“It’s not just about the level of translation, personality also plays here a big role”. Zofia Jachimecka’s Professional Correspondence with Mieczysław Brahmer
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEPublication date: 2023
Przekładaniec, 2023, Numer 47 – Biografie tłumaczy, pp. 66 - 93
https://doi.org/10.4467/16891864PC.23.016.18847Authors
„Nie idzie tylko o poziom przekładu – osobowości nie mniejsza tu przypada rola”. Listowna współpraca Zofii Jachimeckiej z Mieczysławem Brahmerem
The purpose of this article is to complete the portrait of Zofia Jachimecka, who went down in history as an entertainer in one of the most important salons of Interwar Kraków and a model for the great portraitists, with her professional profile, most often presented either in residual form, or all together omitted from works focusing on the translator. The article presents an analysis of Zofia Jachimecka’s professional correspondence with Professor of Romance Studies Mieczysław Brahmer, who worked closely together from 1950 on the publication of the Polish translation of Goldoni’s comedies in the Ossolineum National Library series (Goldoni 1951, 1951, 1971), and later maintained social and professional contact for many years. The collaboration between the editor of the Goldoni editions and the translator, very well documented in the surviving correspondence (found in the Scientific Library of the PAAS and the PAS in Kraków archives and Jagiellonian Library manuscript collection), goes beyond the project and develops into a long-standing exchange of reading experiences, workshop and repertoire choices, comments on works sent to each other, as well as information on literary and repertoire news, which clearly show that in many fields it was Jachimecka, and not Brahmer, who assumed the role of the expert on Italian and French literature. According to the letters, Brahmer tries to help the translator to, among other things, find a publisher for the Pirandello dramas she translated, while Jachimecka repeatedly suggests Italian readings to the professor, and helps him find his way through the maze of contemporary literature. The article draws attention to the considerable issue of cooperation in resolving financial matters and Brahmer’s intermediation not only in the negotiations of remuneration for the translator for the volumes prepared jointly, but also when the professor was not directly involved in the project. The article is supplemented by an appendix presenting a compilation of Jachimecka’s theatrical translations.
Batorowska Hanna. 1999. Spuścizna po Zofii i Zdzisławie Jachimeckich i jej wartość dla badań nad kulturą Krakowa pierwszej połowy XX wieku, w: J. Jarowiecki (red.), Kraków – Lwów: książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, t. 4, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, s. 180–186.
Berent Wacław 1992. Listy do Zofii i Zdzisława Jachimeckich, w: Pisma rozproszone. Listy, opr. R. Nycz, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 436–451.
Biernacka-Licznar Katarzyna 2018. Serce Pinokia. Włoska literatura dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945–1989, Warszawa: SBP.
Bierut Bolesław 1948. O upowszechnianiu kultury, Warszawa: Radiowy Instytut Wydawniczy, s. 8–9.
Boy-Żeleński Tadeusz 1963. Przekłady teatralne, w: T. Boy-Żeleński, Flirt z Melpomeną. Wieczór trzeci i czwarty, Warszawa: PIW, s. 277–286.
Boy-Żeleński Tadeusz 1957. Słowo od tłumacza, w: H. Murger, Sceny z życia cyganerii, przeł. T. Boy-Żeleński, Warszawa: PIW, s. 5–13.
Branc Iwona 2019. Listy Zofii Stryjeńskiej (1891–1976) do Zofii i Zdzisława Jachimeckich w zbiorach Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie”, s. 245–256.
Buss Helen M. 2001. Introduction, w: H.M. Buss, M. Kadar (red.), Working in Women’s Archives. Researching Women’s Private Literature and Archival Documents, Waterloo: Wilfrid Laurier University Press, s. 1–5.
Collodi Carlo 1954. Pinokio: przygody drewnianego pajaca, przeł. Z. Jachimecka, il. J.M. Szancer, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Czyńska Małgorzata 2022. Pastelowa w kolorycie. Zofia Jachimecka, w: M. Czyńska, Kobiety z obrazów. Polki, Warszawa: Marginesy, s. 241–273.
