FAQ

Powinność miasta historycznego. Historiografia dziejów Poznania i jej instytucjonalne konteksty

Publication date: 12.2022

Rocznik Przemyski. Historia, 2022, 4 (28) 2022 - Special Isssue, pp. 157 - 172

https://doi.org/10.4467/24497347RPH.22.008.16631

Authors

Przemysław Matusik
Adam Mickiewicz University in Poznań, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0003-2277-4595 Orcid
All publications →

Titles

Powinność miasta historycznego. Historiografia dziejów Poznania i jej instytucjonalne konteksty

Abstract

Using the example of Poznań, the article takes up the question of the connection between the development of research on the history of particular cities and their institutional establishment. Here, beside universities, a major role was also played by archives, libraries, academic and urban societies, as well as editorial offices of the periodicals they published. In the case of Poznań, which in the 19th century did not have a university, research on the city was inspired mainly by the German historical society. Between the wars, although the university had already been established, the initiating role was still played by local non-academic circles, gathered around the “Kronika Miasta Poznania” chronicle published by the Poznań city hall. After 1945, an ever increasing role was played by the university academic milieu, whose representatives carried out in the 1980s/1990s various publishing projects, creating and strengthening the group of researchers dealing with urban themes. After 1990 they gathered again around the “Kronika Miasta Poznania”, which inspired readers to examine different aspects of the city history.

References

Źródła drukowane:

Adress und Geschäfts – Handbuch der Stadt Posen 1890, Poznań 1890.

Adressbuch der Provinzial Hauptstadt Posen – 1905, Poznań 1905.

Akta radzieckie poznańskie, t. 1–3, red. K. Kaczmarczyk, Poznań 1925, 1931, 1948.

Das Jahr 1793. Urkunden und Aktenstücke zur Geschichte der Organisation Südpreussens, Hrsg. von R. Prümers, Posen 1895.

Inwentarze mieszczańskie z lat 1528–1635 z ksiąg miejskich Poznania, przygot. do druku S. Nawrocki i J. Wisłocki, Poznań 1961.

Inwentarze mieszczańskie z wieku XVIII z ksiąg miejskich i grodzkich Poznania, t. 1: 1700–1758, przygot. do druku J. Burszta i C. Łuczak, Poznań 1962.

Inwentarze mieszczańskie z wieku XVIII z ksiąg miejskich i grodzkich Poznania, t. 2: 1759–1793, przygot. do druku J. Burszta i C. Łuczak, Poznań 1965.

Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1933/34 za Rektoratu Prof. Dr Stanisława Rungego, Poznań 1935.

Wilkierze poznańskie, cz. 13, oprac. W. Maisel, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966, 1968, 1969.

Opracowania:

L. Bernhard, Preussische Städte im Gebiete des polnischen Nationalitätenkampfes, Leipzig 1909.

J. Bieniarzówna, J.M. Małecki, Kraków w latach 1796–1918, Kraków 1979.

W. Bieńkowski, Strażnicy dziejów miasta narodowej pamięci. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa w latach 1896–1996, Kraków 1997.

Z. Boras, L. Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu. Fakty i wydarzenia z dziejów miasta do 1918 r., Poznań 1969.

W. Czarnecki, Ruciński Kazimierz, w: Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa–Poznań 1981, s. 630.

Z. Dworecki, Poznań i poznaniacy w latach Drugiej Rzeczpospolitej 1918–1939, Poznań 1994. Dzieje Polski, red. J. Topolski, Warszawa 1976.

Dzieje Poznania, t. 1, cz. 12, red. J. Topolski, Warszawa–Poznań 1988.

Dzieje Poznania, t. 2, cz. 12, red. J. Topolski, L. Trzeciakowski, Warszawa–Poznań 1994, 1998.

T. Ereciński, Prawo przemysłowe m. Poznania w XVIII wieku, Poznań 1934.

O. Flatt, Opis miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym, Warszawa 1853.

Geschichte der Stadt Posen, Hrsg. von G. Rhode, Neuendettelsau 1953.

Ł. Gołębiewski, Opisanie historyczno-statystyczne miasta Warszawy, Warszawa 1827.

P. Grzelczak, Dzieło. „Dzieje Poznania” pod red. prof. Jerzego Topolskiego, „Poznański Informator Kulturalny, Sportowy i Turystyczny IKS” 2018, nr 7, s. 37.

M. Jaffé, Poznań pod panowaniem pruskim, tłum. J. Grzesiak, red. naukowa P. Matusik, Poznań 2012.

K. Jarochowski, Zdobywcy i okupanci staropolskiego Poznania, wstęp i przypisy J. Wiesiołowski, Poznań 2007.

S. Kieniewicz, Warszawa w latach 1795–1914, Warszawa 1976.

C. Łuczak, Dzień po dniu w okupowanym Poznaniu 10 września 1939–23 lutego 1945, Poznań 1989.

C. Łuczak, Życie gospodarczo-społeczne w Poznaniu 1815–1918, Poznań 1965.

J. Łukaszewicz, Obraz historyczno-statystyczny miasta Poznania w dawniejszych czasach, t. 12, oprac. J. Wiesiołowski, Poznań 1998.

K. Makowski, Rodzina poznańska w I połowie XIX wieku, Poznań 1992.

A. Marciniak, Kaczmarczyk Kazimierz, w: Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski,

J. Topolski, Warszawa–Poznań 1981, s. 306307.

P. Matusik, Przedmowa, w: tegoż, Historia Poznania, t. 1, Poznań 2021, s. 715.

P. Matusik, Mieszczańskość, nowoczesność, nacjonalizm. O Poznaniu Moritza Jaffégo, w: M. Jaffé, Poznań pod panowaniem pruskim, tłum. J. Grzesiak, red. naukowa P. Matusik, Poznań 2012, s. 824.

M. Mika, Studia nad patrycjatem poznańskim w wiekach średnich, Poznań 1937.

W. Molik, Andrzej Wojtkowski, w: Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 1989, s. 335346.

W. Molik, O polskim i niemieckim obrazie dziejów Poznania/Das polnische und das deutsche Geschichtsbild Posens, w: Kaiserschloss Posen. Von der „Zwingburg im Osten” zum Kulturzentrum „Zamek”/Zamek cesarski w Poznaniu. Od pruskiej „warowni na wschodzie” do Centrum Kultury Zamek, red. J. Pazder, E. Zimmermann, G. Streidt, Potsdam– Poznań 2003.

M. Motty, Przechadzki po mieście, t. 12, oprac. Z. Grot, Warszawa 1957.

S. Nawrocki, Kazimierz Kaczmarczyk, w: Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 1989, s. 296302.

Opis historyczno-statystyczny miasta Kielc, „Lwowianin” 1838, t. 3, s. 6683.

E. Oehlschlaeger, Posen. Kurz Gefasste Geschichte und Beschreibung der Stadt Posen. Ein Illustrirter [sic] Führer für Einheimische und Fremde, Posen 1866.

Z. Ostrowska-Kębłowska, Architektura i budownictwo w Poznaniu w latach 1780–1880, Warszawa– Poznań 1982, 2 wyd. 2009.

C.G. Prätorius, Topographisch-historisch-statistische Beschreibung der Stadt Thorn und ihres Gebietes, die Vorzeit und Gegenwart umfassend, nach dem Tode des Verfassers bearbeitet und herausgegeben von Dr. Julius Emil Wernicke, t. 1–3, Toruń 1832.

R. Prümers, Die Stadt Posen in südpreussischer Zeit, Posen 1912.

A. Skałkowski, Bazar Poznański. Zarys stuletnich dziejów (1838–1938), Poznań 1938.

J. Skuratowicz, Architektura Poznania 1890–1918, Poznań 1991.

T. Świtała, Redaktorzy „Kroniki” w latach 1923–1960, „Kronika Miasta Poznania” 1963, nr 3, s. 2738.

[L.T. Tripplin], Góra Kalwarya czyli Nowy Jeruzalem, położona dziś w gubernii warszawskiej, obwodzie warszawskim, powiecie czerskim. Opis historyczno-statystyczny, Warszawa 1854.

M. Trzeciakowska, L. Trzeciakowski, W dziewiętnastowiecznym Poznaniu. Życie codzienne miasta 1815–1914, Poznań 1982, 2 wyd. 1987.

A. Warschauer, Die deutsche Geschichtsschreibung in der Provinz Posen. Der Hauptversammlung des Gesamtvereins der Deutschen Geschichts- und Altertumsvereine in Posen 6. Bis 10 September 1910 überreicht von der Historischen Gesellschaft für die Provinz Posen, Posen 1910.

Z. Wielgosz, Wojtkowski Andrzej, w: Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski,

J. Topolski, Warszawa–Poznań 1981, s. 837838.

J. Wiesiołowski, Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Warszawa–Poznań 1982, 2 wyd. Poznań 1997.

[Z. Zalewski], Dla czego?, „Kronika Miasta Poznania”, nr 1, 31.01.1923, s. 12.

Information

Information: Rocznik Przemyski. Historia, 2022, 4 (28) 2022 - Special Isssue, pp. 157 - 172

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Powinność miasta historycznego. Historiografia dziejów Poznania i jej instytucjonalne konteksty

English:

“Obligation of a historic city”. Historiography of Poznań and its institutional contexts

Authors

https://orcid.org/0000-0003-2277-4595

Przemysław Matusik
Adam Mickiewicz University in Poznań, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0003-2277-4595 Orcid
All publications →

Adam Mickiewicz University in Poznań, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland

Published at: 12.2022

Article status: Open

Licence: CC-BY-NC-SA  licence icon

Percentage share of authors:

Przemysław Matusik (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish