FAQ

Emmanuela Lévinasa figura trzeciego

Principia, 2021, Volume 68, pp. 85-113

https://doi.org/10.4467/20843887PI.21.005.18695

Authors

Karol Klimaszyk
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-3964-4853 Orcid
All publications →

Download full text

Titles

Emmanuela Lévinasa figura trzeciego

Abstract

Celem niniejszego szkicu jest opis oraz analiza figury trzeciego stosowanej przez Emmanuela Lévinasa we wszystkich trzech etapach ewolucji jego koncepcji. Tytułowe pojęcie interpretuję na płaszczyźnie antropologicznej, analizując przekształcenia terminów: il y a oraz illeite, które określam jako trzecie. Na poziomie społecznym badam stosowane przez francuskiego filozofa pojęcia: troisieme homme oraz le tiers, ujmując je razem jako trzecią stronę. Podstawową tezą uzasadnianą w pracy jest nieobecne w polskojęzycznej literaturze przedmiotu stwierdzenie, że Lévinas to przede wszystkim filozof trzeciego. Twierdzę ponadto, że figura trzeciego jest punktem wyjścia kształtowania podmiotowości, określa ewolucję koncepcji oraz warunkuje metafizykę. Na płaszczyźnie społeczno-politycznej trzeci umożliwia pozytywne uzasadnienie społeczeństwa, wpływa na przekształcenie zagadnienia odpowiedzialności, a poprzez to, w Inaczej niż być lub ponad istotą, pozwala sformułować odpowiedź na wątpliwości związane z nieograniczoną odpowiedzialnością za innego oraz z zagadnieniem przemocy w kontekście relacji etycznej. Proponuję także odmienną od powszechnej interpretację ewolucji koncepcji jako poszukiwania pozytywnego uzasadnienia relacji społecznych.

References

Download references

Adamiak Marzena, O kobiecie, ktora nawiedza myśl. Kobieta jako figura inności w koncepcji podmiotu Emmanuela Levinasa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.

Bauman Zygmunt, Ten trzeci, [w:] tenże, Etyka ponowoczesna, przeł. J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2012, s. 167–222.

Bernasconi Robert, The Third party. Levinas on the Intersection of the ethical and the political, [w:] Emmanuel Levinas, red. C.E. Katz, L. Trout, „Critical Assessments of Leading Philosophers”, t. 1, Routledge, London 2005, s. 45–57.

Derrida Jacques, Adieu, przeł. J. Latkiewicz, J. Migasiński, [w:] Levinas i inni, red. T. Gadacz, J. Migasiński, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2002, s. 222–233.

Derrida Jacques, Le mot daccueil, [w:] tenże, Adieu a Emmanuel Levinas, Galilée, Paris 1997, s. 37–211.

Drwięga Marek, Fenomenologia i twarz innego. Kontrowersje wokół Levinasa, „Logos i Ethos” 2019, nr 49, s. 65–87.

Drwięga Marek, Ja poprzez Innego, [w:] tenże, Kim jest człowiek? Studia z filozofii człowieka, Księgarnia Akademicka, Kraków 2013, s. 381–418.

Filek Jacek, Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Wydawnictwo Znak, Kraków 2003.

Franck Didier, Lheure de la justiceSens ou non-sens de letre, [w:] Lun-pour-lautre. Levinas et la signification, Presses Universitaires de France, Paris 2008, s. 233–260.

Gadacz Tadeusz, Odpowiedzialność a sprawiedliwość, [w:] Zawierzyć człowiekowi. Księdzu Jozefowi Tischnerowi na sześćdziesiąte urodziny, Wydawnictwo Znak, Kraków 1991, s. 120–129.

Heidegger Martin, Bycie i czas, przeł. B. Baran, PWN, Warszawa 2003.

Hobbes Thomas, Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, przeł. Cz. Znamierowski, PWN, Warszawa 1954.

Kowalska Małgorzata, O sprawiedliwości innymi słowy, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2021.

Kowalska Małgorzata, Relacja etyczna i problem polityki, [w:] taż, Dialektyka poza dialektyką. Od Battailea do Derridy, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000, s. 139–166.

Lévinas Emmanuel, Całość i Nieskończoność, przeł. M. Kowalska, PWN, Warszawa 2020.

Lévinas Emmanuel, Czas i to, co inne, przeł. J. Migasiński, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.

Lévinas Emmanuel, Eros ou Triste opulence, [w:] tenże, OEuvres completes, t. 3, Eros, litteratureu et philosophie, red. J.-L. Nancy, D. Cohen--Lévinas, Bernard Grasset, Paris 2013, s. 35–114.

Lévinas Emmanuel, Etyka i Nieskończony. Rozmowy z Philippem Nemo, przeł. B. Opolska-Kokoszka, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 1991.

Lévinas Emmanuel, Filozofia i idea nieskończoności, [w:] tenże, Odkrywając egzystencję z Husserlem i Heideggerem, przeł. E. Sowa, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2008.

Lévinas Emmanuel, Finkielkraut Alain, Israel: Ethique et politique, „Les Nouveaux Cahiers” 1982–83, nr 71, s. 1–22.

Lévinas Emmanuel, Inaczej niż być lub ponad istotą, przeł. P. Mrówczyński, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000.

Lévinas Emmanuel, Istniejący i istnienie, przeł. J. Margański, Wydawnictwo Homini, Kraków 2006.

Lévinas Emmanuel, Kilka myśli o filozofii hitleryzmu, przeł. J. Migasiński, „Literatura na Świecie” 2004, nr 1–2, s. 5–13.

Lévinas Emmanuel, La Dame de chez Wepler, [w:] tenże, OEuvres completes, t. 3, Eros, litterature et philosophie, red. J.-L. Nancy, D. Cohen-Levinas, Bernard Grasset, Paris 2013, s. 115–154.

Lévinas Emmanuel, Le Moi et la Totalite, „Revue de Métaphysique et de Morale” 1954, nr 4, s. 353–373.

Lévinas Emmanuel, O Bogu, który nawiedza myśl, przeł. M. Kowalska, Wydawnictwo Znak, Kraków 1994.

Lévinas Emmanuel, O uciekaniu, przeł. A. Czarnacka, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2007.

Lévinas Emmanuel, Philisophie, justice et amour, „Espirit” 1983, nr 80/81, s. 8–17.

Lévinas Emmanuel, Ślad innego, [w:] tenże, Odkrywając egzystencję z Husserlem i Heideggerem, przeł. E. Sowa, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2008, s. 197–214.

Lévinas Emmanuel, Tajemnica i fenomen, [w:] Odkrywając egzystencję z Husserlem i Heideggerem, przeł. E. Sowa, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2008, s. 215–230.

Lévinas Emmanuel, Transcendance et hauteur, „Bulletin de la Société Française de Philosophie” 1962, nr 56, s. 89–113.

Lévinas Emmanuel, Znaczenie a sens, przeł. S. Cichowicz, „Literatura na Świecie” 1986, nr 11–12, s. 239–279.

Migasiński Jacek, Metafizyka poza ontologią, [w:] W stronę metafizyki. Nowe tendencje metafizyczne w filozofii francuskiej połowy XX wieku, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2014, s. 233–320.

Migasiński Jacek, O pojęciu sprawiedliwości w pismach Emmanuela Levinasa, „Etyka” 2014 nr 49, s. 83–96.

Peperzak Adriaan, To the Other. An Introduction to the Philosophy of Emmanuel Levinas, Purdue University Press, West Lafayett 1993.

Perpich Diane, A Singular Justice: Ethics and Politics between Levinas and Derrida, [w:] Emmanuel Levinas, red. C.E. Katz, L. Trout, „Critical Assessments of Leading Philosophers”, t. 4, Routledge, London 2005, s. 325–342.

Ricoeur Paul, O sobie samym jako innym, przeł. B. Chełstowski, PWN, Warszawa 2018.

Rosenzweig Franz, Nowe Myślenie. Kilka uwag ex post do Gwiazdy Zbawienia, przeł. T. Gadacz, [w:] Filozofia dialogu, red. B. Baran, Wydawnictwo Znak, Kraków 1991, s. 57–82.

Rychter Ewa, The il y a and illeity Traces of Thirdness in Levinas, [w:] The Same, The Other, The Third, red. M. Tlostanova, E. Rychter, S. Maslon, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, s. 29–44.

Simons William Paul, The Third: Levinas’ Theoretical Move from An-archical Eethics to the Realm of Justice and Politics, „Philosophy & Social Criticism” 1999, nr 25, s. 83–104.

Skarga Barbara, Część I, [w:] taż, Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997, s. 6–159.

Słownik łacińsko-polski, t. 2, red. J. Korpanty, PWN, Warszawa 2003.

Strasser Stephan, Ethik als Erste Philosophie, [w:] B. Waldenfels, Phanomenologie in Frankreich, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1983, s. 220–222.

Tischner Józef, Spor o istnienie człowieka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2011.

Wielki słownik francusko-polski, t. 1 i 2, red. S. Ciesielska-Borkowska, J. Dobrzyński i in., Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1983.

Information

Information: Principia, 2021, Volume 68, pp. 85-113

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Emmanuela Lévinasa figura trzeciego

English:

Emmanuel Lévinas’s Figure of the Third

Authors

https://orcid.org/0000-0002-3964-4853

Karol Klimaszyk
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-3964-4853 Orcid
All publications →

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Karol Klimaszyk (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 596

Number of downloads: 316

<p> Emmanuel Lévinas’s Figure of the Third</p>

Emmanuel Lévinas’s Figure of the Third

cytuj

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE