Między kulturą a naturą. O perspektywie historii życia słów kilka

Krzysztof Zamorski

Między kulturą a naturą. O perspektywie historii życia słów kilka

Publication date: 24.11.2021

History Notebooks, 2021, Issue 148 (3), pp. 603 - 621

https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.039.14015

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Między kulturą a naturą. O perspektywie historii życia słów kilka

Abstract

Between culture and nature: Some considerations on the perspective of life history

Life history is a term that in the historiography is usually assigned to the Italian school of micro-history. However, it is in fact a concept typical for the natural sciences, where it is a framework designed to examine life history strategies as well as life cycles. Analysis of life history has become the subject of numerous studies around the world and has been gaining in popularity in social sciences. The author presents life history as a possible research strategy for historical studies which allows the incorporation of both natural and cultural approaches. The author draws inspiration for the perspectives of life history research from the examples of recent research into the history of modern Poland.

* Artykuł powstał w związku z realizacją projektu Fundacji Centrum Kopernika „Humanistyka w dialogu”, finansowanego ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu „Dialog”; nr umowy 0239/DLG/2018/10. Jego angielska wersja ukaże się w specjalnym numerze „Historyki” (2021, t. 52, z. 2) przygotowanym z okazji XXIII Kongresu Nauk Historycznych w Poznaniu, w VIII 2022 r.

Keywords

historia życia, mikrohistoria, teoria biegu życia, analiza jakościowa, biografistyka; life history, microhistory, life course theory, quality analysis, biographical studies

life history, microhistory, life course theory, quality analysis, biographical studies

References

Download references

Abbott A., Life Cycles in Social Science History, „Social Science History” 1999, vol. 23, no. 4, Special Issue: What Is Social Science History?, s. 481–489.

Alvin D.F., Integrating Varieties in Life Course Concepts, „The Journals of Geronotology Series B: Psychologicals Sciences and Social Sciences” 2012, no. 67, s. 206–220.

Barker G., Desjardins E., Pearce T., Entangled Life: Organism and Environment in the Biological and Social Sciences, Series „History, Philosophy and Theory of the Life Sciences”, vol. 4, New York–London 2014.

Baker J., rev. of D.A. Roff, The Evolution of Life Histories: Theory and Analysis, „Ecology” 1994, vol. 75, no. 1, s. 266–267.

Barzycka-Paździor A., Ojcostwo drugiej połowy XIX i na początku XX wieku. Szkicez dziejów rodziny galicyjskiej, t. 2, Kraków 2019.

Casement W., Husserl and the Philosophy of History, „Theory and History” 1988, vol. 27, no. 3, s. 229–240.

Chakravarty U., Rewriting History: The Life and Times of Pandita Ramabai, 2005.

Chang K., rev. of, S. Normandin, C.T. Wolfe, Vitalism and the Scientific Image in Post-Enlightenment Life Science, 1800–2010 (History, Philosophy and Theory of Life Sciences, vol. 2), „Early Science and Medicine” 2014, vol. 19, no. 4, s. 376–378.

Chase-Harrell P., rev of W.J. Murtagh, Keeping Time: The History and Theory of Preservation in America; Robert Blair St. George ed., Material Life in America, 1600–1860, „The New England Quarterly” 1989, vol. 62, no. 3, s. 468–473.

Coulson T., Tuljapurkar S., Childs D.Z., Using Evolutionary Demography to Link Life History Theory, Quantitative Genetics and Population Ecology, „Journal of Animal Ecology” 2010, vol. 79, no. 6, s. 1226–1240.

Crain C., A Critic at Large: Surveillance Society: The Mass Observation Movement and the Meaning of Everyday Life, „The New Yorker”, September 11, 2006, s. 76–82.

Dilthey W., O istocie filozofii i inne pisma, Warszawa 1987.

Domańska E., Historia egzystencjalna, Warszawa 2012.

Domańska E., Mikrohistorie, Poznań 2005.

Elder G.H. Jr., Johnson M.K., Crosnoe R., The emergence and development of life course theory [w:] Handbook of the life course, eds. J.T. Mortimer, M.J. Shanahan, New York 2003.

Ginzburg C., Ponti C., The Name and the Game. Unequal Exchange and Historiographic Marketplace, Microhistory and the Lost People of Europe, eds. E. Muir, G. Ruggiero, Baltimore 1991.

Ginzburg C., Tedeschi J., Tedeschi A.C., Microhistory: Two or Three Things That I Know About It, „Critical Inquiry” 1993, vol. 20, no. 1, s. 10–35.

Goody J., Poskromienie myśli nieoswojonej, Warszawa 2011.

Górzan K., Giovanniego Levy’ego koncepcja mikrohistorii, „Historyka” 2007–2008, T. XXXVII–XXXVIII, s. 77–90.

Hill K., Kaplan H., Life History Traits in Humans; Theory and Empirical Study, „American Review of Anthropology” 1999, vol. 28, s. 397–430.

Identity and Story. Creating Self in Narrative, eds. D.P. McAdams, R. Josselson, A. Lieblich, Baltimore, MD 2002.

Jenner G., Milion lat w jeden dzień. Fascynująca historia życia codziennego od Jaskini do globalnej wioski, tłum. J. Mastalerz, Warszawa 2016.

Kaczmarek K.M., Mechanizmy ewolucji religii, Poznań 2013.

Kaźmierska K., Badania biograficzne w naukach społecznych, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2013, t. IX, nr 4, 6–10.

Kelley D.R., Granice historii. Badanie przeszłości w XX wieku, Warszawa 2009.

Kołakowski A., Życie–kultura–cywilizacja. Historiozofia Oswalda Spenglera jako wyraz kryzysu i krytyki kultury, „Archiwum historii filozofii i myśli społecznej” 1976, T. 22, s. 103–139.

Kuczyński J., Filozofia życia, Warszawa 1965.

Kula W., Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1983.

Kurkowska-Budzan M., Informator, świadek historii, narrator. Kilka wątków epistemologicznych i etycznych Oral History, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej” 2011, nr 1, s. 9–34.

Kushner T., We Europeans? Mass-Observation, ‘Race’ and British Identity in the Twentieth Century, „Studies in European Cultural Transition” 2004, no. 25.

Luckinbill L.S., An Experimental Analysis of a Life History Theory, „Ecology” 1984, vol. 65, no. 4, s. 1170–1184.

Material Life in America, 1600–1860, ed. R.B. St. George, Northeastern 1981.

McAlster A.L., Historia życia, Warszawa 1979.

McKinley Runyan W., Life Histories and Psychobiography: Explorations in Theory and Method, Oxford 1984.

Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012.

Méthot P.-O., rev. of, S. Normandin, C.T. Wolfe, Vitalism and the Scientific Image in Post-Enlightenment Life Science, 1800–2010. History, Philosophy & Theory of the Life Sciences, Volume 2, „Journal of the History of Biology” 2014, vol. 47, no. 3, s. 497–499.

Miodunka P., Społeczność małych miast południowej Małopolski od końca XVI do końca XVIII wieku, Kraków 2020.

Murtagh W.J., The History and Theory of Preservation in America, Hoboken, New Jersey 2010.

Nicoglou A., rev. of, G. Barker, E. Desjardins, T. Pearce, Entangled life: organism and environment in the biological and social sciences. Series: History, philosophy and theory of the life sciences, vol. 4, „History and Philosophy of the Life Sciences” 2015, vol. 37, no. 2, s. 222–224.

Nipperday T., Rozważania o niemieckiej historii. Eseje, tłum. A. Kopacki, Warszawa 1999.

Ogórek B., Niezatarte piętno? Wpływ i wojny światowej na ludność miasta Krakowa, Kraków 2018.

O’Rand A.M., Krecker M.L., Concepts of the life cycle: Their history, meanings, and uses in the social sciences [w:] eds. W.R. Scott, J.R. Blake, „Annual Review of Sociology” 1991, vol. 16, s. 241–262.

Paczkowska-Łagowska E., Logos życia. Filozofia hermenutyczna w kręgu Wilhelma Diltheya, Gdańsk 2000.

Pomeranz K., Social History and World History: From Daily Life to Patterns of Change, „Journal of World History” 2007, vol. 18, no. 1, s. 69–98.

Pomper P., The Structure of Mind in History: Five Major Figures in Psychohistory, New York 1985.

Przyłębski A., Hermeneutyczna antropologia Wilhelma Diltheya, „Analiza i Egzystencja” 2010, nr 19, s. 55–70.

Rokuszewska-Pawełek A., Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schützego, „ASK” 1996, no. 1, s. 37–54.

Roos A.M., rev. of P. Distelzweig, B. Goldberg, E. Ragland, Early Modern Medicine and Natural Philosophy, History, Philosophy, and Theory the Life Sciences 14, „Early Science and Medicine” 2016, vol. 21, no. 4, s. 410–412.

Rosenwald G.C. Task, Process, and Discomfort in the Interpretation of Life Histories [w:] Up close and Personal. The Teaching and Learning of Narrative Research, eds. R. Josselson, A. Lieblich, D.P. McAdams, Washington DC 2003.

Schnädelbach H., Filozofia w Niemczech 1831–1933, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 1992.

Soroko E., Poziom autonarracyjności wypowiedzi i użyteczność wybranych sposobów ich generowania, UAM, Poznań 2007 [praca doktorska w Instytucie psychologii UAM, promotor W.J. Paluchowski].

The Evolution of Life Histories: Theory and Analysis, ed. D.A. Roff, New York 1992.

Vijay D., Life history: a tool for a humanistic understanding of history author(s), „Proceedings of the Indian History Congress” 1991, vol. 52, s. 950–956.

Wurgaft L.D. rev. of W. McKinley Runyan, Life Histories and Psychobiography: Explorations in Theory and Method; P. Pomper, The Structure of Mind in History, Five Major Figures in Psychohistory, „The Journal of Modern History” 1987, vol. 59, no. 2, s. 356–358.

Wyżga M., Homo movens. Mobilność chłopów w mikroregionie krakowskim w XVI–XVIII wieku, Kraków 2019.

Zamorski K., Historia życia u źródeł. Włoskie korzenie [w:] Badacze przeszłości wobec wyzwań XIX–XXI wieku, red. K. Błachowska, Z. Romek, M. Wolniewicz, Warszawa 2013.

Zamorski K., Czym jest historia serii Pierre Chaunu?, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historyczne” 1980, z. 66.

Information

Information: History Notebooks, 2021, Issue 148 (3), pp. 603 - 621

DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.039.14015

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Między kulturą a naturą. O perspektywie historii życia słów kilka

English:

Between culture and nature: Some considerations on the perspective of life history

Authors

Krzysztof Zamorski

https://orcid.org/0000-0003-0680-7510

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 24.11.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Krzysztof Zamorski (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 663

Number of downloads: 683

<p> Between culture and nature: Some considerations on the perspective of life history</p>

Download xml