Dużyk Józef 1990. Listy Zygmunta Nowakowskiego do Zofii Jachimeckiej z lat 1924– 1937, „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie”, s. 185–216.
Goldoni Carlo 1923. Oberżystka: komedya w trzech aktach, przeł. E. Baliński, Lwów: Księg. Polska B. Połaniecki.
Goldoni Carlo 1834. Mirandolina, czyli Piękna gosposia: komedya w 3 aktach: naśladowanie Goldoniego „Locandiera”, przeł. z niem. B. Halpert, Warszawa: S.H. Merzbach.
Hałabuda Stanisław, Michalik Jan, Stafiej Anna 2007. Dramat obcy w Polsce 1966–2002. Premiery, druki, egzemplarze, Kraków: Księgarnia Akademicka.
Heydel Magdalena 2020. Kto tłumaczy? Sylwetka tłumacza w najnowszych badaniach przekładoznawczych, w: J. Kita-Huber, R. Makarska (red.), Wyjść tłumaczowi naprzeciw, Kraków: Universitas, s. 23–44.
Jabłoński Zbigniew 1978. Listy Juliusza Osterwy do Zofii i Zdzisława Jachimeckich, 1920–1932, „Pamiętnik Teatralny” 1/2 (105/106), s. 218–223.
Kapera Jan Kazimierz 2001. Jachimeccy – ostatnia młodopolska para Krakowa, „Przegląd Polski” 22.VI.2001, s. 8–9.
Krzyżanowski Marian 1959. Wspomnienia księgarza, w: S. Broniewski i in., Kopiec wspomnień, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 85–150.
Kwaśniewska-Urban Paulina 2020. Służąc dwóm panom. Carlo Goldoni w polskim przekładzie, Kraków: Pasaże.
Kwaśniewska-Urban Paulina 2022. „Zofia Jachimecka – re/de/konstrukcja portret u tłumaczki”, niepublikowana praca magisterska obroniona w 2022 roku na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Leśnodorski Zygmunt 1959. Wspomnienia i zapiski, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Leśnodorski Zygmunt 1963. Wśród ludzi mojego miasta. Wspomnień i zapisek część druga, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Łukaszewicz Justyna 2009. Parateksty polskich przekładów Pinokia, w: E. Skibińska (red.), Przypisy tłumacza, Wrocław–Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 229–243.
Munday Jeremy 2014. Using primary sources to produce a microhistory of translation and translators: theoretical and methodological concerns, “Translator: Studies in Intercultural Communication” 20 (1), s. 64–80.
Nałkowska Zofia 1988. Dzienniki IV, część 1 (1930–1934), część 2 (1935–1939), opr. H. Kirchner, Warszawa: Czytelnik.
Niewidowski Zygmunt 2011. Trzydzieści lat życia z Madzią, Warszawa: Świat Książki.
Paloposki Outi 2017. In Search of an Ordinary Translator: Translator Histories, Working Practices and Translator–Publisher Relations in the Light of Archival Documents, “The Translator” 23 (1), s. 31–48.
Pirandello Luigi 1926. Czerwona książeczka i inne opowiadania współczesnych autorów włoskich, przeł. S. Olgierd, Warszawa: Wydawnictwo Bibljoteki Groszowej.
Pirandello Luigi 1929. Pierwsza noc, przeł. F. Szyfmanówna, Warszawa: Księg. F. Hoesick. Pirandello Luigi 1958. Czarny szal i inne opowiadania, przeł. B. Sieroszewska, Warszawa: Czytelnik.
Pirandello Luigi 1973. Koń na księżycu, przeł. Z. Jachimecka, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Pirandello Luigi 1978. Wybór dramatów, przeł. Z. Jachimecka i in., Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Porębska Maria 2012. Z dziejów Księgozbioru im. Prof. Zdzisława Jachimeckiego, „Limes. Studia i materiały z dziejów Europy Środkowo-Wschodniej” 5, s. 213–231.
Porębska Maria 2015. Ostatni salon Młodej Polski – Zofia Jachimecka i jej goście, w: J. Jemielnik, J. Posłuszna (red.), Muzyka i refleksja pedagogiczna. Perspektywy – interpretacje pogranicza, Kraków: Wydawnictwo Aureus, s. 163–181.
Porębska M. 2016. Zofia Jachimecka – szkic do portretu, w: J. Kamińska-Kwak, S. Kozak, D. Opaliński (red.), Kobieta w Galicji. Nowoczesność i tradycja, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 413–421.
Porębska M. 2022. Zofia Jachimecka (1886–1973): życie i twórczość, Kraków: Księgarnia Akademicka.
Pym Anthony 2009. Humanizing Translation History, “Hermes – Journal of Language and Comunication Studies” 42, s. 23–48.
Rajewska Ewa 2015. Twórczość przekładowa kobiet, w: E. Kraskowska, B. Kaniewska (red.), Polskie pisarstwo kobiet w wieku XX: procesy, gatunki, sytuacje i tematy, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 269–298.
[rz.] recenzja, „Ilustrowany Kurier Codzienny” 2.03.1932.
Sadkowski Wacław 2002. Odpowiednie dać słowu słowo. Zarys dziejów przekładu literackiego w Polsce, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Samozwaniec Magdalena 2012. Maria i Magdalena, Warszawa: Świat Książki.
Vogler Henryk 1981. Autoportret z pamięci. Część trzecia. Dojrzałość, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Webersfeld Edward 1917. Teatr miejski we Lwowie za dyrekcji Ludwika Hellera 1906– 1918, Lwów: Drukarnia W. A. Szyjkowskiego.
Woźna-Stankiewicz Małgorzata 2011. Pierwsza podróż Zdzisława Jachimeckiego do Italii, „Res facta nova” 21, s. 159–175.
Zbijewska Krystyna 1991. Ja jestem pastelowa, w: K. Zbijewska, Z muzami pod rękę, Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, s. 121–134.
Ziemny Adam 1970. Portrety i życie, „Ty i Ja” 2 (118), s. 2–5. Przedruk w zbiorze esejów autora: A. Ziemny 1973. Portrety i życie, w: A. Ziemny, Sposoby życia, Warszawa: Iskry, s. 93–106.
Listy Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej:
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 12.01.1950, PAN/PAU, 8049, k. 32.
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 26.11.1956, PAN/PAU, 8000, k. 41.
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 16.12.1959, PAN/PAU, 8000, k. 32.
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 20.12.1962, PAN/PAU, 8000, k. 51.
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 3.04.1964, PAN/PAU, 8000, k. 60.
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 18.04.1968, PAN/PAU, 8000, k. 93.
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 29.06.1969, PAN/PAU, 8000, k. 99.
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 28.09.1970, PAN/PAU, 8000, k. 108.
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 2.11.1970, PAN/PAU, 8000, k.110.
List Mieczysława Brahmera do Zofii Jachimeckiej z 20.12.1970, PAN/PAU, 8000, k. 112.
List do Mieczysława Brahmera:
Korespondencja Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich do Mieczysława Brahmera, BN Akc.13296, tom 1.
Listy i notatki Zofii Jachimeckiej:
List Zofii Jachimeckiej do Wiktora Biegańskiego z 22.09.1918, PAN/PAU, 9297, k. 15.
List Zofii Jachimeckiej do Jana Gwalberta Henryka Pawlikowskiego z 21.05.1954, BJ, 499/03, 11425 III.
List Zofii Jachimeckiej do Jana Gwalberta Henryka Pawlikowskiego z 9.06.1956, BJ, 499/03, 11425 III.
List Zofii Jachimeckiej do Magdaleny Samozwaniec z 1.06.1971, cyt. za: Z. Niewidowski. 2011. Trzydzieści lat życia z Madzią, Warszawa: Świat Książki, s. 80.
Notatki osobiste Zofii Jachimeckiej, bez daty, BJ, KZJ, za: M. Porębska 2022. Zofia Jachimecka (1886–1973): życie i twórczość, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 308.
Information: Przekładaniec, 2023, Numer 47 – Biografie tłumaczy, pp. 66 - 93
Article type: Original article
Titles:
University of the National Education Commission, Krakow
Poland
Published at: 2023
Article status: Open
Licence: CC BY
Article financing:
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
Polish