Belarus: (Lost) Opportunity for Independence
Choose format
RIS BIB ENDNOTEPublication date: 21.02.2025
Archival and Historical Review, 2024, Vol. XI, pp. 113-127
https://doi.org/10.4467/2391-890XPAH.24.005.21067Authors
Białoruś. Niepodległość: (nie)wykorzystana szansa
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że Białoruś żyje stabilnie i spokojnie. W rzeczywistości reżimowi Alaksandra Łukaszenki towarzyszą masowe represje: tysiące ludzi straciło pracę, zostało usuniętych z uczelni, tysiące przeszło przez więzienia, dziesiątki po prostu zniknęły lub zginęły. W artykule zaprezentowano powstanie Białoruskiego Frontu Ludowego, jego idee i walkę o niepodległość Białorusi, która znalazła się w bardzo trudnej i niejasnej sytuacji po rozpadzie ZSRR , w latach 1988–1994. Był to okres dezorientacji politycznej, ekonomicznej, kulturowej i nawet narodowej. Wówczas też jednak zaczęła odradzać się tożsamość Białorusinów, praktycznie zniszczona podczas zaborów i w czasie ZSRR. W oczywisty sposób BFL jawił się jako nadzieja, możliwość i szansa. Niemniej na arenę polityczną wkroczył A. Łukaszenka, „młody wilk w owczej skórze”, budujący iluzje niezależnej, stabilnej, mocnej i bezpiecznej Białorusi. Ceną za tę iluzję okazały się niedemokratyczny system polityczny, dyktatura, represje, terror, brak wolności i ugruntowane uzależnienie od Moskwy.
Боровик А., Афганистан: ещё раз про войну, Москва 1990.
Черный тюльпан: Книга Памяти: Афганистан (1979–1989), Екатеринбург 2000.
Дятлов А., Чернобыль. Как это было, Москва 1991.
Горбачёв М., В Политбюро ЦК КПСС… По записям Анатолия Черняева, Вадима Медведева, Георгия Шахназарова (1985–1991), Москва 2008.
Громов Б., Ограниченный контингент, Москва 1994.
Губарев В., Страсти по Чернобылю, Москва 2011.
Конституция Республики Беларусь. К событиям в Афганистане. Записка Громыко, Андропова, Устинова, Пономарева от 31.12.1979 г.
Ляховский A., Трагедия и доблесть Афгана, Москва 1995.
Никитенко Е., Афганистан: От войны 80-х до прогноза новых войн, Москва 2004.
Шиптенко С., Экономика Белоруссии. Исторические очерки ХХ–ХХI века, Минск 2017.
Ваал Т., Черный сад. Армения и Азербайджан между миром и войной, Москва 2005.
Возняк В., Коваленко А., Троицкий С., Чернобыль: события и уроки. Вопросы и ответы, Москва 1989.
З архівів ВУЧК, ГПУ, НКВД, КГБ, Спецвипуск №1, Киев 2001.
Александр Лукашенко: как сын доярки стал «Батькой» и президентом, https://anews-com.turbopages.org/anews.com/s/novosti/132962910-aleksandr-lukashenko-kak-syn-dojarki-stal-batykoj-i-prezidentom.html (dostęp: 23.10.2021).
Худорожков И.В., «Форосскоезаключение» М.С. Горбачева в августовские дни 1991 года, Современные проблемы науки и образования, Омск 2015.
Czachor R. , Niedemokratyczne tendencje w rozwoju systemów politycznych państw poradzieckich a przypadek Republiki Białoruś, „Studia Politologiczne” 2018, t. 47, s. 186–201.
Czachor R. , Transformacja systemu politycznego Białorusi w latach 1988–2001, Polkowice 2016.
ДОСЬЕ: 100 лет БССР: распад СССР и образование Республики Беларусь, https://www.belta.by/society/view/dose-100-let-bssr-raspad-sssr-i-obrazovanie-respubliki-belarus-328677-2018/ (dostęp: 23.2.2022).
Фразы, навевающие ужас: В Куропатах нашли вещи расстрелянных людей, https://citydog.by/post/kurapaty-noch-rasstralianyx/ (dostęp: 28.10.2019).
История белорусской деноминации: 1992–2016 г., https://benefit.by/news/4410/istoriya_belorusskoy_denominacii_1992-2016g.html (dostęp: 24.10.2021).
ИСТОРИЯ КПБ, http://www.comparty.by/istoriya-kpb, (dostęp: 28.10.2019).
История партии БНФ, http://ediro.ru/istoriya-partii/istoriya-partii/istoriya-partiya-bnf.html (dostęp: 28.10.2019).
Карбалевич В., Александр Лукашенко: политический портрет, Москва 2010.
Карбалевич В., Путь Лукашенко к власти [w:] Белоруссия и Россия: общества и государства, pедактор-составитель Д.Е. Фурман, Москва 1998, s. 226–258.
Курапаты, на сёння вядома амаль усё, https://history.nn.by/?c=lr&i=240114 (dostęp: 20.10.2021).
Lityński A., Białoruś przed Łukaszenką. Uwagi historyka prawa o prawie karnym, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2021, t. 73(2), s. 253–269.
Лукашенко рассказал о полученной от Мадлен Олбрайт кличке, https://russian.rt.com/ussr/news/771453-lukashenko-olbrayt-klikuha (dostęp: 15.11.2021).
Медведев Г., Ядерный загар, Москва 1990.
Owsiannik S. , Striełkowa J., Władza a społeczeństwo. Białoruś 1991–1998, tłum. E. Kornowska-Michalska, Warszawa 1998.
Пальчис B., БНФ — FAQ по самой старой политической партии Беларуси, https://1863x.com/bnf-adradzhenne/ (dostęp: 20.10.2018).
Постановление Верховного Совета Белорусской ССР от 18 сентября 1991 г., №1077-XII , О Председателе Верховного Совета Белорусской ССР.
Постановление Верховного Совета РБ № 1016-XII от 25.8.1991, О временном приостановлении деятельности КПБ–КПСС на территории Белорусской ССР.
Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 3.2.1993, № 2161-XII , О признании утратившим силу Постановления Верховного Совета Республики Беларусь.
Праграмныя дакументы БНФ «Адраджэньне»: Зварот да грамадзян Беларусі, Праграма, Статут, Ухвалы (рэзалюцыі) Устаноўчага зьезду, Мінск 1989.
Результаты Референдума, https://web.archive.org/web/20151227170536/http://ussr.org.uk/itogi-vsenarodnogo-golosovaniya-referenduma-sssr.html (dostęp: 15.10.2021).
Rust M., Poradziecka oligarchizacja Ukrainy i Białorusi: procesy, mechanizmy, perspektywy, „Sprawy Międzynarodowe” 2021, t. 73(4), s. 39–65.
Станислав Шушкевич — биография, информация, личная жизнь, https://stuki-druki.com/authors/shushkevich-stanislav.php (dostęp: 24.10.2021).
Статью о Куропатах в 1988 пропустил цензор, https://www.kp.by/daily/26084.3/2986406 (dostęp: 10.8.2020).
Usow P., Reżim autorytarny na Białorusi — ewolucja politycznej agresji [ANALIZA], „Kultura Liberalna” 2021, nr 670 (47), 25 listopada 2021, https://kulturaliberalna.pl/2021/11/25/pavel-usov-bialorus-rezim-historia-system-ewolucja/ (dostęp: 29.10.2023).
Жигоцкий Н., Александр Лукашенко. Первый Президент Республики Беларусь, Минск 2013.
Information: Archival and Historical Review, 2024, Vol. XI, pp. 113-127
Article type: Original article
Titles:
Published at: 21.02.2025
Article status: Open
Licence: CC BY-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
Polish