminologiczna, C.H. Beck, Warszawa 2015.
Szafrański W., Rynek sztuki w Polsce z perspektywy administracji publicznej, w: M. Jankowska, P. Gwoździewicz-Matan, P. Stec (red.), Własność intelektualna a dziedzictwo kulturowe. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Kowalskiemu, Ius Publicum, Warszawa 2020.
Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, Dz. U. Nr 41, poz. 324.
Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, Dz. U. z 2018 r., poz. 2177 oraz z 2019 r., poz. 1564.
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz. U. Nr 162, poz. 1568 ze zm.
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz. U. Nr 54, poz. 535.
Ustawa z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury, Dz. U. poz. 1086.
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, Dz. U. poz. 646.
Ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. poz. 815.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 23 czerwca 2021 r., sygn. akt I SA/Gd 886/20 LEX nr 3198542.82

Information

Information: Santander Art and Culture Law Review, 2021, 1/2021 (7), pp. 61 - 82

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Nowe regulacje dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy w obrocie dziełami sztuki. Między implementacją V AMLD a rozwiązaniem systemowym

English:

New regulations to counteract money laundering in the trading of works of art. Between the implementation of AMLD V and the systemic solution

Authors

https://orcid.org/0000-0001-8420-4673

Wojciech Szafrański
Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Św. Marcin 90 61-714 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8420-4673 Orcid
Contact with author
All publications →

Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Św. Marcin 90 61-714 Poznań, Poland

Published at: 12.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Wojciech Szafrański (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish