FAQ
Jagiellonian University in Krakow logo

Modusy ekfrazy: sieneński kondotier Simone Martiniego oczami Zbigniewa Herberta i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

Publication date: 01.03.2018

Przekładaniec, 2017, Numer 35 – Słowo i obraz w przekładzie 2, pp. 21 - 38

https://doi.org/10.4467/16891864PC.17.010.8223

Authors

Rozalia Słodczyk
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
All publications →

Titles

Modusy ekfrazy: sieneński kondotier Simone Martiniego oczami Zbigniewa Herberta i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

Abstract

The article focuses on the issue of describing a work of art in an essay. The paper presents the form of ekphrasis and the method of interartistic analysis, as well as underlines the efficiency of the translatological perspective (e.g. intersemiotic translation) in the study of the phenomenon of ekphrasis. As a starting point for the analysis and interpretation of fragments of Herbert’s and Herling’s essays, the article brings closer the very work of art, Guidoriccio da Fogliano at the siege of Montemassi, from the perspective of art history. Next, it discusses the verbal accounts of the painting put forward by Herbert and Herling, examining their contents and poetics and paying attention to the character of the description they propose. For the description may focus either on the subject or on the viewer, either on the representation itself or on its connotations. Accordingly, it is suggested that the corresponding modes of ekphrasis should be labelled ‘denotational’ and ‘connotational’. The aim is to present concrete realizations of ekphrasis and characteristic modes of perceiving and writing about a work of art as well as to show how the subjective perspective of the observer (describing, commenting, interpreting) and the idiomatic style of expression are manifested.

References

Bałus W. 2013. Efekt widzialności, Kraków: Universitas.

Bassnett S. 2010. Od komparatystyki literackiej do translantologii, przeł. A. Pokojska, w: T. Bilczewski (red.), Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 481–509.

Belting H. 2007. Antropologia obrazu. Szkice do nauki obrazie, przeł. M. Bryl, Kraków: Universitas.

Berkan-Jabłońska M. 2008. Wizje sztuki twórczości Zbigniewa Herberta, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Bielska-Krawczyk J. 2004. Między widzialnym niewidzialnym. Twórczość Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Kraków: Universitas.

––––– 2013. „Gustaw Herling-Grudziński wobec treści antropologicznych sztuki dawnych mistrzów”, w: A. Stankowska, M. Śniedziewska, M. Telicki (red.), „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński dawne malarstwo europejskie, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 95–112.

Bilczewski T. 2010. Komparatystyka interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii, Kraków: Universitas.

Carpenter B. 2000. Zbigniewa Herberta lekcja sztuki, przeł. M. Heydel, w: A. Franaszek (wybór wstęp), Poznawanie Herberta. Tom 2, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 213–226.

Clüver C. 1989. On Intersemiotic Transposition, „Poetics Today” 10 (1), s. 55–90.

––––– 1998. „Quotation, Enargeia, and the Functions of Ekphrasis, w: V. Robillard, E. Jongeneel (red.), Pictures into WordsTheoretical and Descriptive Approaches to Ekphrasis, Amsterdam: Vu University Press, s. 35–52.

De Castris P.L. 2007. Simone Martini, Milano: Federico Motta Editore.

Dębska-Kossakowska A. 2009. Jan Józef Szczepański, Gustaw Herling-Grudziński wobec sztuki, Warszawa: Wydawnictwo Neriton.

Dziadek A. 2006. Apologia twórczej swobody. Eseje Zbigniewa Herberta: opis – uobecnienie – interpretacja, w: J.M. Ruszar (red.), Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta, Materiały Warsztatów Herbertowskich Oborach (jesień 2005), cz. II, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, s. 30–50.

Elsner J. 2010. Art History as Ekphrasis, „Art History” 33 (1), s. 11–27.

Fiut A. 2001. Poeta – eseistą, w: M. Woźniak-Łabieniec, J. Wiśniewski (red.), Twórczość Herberta. Studia, Kraków: Universitas, s. 123–148.

Herbert nieznany. Rozmowy. 2008. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich.

Herbert Z. 1993. Martwa natura wędzidłem, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

––––– 2004. Barbarzyńca ogrodzie, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich.

Herling-Grudziński G. 1994. Sześć medalionów Srebrna Szkatułka, Warszawa: Czytelnik.

Hoek L.H. 1994. Image and Word: An Exciting Relationship..., „Interactions – The Bulletin of International Association of Word and Image Studies” 12, http://iawis.org/interactions-the-bulletin-of-i-a-w-i-s-no-12-april-1994/ [dostęp: 10.10.2017].

Jakobson R. 1989. językoznawczych aspektach przekładu, przeł. L. Pszczołowska, w: poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism 1, M.R. Mayenowa (wybór red.), Warszawa: PIW, s. 372–381.

Kopczyk M. 2002. Czy można opisać obraz? Problem przekładu intersemiotycznego eseistyce Herberta, w: B. Tokarz (red.), Dwudziestowieczna ikonosfera literaturach europejskich. Wizualizacja literaturze, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, s. 152–161.

Kozicka D. 2003. Wędrowcy światów prawdziwych. Dwudziestowieczne relacje podróży, Kraków: Universitas.

Kudelska D. 1997. Herling-Grudziński sztuka, w: Kudelski Z. (red.), Herling-Grudziński krytycy. Antologia tekstów, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 162–171.

––––– 2013. Warsztaty – pisarza, polonisty historyka sztuki, w: A. Stankowska, M. Śniedziewska, M. Telicki (red.), „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński dawne malarstwo europejskie, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 35–60.

Kudelski Z. (wybór opracowanie). 1997. Herling-Grudziński krytycy. Antologia tekstów, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Mallory M., Moran G. 1986. New Evidence Concerning „Guidoriccio”, „The Burlington Magazine” 128 (997), s. 250–259.

Malraux A. 2005. Muzeum wyobraźni (fragmenty), przeł. A. Dziadek, w: M. Popczyk (red.), Muzeum sztuki. Antologia, Kraków: Universitas, s. 185–210.

Mitchell W.J.T. 1994. Ekphrasis and the Other, w: Picture Theory. Essays on Verbal and Visual Representation, Chicago: University of Chicago Press, s. 151–181.

Norman D. 2003. „Civic Art in the Palazzo Pubblico”, w: D. Norman, Painting in Late Medieval and Renaissance Siena (1260–1555), New Haven–London: Yale University Press, s. 89–103.

Poprzęcka M. 2008. Obraz pod powiekami, w: M. Poprzęcka, Inne obrazy. Oko, widzenie, sztuka. Od Albertiego do Duchampa, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, s. 139–165.

Przybylski R.K. 2013. Pozostając aurze dzieł sztuki, w: A. Stankowska, M. Śniedziewska, M. Telicki (red.), „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński dawne malarstwo europejskie, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 21–34.

Rodziński S. 1997. Wobec tajemnicy, w: Kudelski Z. (red.), Herling-Grudziński krytycy. Antologia tekstów, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 427–430.

Ruszar J.M. (red.) 2006. Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta, Materiały Warsztatów Herbertowskich Oborach (jesień 2005), czI i II, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”.

Spitzer L. 1955, The „Ode on Grecian Urn” or Content vs. Metagrammar, „Comparative Literature” 7 (3), s. 203–225.

Stankowska A., Śniedziewska M. Telicki M. (red.). 2013. „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński dawne malarstwo europejskie, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Stanzel F. 1970. Sytuacja narracyjna epicki czas przeszły, przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki” 4, s. 219–232.

Steiner W. 1982. The Colors of Rhetoric: Problems in the Relation between Modern Literature and Painting, Chicago–London: The University of Chicago Press.

Sugiera M. 1991. Eseista ogrodzie kultury, w: M. Wyka (red.), Polski esej. Studia, Kraków: Universitas, s. 51–77.

Torriti P. 1997. Simone Martini, Firenze: Giunti.

Venuti L. 2010. Ekphrasis, Translation, Critique, „Art in Translation” 2 (2), s. 131–152.

Wagner P. 1996. Ekphrasis, Iconotexts, and Intermediality – the State(s) of the Art(s), w: P. Wagner (red.), IconsTextsIconotexts: Essays on Ekphrasis and Intermediality, Berlin–New York: Walter de Gruyter, s. 1–40.

Walzel O. 1974. Wzajemne naświetlanie się sztuk. Przyczynek do oceny pojęć zakresu historii sztuki, przeł. O. Dobijanka, w: S. Skwarczyńska (red.), Teoria badań literackich za granicą, t. II, cz. I, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 161–189.

Wiegandt E. 1995. Eseje poety, w: P. Czapliński, P. Śliwiński, E. Wiegandt (red.), Czytanie Herberta, Poznań: Wydawnictwo WiS, s. 212–228.

Wysłouch S. 2002. Inny opis? Wizualizacja problem epickości (na przykładzie polskiej prozy lat 90.), w: B. Tokarz (red.), Dwudziestowieczna ikonosfera literaturach europejskich. Wizualizacja literaturze, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, s. 229–241.

––––– 2009. Ekfraza czy przekład intersemiotyczny?, w: S. Wysłouch, B. Przymuszała (red.), Ruchome granice literatury. kręgu teorii kulturowej, Warszawa: PWN, s. 48–64.

Zieliński J. 1991. Gustaw Herling-Grudziński roli historyka sztuki, w: S. Wysłouch R.K. Przybylski (red.), Etos artyzm. Rzecz Herlingu-Grudzińskim, Poznań: wydawnictwo a5, s. 223–233.

Information

Information: Przekładaniec, 2017, Numer 35 – Słowo i obraz w przekładzie 2, pp. 21 - 38

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Modusy ekfrazy: sieneński kondotier Simone Martiniego oczami Zbigniewa Herberta i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

English:

Modes of ekphrasis: Simone Martini’s fresco of the commander of the Sienese troops as seen by Zbigniew Herbert and Gustaw Herling-Grudziński

Authors

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Published at: 01.03.2018

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Rozalia Słodczyk (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish