W stronę obiektywności wartości. Odpowiedź na komentarze

Adam Niemczyński

W stronę obiektywności wartości. Odpowiedź na komentarze

Publication date: 31.03.2022

Developmental Psychology, 2021, Volume 26 Issue 3, pp. 57 - 85

https://doi.org/10.4467/20843879PR.21.021.15222

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

W stronę obiektywności wartości. Odpowiedź na komentarze

Abstract

Towards Objectivity of Values. A Response to Comments

Beyond immediate references to the introductory paper, one may find in the commentaries a set of other interesting issues. They are left to another occasion, since the focus here is on remarks inviting further elaboration on the main theses’ clarification and grounding. It goes in three directions, to (i) clarify the difference between a rejection of British empiricism as a misleading theory of human cognition and a postulate to replace it with an adequate theory of cognitive reference to the truth of believes about the objects of experience in the world of human culture and civilization, (ii) dismiss from the theory of human knowledge the belief in the construction of mind-representations of the objects of cognition, and to focus instead on the relation of reference in judgments to the independent objects of knowledge within the human world, and (iii) to ground the objective status of the ideal of truth and the other values within the world of culture and civilization arrangements.

Keywords

empiryzm, doświadczenie, reprezentacja umysłowa, obiekt poznania, interpretacja mglistego ideału; empiricism, experience, mental representation, object of cognition, interpretation of opaque ideal

empiricism, experience, mental representation, object of cognition, interpretation of opaque ideal

References

Download references

Ajdukiewicz K. (1934), Logiczny antyirracjonalizm w Polsce. Przegląd Filozoficzny, 38(4), 399–408.

Arystoteles (1971), O duszy. Przekład, wstęp, komentarz i skorowidz Paweł Siwek. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Biblioteka Klasyków Filozofii.

Avenarius R. (1880), Kritik der Reiner Erfarung. Leipzig: Fues Verlag.

Berkeley G. (1710), Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge. Dublin: Jeremy Pepyat. Polskie tłumaczenie: Janusz Salamon SJ, posłowie: Sebastian Tomasz Kołodziejczyk, Traktat o zasadach ludzkiego poznania. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005.

Boltzmann L.E. (1905), Populäre Schriften. Leipzig: J.A. Barth.

Boltzmann J.A. (1974), Theoretical Physics and Philosophical Papers: Selected Writings. B. McGuiness (ed.) Dodrecht: D. Reidel Publishing Company.

Brentano F. (1874), Psychologie vom Empirischen Standpunkte. Leipzig: Verlag von Duncker & Humblot. Polskie tłumaczenie, wstęp i przypisy Włodzimierz Galewicz, Psychologia z empirycznego punktu widzenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.

Chomsky N. (1957), Syntactic structures. Berlin, New York: Mouton de Gruyter.

Comte A. (1830), Cours de philosophie positive. Tom Premier, Paris: Bachelier. Polskie tłumaczenie: Wanda Wojciechowska, Metoda pozytywna w szesnastu wykładach. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961.

Hempolińska-Nowik E. (2021), Prawda podstawową wartością w nauce. Psychologia Rozwojowa, 3, 26, 41–49.

Hobbes T. (1651), Leviathan. London: Andrew Crooke. Polskie tłumaczenie: Czesław Znamierowski, Lewiatan. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1954.

Husserl E. (2013), Doświadczenie i sąd. Badania nad genealogia logiki. Tłumaczenie i przedmowa Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Hume D. (1748), An enquiry concerning human understanding. Najnowsze wydanie brytyjskie w redakcji Toma L. Beauchampa: Oxford, New York: Oxford University Press, 1999. Polskie wydanie w Bibliotece Klasyków Filozofii w tłumaczeniu Jana Łukasiewicza i Kazimierza Twardowskiego, Badanie dotyczące rozumu ludzkiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.

Lipiec J. (2001), Świat wartości: wprowadzenie do aksjologii. Kraków: Wydawnictwo Fall.

Locke J. (1699), An Essay Concerning Human Understanding. London: Tho. Buffet. Polskie tłumaczenie: Bolesław J. Gawecki, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, I i II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Biblioteka Klasyków Filozofii, 1955.

Miluska J. (2021), Prawda i wartości w psychologii. Psychologia Rozwojowa, 3, 26, 31–39.

Mach E. (1886), Die Analyse der Empfindungen und das Verhaltnis des Physischen und Psychischen. Jena: Verlag von Gustaf Fischer. Polskie tłumaczenie: Marcin Miłkowski, Analiza wrażeń i stosunek sfery fizycznej do psychicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.

Macnamara J. (1986), Border Dispute: The Place of Logic in Psychology. Cambridge, MA: MIT Press. Polskie tłumaczenie: Michał Zagrodzki, Logika i psychologia. Rozważania z pogranicza nauk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.

Macnamara J. (1990), Ideals and psychology. Canadian Psychology, 31(1), 14–25.

Macnamara J. (1999), Through the Rearview Mirror: Historical Reflections on Psychology, Cambridge, MA: MIT Press.

Mill J.S. (1882), System of Logic. Eight Edition. New York: Harper and Brothers. Polski przekład Czesław Znamierowski, System logiki dedukcyjnej i indukcyjnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Biblioteka Klasyków Filozofii, 1962.

Niemczyński A. (1977), Związki między poznawczymi i motywacyjnymi składnikami procesów regulacyjnych w ontogenezie. Rozprawa doktorska, Biblioteka Jagiellońska.

Niemczyński A. (1980), Modele indywidualnego rozwoju człowieka. Seria: Rozprawy habilitacyjne Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Niemczyński A. (1993), Empiryzm a zaangażowanie aksjologiczne psychologii. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Psychologiczne, 9, 127–131.

Niemczyński A. (2000), Szansa na powrót ideałów do rozwoju poznawczego. Psychologia Rozwojowa, 1–2, 5, 3–11.

Niemczyński A. (2007), Inner regulatory device for adult development. Polish Psychological Bulletin, 38(3), 133–139. W języku polskim: Wewnętrzna regulacja rozwoju człowieka dorosłego. W: M. Kielar Turska (red.), Studia nad rozwojem i wychowaniem w 80-tą rocznicę powstania Zakładu Psychologii Rozwojowej i Wychowawczej na Uniwersytecie Jagiellońskim, s. 107–116. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.

Niemczyński A. (2017), Autonomy of human mind and personality development. Polish Psychological Bulletin, 7, 48, 7–19. W języku polskim: Autonomia rozwoju umysłu i osobowości człowieka. Studia Psychologiczne, 1–2 (2018), 56, 84–102.

Niemczyński A. (2018a), Psychologia doświadczalna w objęciach epistemologii empiryzmu. Studia Psychologiczne, 1–2, 56, 8–11.

Niemczyński A. (2018b), Odejście od empiryzmu w stronę teorii dla równowagi w badaniach nad rozwojem człowieka. Studia Psychologiczne, 1–2, 56, 12–23.

Niemczyński A. (2018c), Transformacja psychologii doświadczalnej. Odpowiedź na komentarze. Studia Psychologiczne, 1–2, 56, 47–75.

Niemczyński A. (2021), Zaangażowanie aksjologiczne psychologii rozwojowej. Wprowadzenie do dyskusji, Psychologia Rozwojowa, 3, 26, 15–29.

Niemczyński A., Zagórska W. (2018), Psychologia z nieadekwatną epistemologią. Głosy z terenu badań nad rozwojem człowieka. Studia Psychologiczne, 1–2, 56, 1–7.

Piaget J. (1966), La naissance de l’intelligence chez l’enfant. Geneve: Delachaux et Niestle. Polskie tłumaczenie Maria Przetacznikowa, Narodziny inteligencji dziecka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.

Piaget J. (1970), Psychologie et epistemologie. Paris: Ghontiers Denoel (coll. Meditation). Polskie tłumaczenie: Zofia Zakrzewska, Psychologia i epistemologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.

Platon (1918), Fajdros. Tłumaczenie Władysław Witwicki. Internet: Wolne Lektury.

Platon (1925), Fedon. Tłumaczenie Władysław Witwicki. Internet: Wolne Lektury.

Russell B. (1913), The problems of philosophy. Oxford: Oxford University Press. Najnowsze polskie tłumaczenie Wojciech Sady, Problemy filozofii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.

Skinner B.F. (1938), The Behavior of Organisms: An Experimental Analysis. New York: D. Appleton – Century Co. Polskie tłumaczenie: Krystyna Dudziak, Zachowanie się organizmów. Biblioteka Klasyków Psychologii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.

Skinner B.F. (1976), Walden Two. Indianapolis: Hackett Publishing.

Steć M. (2021), Podmiotowe powinowactwo do świata wartości. Reakcja na tezy Adama Niemczyńskiego, Psychologia Rozwojowa, 3, 26, 51–57.

Szuman S. (1932), Geneza przedmiotu. O dynamicznej integracji sfer zmysłowych we wczesnym dzieciństwie. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Naukowe.

Szuman S. (1995), Natura, osobowość i charakter człowieka. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy. Szuman S. (2014), Osobowość i charakter. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Tarski A. (1933), Pojęcie prawdy w językach nauk dedukcyjnych. Warszawa: Nakładem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Twardowski K. (1965), Akt, treść i przedmiot sądu. W: Wybrane pisma filozoficzne, s. 4–8. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Watson J. (1913), Psychology as the behaviorist views it. Psychological Review, 20, 158–177. Polskie wydanie w tłumaczeniu Ewy Klimas-Kuchtowej w: Behawioryzm oraz psychologia, jak widzi ją behawiorysta. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.

Wojtyła K. (1960), Miłość i odpowiedzialność. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Wundt W. (1897), Grundriss der psychologie. Leipzig: Engelmann.

Information

Information: Developmental Psychology, 2021, Volume 26 Issue 3, pp. 57 - 85

DOI: https://doi.org/10.4467/20843879PR.21.021.15222

Article type: Original article

Titles:

Polish:

W stronę obiektywności wartości. Odpowiedź na komentarze

English:

Towards Objectivity of Values. A Response to Comments

Authors

Adam Niemczyński

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 31.03.2022

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Adam Niemczyński (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 529

Number of downloads: 455

<p> Towards Objectivity of Values. A Response to Comments</p>

Download xml