Tłumacz wobec tabu. Polskie przekłady Otchłani Leonida Andrejewa
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTETłumacz wobec tabu. Polskie przekłady Otchłani Leonida Andrejewa
Publication date: 20.02.2014
Przekładaniec, 2013, Issue 27 – Przekład prozy, pp. 168 - 185
https://doi.org/10.4467/16891864PC.13.009.1291Authors
Tłumacz wobec tabu. Polskie przekłady Otchłani Leonida Andrejewa
Translator and Taboo: Polish Versions of Leonid Andreyev’s The Abyss
This article presents a comparative analysis of three Polish translations of The Abyss by the Russian modernist Leonid Andreyev, prepared by Idalia Badowska, Henryk and Jan Zbierzchowski as well as Józef Mondschein. The analysis focuses on manipulation in translation, both cultural and socio-political. The Polish paratext – either in the form of translator’s preface or letters by main characters – reveals the translators’ intentions and strategies; moreover, it informs about the reception of Andreyev’s short story with its shocking topic and inventive form. These comments suggest also why the story had been chosen for translation in the fi rst place. It seems that the questions of taboo were important to the translators, who approached them differently. For instance, the female subject is ignored (Zbierzchowscy), objectifi ed (Mondschein) or sublimed (Badowska). In Andreyev’s short story, woman’s body is described in pre-expressionist terms, whereas the protagonists’ feelings are presented in an impressionist way. The article argues that the translation of such styles is also an important aspect of manipulation. What is more, the translators’ confrontation with the new-born aesthetics refl ects (in micro-scale) changes in the literary language of the Young Poland, where expressionism was hardly noticeable.
Andrejew L. 1906. Otchłań, w: Godziny więzienne. Zakazane utwory Gorkiego, Andriejewa i Korolenki, przeł. J. Mondschein, Warszawa: Druk Piotra Laskauera i Sp.
––––– 1906. Otchłań, w: L. Andrejew, Smutna książka, przeł. I. Badowska, Warszawa: Jan Fiszer.
––––– 1906. Życie O. Wasyla – Otchłań. Dwie nowele, przeł. H. i J. Zbierzchowscy, Lwów: nakł. W. Podwińskiego.
––––– 2008. Бездна, w: L. Andrejew, Романы. Повести. Рассказы, Moskwa: ЭКСМО, s. 604–617. Opracowania
Balcerzan E. 1968. Poetyka przekładu artystycznego, „Nurt” 8, red. K. Kostyrko, s. 23–26.
––––– 1998. Literatura z literatury, Katowice: Śląsk.
Bezzubov V. 1984. Leonid Andreev i traditsii ruskogo realizma, Tallin: ЭЭСТИ РААМАТ.
Bilczewski T. 2010. Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii, Kraków: Universitas.
Gajewska A. 2012. Przekład i kłopoty z płcią, w: W. Bolecki, E. Kraskowska (red.), Kultura w stanie przekładu. Translatologia – komparatystyka – trans kulturowość, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, s. 215–226.
Heydel M. 2009. Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem, „Teksty Drugie” 6, R. Nycz (red.), s. 28–29.
Kapuścik J. 1989. Leonid Andriejew. Wymiar światopoglądowy twórczości, Kraków: nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kotkiewicz A.. 2000. Z dziejów ekspresjonizmu rosyjskiego. Opowiadania Leonida Andriejewa, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Legeżyńska A. 1999. Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Warszawa: PWN.
Malej I. 1997. Impresjonizm w literaturze rosyjskiej na przełomie XIX i XX wieku. Wybrane zagadnienia, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Paszkiewicz A. 1992. Problematyka uniwersalna we wczesnej twórczości Leonida Andriejewa, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze. 17. Uniwersalizm w literaturze rosyjskiej” 1313, P. Fast (red.), Katowice, s. 35–46.
Tokarz B. 2012. Przekład artystyczny w perspektywie transwersalnej, w: W. Bolecki, E. Kraskowska (red.), Kultura w stanie przekładu. Translatologia – komparatystyka – transkulturowość, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, s. 143–156.
Walczak J. 2009. Tendencje rozwojowe współczesnego przekładoznawstwa, „Poradnik Językowy” 5, S. Dubisz (red.), Warszawa, 18–32.
Information: Przekładaniec, 2013, Issue 27 – Przekład prozy, pp. 168 - 185
Article type: Original article
Titles:
Tłumacz wobec tabu. Polskie przekłady Otchłani Leonida Andrejewa
Tłumacz wobec tabu. Polskie przekłady Otchłani Leonida Andrejewa
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
Published at: 20.02.2014
Article status: Open
Licence: None
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 3108
Number of downloads: 1404