FAQ

Rok w „Sokole”. Działalność Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w cyklu rocznym (1867–1914). Zarys problematyki

Publication date: 12.2022

Rocznik Przemyski. Historia, 2022, 4 (28) 2022 - Special Isssue, pp. 87 - 102

https://doi.org/10.4467/24497347RPH.22.005.16628

Authors

Mateusz Olejnik
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
, Poland
https://orcid.org/0000-0001-7889-2115 Orcid
All publications →

Titles

Rok w „Sokole”. Działalność Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w cyklu rocznym (1867–1914). Zarys problematyki

Abstract

In 1867 in Lviv the Polish Gymnastic Society was established, adopting two years later the name “Sokół” (The Falcon). Since 1884, the “Falcon” societies started to be set up outside Lviv, then outside the Austrian partition and in Polish communities in Europe and both Americas. Between the wars there were over 800 of them in the Republic of Poland. Their activity in Poland was only stopped by the outbreak of the Second World War. Despite their name, those societies ran a very diverse activity. Thanks to their broad offer including gymnastics, sports, civil defense training, drama groups, choirs, orchestras, cinemas and libraries, patriotic, social and light entertainment events, as well as extensive infrastructure facilities like The Falcon buildings, playgrounds, shooting ranges, pools etc., the Falcon “nests” used to become local centers of social and cultural life. This article outlines the annual cycle of the Falcon activity, including the seasons of the year, particularly in the first half of the 20th c.

References

 

Źródła archiwalne:

Archiwum Narodowe w Krakowie. Centrala w Krakowie:

Urząd Wojewódzki Krakowski 19211939

Sprawozdania sytuacyjne miesięczne starosty tarnowskiego 1923, 1933, 19281929, sygn. 29/206/0/2.4/624

Sprawozdania sytuacyjne tygodniowe i miesięczne starosty brzeskiego 19281929, sygn. 692

Sprawozdania tygodniowe starostów 19281929, sygn. 696

Archiwum Narodowe w Krakowie. Oddział w Nowym Sączu:

Tow. Gimn. Sokół w St. Sączu, sygn. 188/30

Źródła drukowane:

Jednodniówka Jubileuszowa Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Czeladzi. 1906–1936, red. M. Pawelski, Z. Mazur, J. Wieczorek, Z. Czarnomski, Będzin 1936.

Kalendarz Sokoli na rok 1937. Krótki informator i notatnik dla Sokolstwa Dzielnicy Śląskiej, Katowice 1936.

C. Kłoś, Kalendarz Sokoli 1911, Oberhausen 1910.

C. Kłoś, Kalendarz Sokoli 1912, Oberhausen 1911.

C. Kłoś, Sokół polski 1926, Warszawa 1925.

S. Osada, Sokolstwo Polskie. Jego dzieje, ideologja i posłannictwo. Naszkicowane w Sześciu Odczytach. Dla użytku Gniazd w Ameryce, Pittsburgh 1929.

Pamiętnik IV. Zlotu Sokolstwa Polskiego we Lwowie w dniach 27–29. czerwca 1903, Lwów 1904.

Pamiętnik V. Zlotu Sokolstwa Polskiego w Krakowie w dn. 14–16 lipca 1910, Lwów 1911.

Pamiętnik zlotu Sokołów w Lublinie 4 i 5 czerwca 1922 r. Jednodniówka T-wa Gimn. „Sokół” gniazda Lublin, pod redakcją druha Augustyna Paszkowskiego, Lublin 1922.

T. Powidzki, Kalendarz Sokoli 1913, Oberhausen 1912.

T. Powidzki, C. Kłoś, Kalendarz Sokoli 1914, Poznań 1913.

Sprawozdanie jubileuszowe pięćdziesięcioletniego istnienia Towarzystwa Gimnastycznego Sokół I. w Tarnowie za rok 1933, Tarnów 1934.

M. Wolańczyk, Macierz Sokola w 60-letnim rozwoju (1867–1927), Lwów 1927.

Wspomnienia:

E. Kubalski, Z przeżyć i wspomnień sokolich, Kraków 1997.

A. Siwek, Wspomnienia z życia „Sokoła” w Niepołomicach w latach międzywojennych (do września 1939 r.), w: Z kart historii polskiego „Sokoła”. Materiały posesyjne z I Zlotu Odrodzonego Sokolstwa Polskiego (Kraków, 28 VIII – 3 IX 1994 r.), red. A. Łopata, Kraków 1995, s. 6366.

Prasa:

Pobudka Sokola. Organ Dzielnicy Wielkopolskiej Sokoła 1939.

Przegląd Sokoli1921, 1922, 1924.

Przewodnik Gimnastyczny «Sokół» 1923, 1924, 19261928, 1932, 19341936, 1938, 1939.

Wiadomości Sokole III Okręgu Dzielnicy Krakowskiej 1926.

Wielkopolska Ilustracja 1929.

Opracowania:

M. Baraniak Kubów, Sport w Zakopanem w okresie dwudziestolecia międzywojennego, Gdynia 2015.

Barwy życia społeczności lokalnej. Pół wieku pod sztandarem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Ropczycach, red. W. Tabasz, Ropczyce 2004.

M. Łukaszek, Działalność pierwszego na ziemiach polskich gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” we Lwowie w latach 1867–1914, w: 100-lecie V Ogólnopolskiego Zlotu Sokołów w Krakowie – Zlotu Grunwaldzkiego – 100-lecie odsłonięcia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie 1910–2010, red. A. Łopata, Kraków 2010, s. 4154.

