Strategies for Coping with Stress and the Well-Being of Socially Isolated Seniors during the COVID-19 Pandemic
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEStrategie radzenia sobie ze stresem a dobrostan seniorów w okresie izolacji społecznej związanej z pandemią COVID-19
Publication date: 02.04.2024
Developmental Psychology, 2022, Volume 27 Issue 1, pp. 99 - 115
https://doi.org/10.4467/20843879PR.22.006.16681Authors
Strategie radzenia sobie ze stresem a dobrostan seniorów w okresie izolacji społecznej związanej z pandemią COVID-19
Strategies for Coping with Stress and the Well-Being of Socially Isolated Seniors during the COVID-19 Pandemic
The theory of selective optimization with compensation (SOC), developed by Paul Baltes, and a relational position in the psychological analysis of stress were chosen as the basis for the assumptions of the research study reported on in this article. Additionally, it was assumed that a sense of well-being in seniors may be reduced by crises, which are a response to difficult and unexpected life events. The purpose of this study was to identify the relationship between selected strategies of coping with stress and the well-being of seniors during the period of forced social isolation that was introduced in the spring of 2020 during the first wave of the COVID-19 pandemic.
The participants of this on-line study consisted of 190 late adulthood individuals with a mean age of 68.7 (SD = 5.24). The measurement tools included assessment of the following areas: perceived stress (PSS-10), ways of coping with stress (MINI COPE), the sense of efficacy (GSES) and life satisfaction (SWLS).
The results showed that the most common coping methods in the group of seniors studied were active coping, planning, positive revaluation and acceptance. Correlation-regression analysis showed that the level of stress of seniors during a pandemic negatively depends on a sense of efficacy and two ways of coping with stress which include acceptance and active coping, and positively depends on a denial and psychoactive substance use.
Anastasiou E., Duquenne M.N. (2021), First wave COVID-19 pandemics in Greece: The role of demographic, social, and geographical factors in life satisfaction during the lockdown. Social Sciences, 10(6), 186. https://doi.org/10.3390/socsci10060186.
Baltes P.B., Baltes M.M. (1990), Psychological perspectives on successful aging: The model of selective optimization with compensation. Successful Aging: Perspectives from the Behavioral Sciences, 1, 1–34.
Baltes M., Carstensen L. (1996), The process of successful ageing. Ageing and Society, 16(4), 397–421.
Bandura A. (2007), Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bergman Y.S., Cohen-Fridel S., Shrira A., Bodner E., Palgi Y. (2020), COVID-19 health worries and anxiety symptoms among older adults: The moderating role of ageism. International Psychogeriatrics, 32(11), 1371–1375. https://doi.org/10.1017/S1041610220001258.
Bidzan-Bluma I., Bidzan M., Jurek P., Bidzan L., Knietzsch J., Stueck M., Bidzan M. (2020), A Polish and German population study of quality of life, well-being, and life satisfaction in older adults during the COVID-19 pandemic. Frontiers in Psychiatry, 11, 585813. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.585813.
Boyd D., Bee H. (2008), Psychologia rozwoju człowieka, tłum. J. Gilewicz, A. Wojciechowski, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Brzezińska M. (2011), Proaktywna starość. Strategie radzenia sobie ze stresem w okresie późnej dorosłości. Warszawa: Difin.
Carstensen L.L. (2021), Socioemotional selectivity theory: The role of perceived endings in human motivation. The Gerontologist, 61(8), 1188–1196. https://doi.org/10.1093/geront/gnab116.
Carstensen L.L., Isaacowitz D.M., Charles S.T. (1999), Taking time seriously: A theory of socioemotional selectivity. American Psychologist, 54(3), 165–181. https://doi.org/10.1037/0003-066X.54.3.165
Carver C.S., Scheier M.F., Weintraub J.K. (1989), Assessing coping strategies: A theoretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology, 56(2), 267–283. https://doi.org/10.1037/0022-3514.56.2.267.
Ciekanowski Z., Stachowiak Z. (2012), Klęski żywiołowe jako przesłanki sytuacji nadzwyczajnych, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, 95, 375–398.
Czapiński J. (2017), Psychologia szczęścia. Kto, kiedy, dlaczego kocha życie i co z tego wynika, czyli nowa odsłona teorii cebulowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Dziedzic M. (2015), Satysfakcja z życia, samoocena i poziom odczuwanego stresu u osób w okresie późnej dorosłości uczęszczających na Uniwersytet Trzeciego Wieku. Kwartalnik Naukowy, 2(22), 277–289.
Dziennik Ustaw poz. 522 – Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, dziennikustaw.gov.pl, 24 marca 2020, Dz.U. z 2020 r. poz. 522 (dostęp: 15.06.2022).
Finogenow M. (2013), Psychologiczne wyznaczniki zadowolenia z życia osób w wieku emerytalnym. Chowanna, 40, 143–158.
Freund A.M., Baltes P.B. (1998), Selection, optimization, and compensation as strategies of life management: correlations with subjective indicators of successful aging. Psychology and Aging, 13(4), 531–543.
García-Fernández L., Romero-Ferreiro V., López-Roldán P.D., Padilla S., Rodriguez Jimenez R. (2020), Mental health in elderly Spanish people in times of COVID-19 outbreak. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 28(10), 1040–1045.
García-Portilla P. et al. (2020), Are older adults also at higher psychological risk from COVID-19? Aging & Mental Health, 25(7), 1297–1304. https://doi.org/10.1080/13607863.2020.1805723.
Greenglass E. (2004), Różnice wynikające z ról płciowych, wsparcie społeczne i radzenie sobie ze stresem. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grossman E.S., Hoffman Y.S.G., Palgi Y., Shrira A. (2021), COVID-19 related loneliness and sleep problems in older adults: Worries and resilience as potential moderators. Personality and Individual Differences, 168, 110371. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110371.
Grygorczuk A. (2008), Pojęcie stresu w medycynie i psychologii. Psychiatria, 5(3), 111–115.
Heszen I., Sęk H. (2007), Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heszen-Celińska I., Sęk H. (2020a), Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heszen-Celińska I., Sęk H. (2020b), Zdrowie i choroba w paradygmacie stresu psychologicznego. W: Psychologia zdrowia, 133–151. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jakel R.J. (2020), Posttraumatic stress disorder in the elderly. Clinics in Geriatric Medicine, 36(2), 353–363. https://doi.org/10.1016/j.cger.2019.11.013.
Janowicz A. (2014), Rola opiekunów nieformalnych w opiece u kresu życia. Przyczynek do badań w ramach projektu European Palliative Care Academy (EUPCA). Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 4(2), 277–283.
Juczyński Z. (2001), Adaptacja Skali Satysfakcji z Życia – SWLS. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Juczyński Z. (2012), Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Juczyński Z., Ogińska-Bulik N. (2009), Narzędzia pomiaru stresu i radzenia sobie ze stresem. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Keyes C.L.M. (2002), The mental health continuum: From languishing to flourishing in life. Journal of Health and Social Behavior, 43, 207–222.
Kivi M., Hansson I., Bjälkebring P. (2021), Up and about: Older adults’ well-being during the COVID-19 pandemic in a Swedish longitudinal study. The Journals of Gerontology: Series B, 76(2), e4–e9.
Kotasińska A. (2015), Założenia i ogólne idee interwencji kryzysowej. Zeszyty Naukowe Ruchu Studenckiego, (1).
Kroplewski Z., Serocka A., Szcześniak M. (2019), Wsparcie społeczne a poczucie sensu życia u osób z zaburzeniami lękowymi – doniesienie wstępne. Psychiatria Polska 53(2), 313–324.
Kurowska K., Orzoł B. (2016), Poczucie koherencji a zadowolenie z życia u osób starszych. Gerontologia Polska, 24, 91–97.
Lazarus L.S., Folkman S. (1984), Stress, appraisal and coping. New York: Springer Publishing Company.
Lucas R., Diener E., Suh E. (1996), Discriminant validity of wellbeing measures. Journal of Personality and Social Psychology, 71, 616–628.
Mehra A., Rani S., Sahoo S., Parveen S., Singh A.P., Chakrabarti S., Grover S. (2020), A crisis for elderly with mental disorders: Relapse of symptoms due to heightened anxiety due to COVID-19. Asian Journal of Psychiatry, 51, 102114.
Molzahn A., Skevington S.M., Kalfoss M., Makaroff K.S. (2010), The importance of facets of quality of life to older adults: an international investigation. Quality of Life Research, 19(2), 293–298.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2008), Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Difin.
Parlapani E., Holeva V., Nikopoulou V.A., Sereslis K., Athanasiadou M., Godosidis A., Stephanou T., Diakogiannis I. (2020), Intolerance of uncertainty and loneliness in older adults during the COVID-19 pandemic. Frontiers in Psychiatry, 11, 842. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.00842.
Pasik M. (2005), Wyznaczniki jakości życia u osób w wieku emerytalnym. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 9, 65–78.
Robb C.E., de Jager C.A., Ahmadi-Abhari S., Giannakopoulou P., Udeh-Momoh C., McKeand J., Price G., Car J., Majeed A., Ward H., Middleton L. (2020), Associations of social isolation with anxiety and de pression during the early COVID-19 pandemic: A survey of older adults in London, UK. Frontiers in Psychiatry, 11, 591120. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.591120.
Schwarzer R., Knoll N., Rieckmann N. (2004), Social suport. W: A. Kaptein, J. Weinman (red.), Health Psychology, 158–192. Oxford, UK: Blackwell.
Skowrońska A. (2014), Pomoc społeczna w obliczu katastrof i kryzysów złożonych. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
Steuden S. (2020), Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Straś-Romanowska M. (2011), Późna dorosłość. Wiek starzenia się. W: J. Trempała (red.). Psychologia rozwoju człowieka, 326–350. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szewczyczak M., Stachowska M., Talarska D. (2012), Ocena jakości życia osób w wieku podeszłym – przegląd piśmiennictwa. Nowiny Lekarskie, 81(1), 96–100.
Szmaus-Jackowska A. (2011), Troska o siebie osób w starszym wieku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
Vazquez-González L.A., Miguel-Betancourt M., Ochoa-González M.M., Ricardo-Páez B., Escalona-González S.O. (2020), An educational intervention to raise knowledge of COVID-19 in senior citizens. https://www.researchgate.net/publication/344931130_An_
educational_intervention_to_raise_knowledge_of_COVID-19_in_senior_citizens (dostęp: 21.02.2021).
Warr P., Butcher V., Robertson I.T. (2004), Activity and psychological well-being in older people. Aging & Mental Health, 8(2), 172–183.
Wawrzyniak J.K., Fabiś A. (2015), Gerontologia jako nauka o starzeniu się i starości. W: A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak, A. Chabior (red.), Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, 13–42. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Information: Developmental Psychology, 2022, Volume 27 Issue 1, pp. 99 - 115
Article type: Original article
Titles:
Strategie radzenia sobie ze stresem a dobrostan seniorów w okresie izolacji społecznej związanej z pandemią COVID-19
Strategies for Coping with Stress and the Well-Being of Socially Isolated Seniors during the COVID-19 Pandemic
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
Institute of Applied Psychology, Jagiellonian University, Kraków
Published at: 02.04.2024
Article status: Open
Licence: CC BY
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 851
Number of downloads: 861