D. Małecki, VIII Zlot Sokolstwa Polskiego jako wielka manifestacja polskości Śląska w 15. Rocznicę przyłączenia Górnego Śląska do Polski (26-29 czerwca 1937), Niepodległość i Pamięć2018, nr 4, s. 131165.

M. Mantyka, 100 lat Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Zakopanem, Zakopane 1995.

P. Matejko, Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Gniazda: Jordanów, Sucha, Maków. Zarys historii i działalności, Sucha Beskidzka 2001.

A. Mirkiewicz, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w II Rzeczypospolitej (1918–1939), Rzeszów 2017.

A. Nowakowski, „Sokół” w Wadowicach w latach 1918–1949 (zarys dziejów), Wadowice 2009.

A. Nowakowski, Tradycje ruchu sokolskiego w Kalwarii Zebrzydowskiej w latach 1898–1964 na tle dziejów miasta. W 115. rocznicę założenia gniazda „Sokoła” (1898–2013), Rzeszów 2013.

A. Nowakowski, Wadowicki „Sokół” wczoraj i dziś. Na studziesięciolecie wadowickiej sokolni (1889–1999), Częstochowa 1998.

A. Nowakowski, Zarys dziejów gniazda „Sokoła” w Limanowej, w:Krajowy Zlot Sokolstwa Polskiego. 110 lat Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Zakopanem, red. A. Łopata, Kraków 2004, s. 8998.

A. Nowakowski, Zarys dziejów Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Kętach w latach 1901–1947, Wadowice 2003.

M. Olejnik, Sokolstwo na ziemiach polskich pod władzą niemiecką (1884–1914) – rozwój i główne kierunki działalności, w:Edukacja i wychowanie od XIX wieku do współczesności. Wybrane  zagadnienia w kontekście badań historycznych i pedagogicznych, red. P. Juśko, Tarnów 2020, s. 6783.

M. Olejnik, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Tarnowie i gniazda okręgu tarnowskiego do 1919 roku, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne 2020, z. 1, s. 111136.

Z. Pawluczuk, Kobiety w ruchu sokolskim, w:Z dziejów Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”, red. Z. Pawluczuk, Gdańsk 1996, s. 91117.

Z. Pawluczuk, Miejsce sokolic w polskiej lekkoatletyce kobiecej w latach 1919–1939, w: Z najnowszej historii kultury fizycznej w Polsce, t. 3, red. B. Woltmann, Gorzów Wielkopolski 1998, s. 2533.

Z. Pawluczuk, Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” – prekursor turystyki masowej i usportowionej, w: Wkład Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w rozwój kultury fizycznej na ziemiach polskich. W 120-lecie powstania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Rzeszowie (1886–2007), red. S. Zaborniak, M. Obodyński, Rzeszów 2008, s. 153165.

Z. Pawluczuk, Zarys dziejów Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Gdańsku, na Kaszubach i Kociewiu w latach 1894–1939, Gdańsk 1995.

M. Raińska, Sokolnia sądecka. 105 lat w służbie miasta, regionu, ojczyzny, Nowy Sącz 1998.

W. Rozwadowski, „Sokół” odrodzony, Myślenice 2013.

H. Setner, A. Siwek, „Sokół” w Niepołomicach (1902–1994), w: Z kart historii polskiego „Sokoła”. Materiały posesyjne z I Zlotu Odrodzonego Sokolstwa Polskiego (Kraków, 28 VIII – 3 IX 1994 r.), red. A. Łopata, Kraków 1995, s. 5662.

J. Snopko, Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Galicji 1867–1914, Białystok 1997.

J. Snopko, Udział członków „Sokoła” w zbrojnej walce o niepodległość Polski (1914–1919), Niepodległość i Pamięć 2008, nr 15/2 (28), s. 3952.

M. Stolarczyk, L. Lechowicz, 125 lat Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Brzesku 1892–2017, Brzesko 2017.

D. Stysło, T.G. „Sokół” w Żywcu w latach 1918–1939, Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Zeszyty Naukowe 2004, nr 89, s. 138146.

S. Szuro, TG „Sokół” w Małopolsce. Zarys dziejów, Kraków 1999.

B. Tuszyński, Prasa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w trzech zaborach, Kwartalnik Historii Prasy Polskiej 1985, t. 24, nr 4, s. 2748.

A. Wiecheć, Narciarstwo sokole na Żywiecczyźnie i w Beskidzie Śląskim do 1939 r. – zarys problemu, Przeszłość polskiej kultury fizycznej. Zeszyty Naukowe AWF im. Bronisława Czecha w Krakowie 2004, nr 89, s. 311320.

A. Wiecheć, Oddział Narciarski Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w latach 1928–1939 w Nowym  Sączu, w: 100-lecie V Ogólnopolskiego Zlotu Sokołów w Krakowie – Zlotu Grunwaldzkiego – 100-lecie odsłonięcia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie 1910–2010, red. A. Łopata, Kraków 2010, s. 151162.

Information

Information: Rocznik Przemyski. Historia, 2022, 4 (28) 2022 - Special Isssue, pp. 87 - 102

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Rok w „Sokole”. Działalność Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w cyklu rocznym (1867–1914). Zarys problematyki

English:

A year at „The Falcon”. The annual activity of the “Sokół” (“Falcon”) Polish Gymnastic Society

Authors

https://orcid.org/0000-0001-7889-2115

Mateusz Olejnik
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
, Poland
https://orcid.org/0000-0001-7889-2115 Orcid
All publications →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Poland

Published at: 12.2022

Article status: Open

Licence: CC-BY-NC-SA  licence icon

Percentage share of authors:

Mateusz Olejnik (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish