FAQ

Galicja – spadek po zaborach

Publication date: 07.03.2019

History Notebooks, 2019, Issue 146 (1), pp. 129 - 148

https://doi.org/10.4467/20844069PH.19.007.9571

Authors

Stanisław Pijaj
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-2819-077X Orcid
All publications →

Titles

Galicja – spadek po zaborach

Abstract

Galicia: A legacy of the partitions

Galicia, a province of the Habsburg Monarchy established in the late 18th century, ceased to exist after the collapse of Austria-Hungary. Although many years have passed since its dissolution, it continues to attract interest, not only among historians. For some time, both in Poland and elsewhere, there has been a veritable renaissance of interest in Galicia. Its image has also changed. In the past, it used to be criticised; now it could be said that Galicia is being vindicated. The article explains what Galicia actually was and how its perception changed in the eyes of Poles in the 19th and 20th centuries.

References

Baczkowski M., Czy Kraków mógł zostać stolicą Galicji na początku XIX wieku?, „Prace Historyczne. ZNUJ” 2009, z. 136, s. 49–55.

Baczkowski M., Tożsamość narodowa żołnierzy armii austro-węgierskiej, „Prace Histo- ryczne. ZNUJ” 2017, z. 144, z. 2: Kształty galicyjskich tożsamości, red. A. Świątek, s. 357–370.

Balzer O., Historia ustroju Austrii w zarysie, Lwów 1908.

Batowski  H., Pojęcie polityczne Galicji Wschodniej, „Prace Historyczne. ZNUJ”  1993, z. 103, s. 37–43.

Bieniarzówna J., Małecki J.M., Dzieje Krakowa, t. 3: Kraków w latach 1796–1918, Kra- ków 1985.

Bonusiak A., „Niedemokratyczna demokracja”. Rzecz o Lwowie w latach 1918–1934 [w:] Lwów. Miasto – społeczeństwo – kultura, t. 2: Studia z dziejów Lwowa, red. H. Żaliński, K. Karolczak , Kraków 1996, s. 215–234.

Bonusiak W., Małopolska Wschodnia pod rządami Trzeciej Rzeszy, Rzeszów 1990.

Bujnicki T., Galicja – najgorszy  zabór? Widziane z Paryża [w:] Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych (1866–1914). Studia i szkice, red. K. Fiołek, M. Stala, Kraków 2011, s. 177–187.

Chlebowczyk J., O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodowotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.), Warszawa–Kraków 1983.

Chłędowski K., Pamiętniki, t. 1: Galicja (1843–1880), Wrocław 1951.

Co w nas zostało po zaborach. Z dr hab. Katarzyną Sierakowską rozmawia Marta Grzywacz, „Gazeta Wyborcza”, nr 262, z 10–12 XI 2017 r., s. 38–39.

Cywilizacja przyszła z Galicji. Rozmowa z prof. Jackiem Purchlą dyrektorem Międzynarodo- wego Centrum Kultury [w:] Mit Galicji, „Dodatek do Gazety Wyborczej”, nr 282, z 5 XII 2014 r., s. 1–3.

Daszyński I., Pamiętniki, t. 1–2, Warszawa 1957.

Demel J., Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1846–1853, Kraków 1951. Demel J., Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1853–1866, Kraków 1958.

Florczyk A., Żukowski T., Nowa geografia polityczna Polski [w:] Wyniki badań – wyniki wyborów 4 czerwca 1989, red. L. Kolarska-Bobińska, P. Łukaszewicz, Z.N. Ry - kowski, Warszawa 1990, s. 275–297.

Florczyk A., Żukowski T., Najdowski T., Nowa geografia polityczna Polski, „Tygodnik Solidarność”, nr 6, z 6 VII 1989 r., s. 8–9. Fras Z., Galicja, Wrocław 1999.

Galicja 1772–1918. Problemy metodologiczne, stan i potrzeby badań, red. A.  Kawalec, W. Wierzbieniec , L. Zaszkilniak , t. 1–3, Rzeszów 2011.

Galos A., Nędza i blaski Galicjanina – Polacy zaboru austriackiego, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1984, nr 1–2 (163–164), s. 105–132.

Gorzelak G., Jałowiecki B., Regionalizm a centralizacja w tradycji, postawach i instytu- cjach polskich [w:] Społeczeństwo polskie w perspektywie członkostwa w Unii Europej- skiej, red. J. Mucha, Warszawa 1999, s. 113–136.

Grodziski S., Historia ustroju społeczno-politycznego Galicji 1772–1848, Wrocław 1971. Grodziski S., Franciszek Józef I, Wrocław 1978.

Grodziski S., W Królestwie Galicji i Lodomerii, Kraków 1976.

Grodziski S., Z dziejów starań o prymat Krakowa w Galicji [w:] S. Grodziski, Studia galicyjskie, Kraków 2007, s. 373–377.

Grzybowski K., Galicja 1848–1914. Historia ustroju politycznego na tle historii ustroju Austrii, Kraków–Wrocław 1959.

Hibel K., Od „Małopolski Wschodniej” do „Ukrainy Zachodniej”. Geneza, rozwój oraz zakres funkcjonowania w języku polskim nazw geograficznych odnoszących się do „Gali- cji Wschodniej” w latach 1918–1939, „Slavia Orientalis” 2012, t. LXI, nr 4, s. 475–510.

Hoff J., Badania nad dziejami i kulturą Galicji w Polsce [w:] Galicja 1772–1918. Problemy metodologiczne, stan i potrzeby badań, red. A. Kawalec, W. Wierzbieniec, L. Zaszkil- niak , Rzeszów 2011, t. 1, s. 49–72.

Hołda R., Czy istnieje tożsamość „galicyjska”? [w:] Odmiany tożsamości, red. R. Szwed, L. Dyczewski, J. Szulich-Kałuża , Lublin 2010, s. 47–54.

Hołda R., W Galicji, czyli w Europie, „Małopolska. Regiony – Regionalizmy – Małe ojczy- zny” 2006, t. VII, s. 29–36.

Homola-Skąpska  I., „Mały Wiedeń” nad Wisłą [w:] I. Homola-Skąpska, Z dziejów Krakowa, Galicji i Śląska Cieszyńskiego, Kraków–Warszawa 2007, s. 165–186.

Hrycak J., Galicja jako „ukraiński” mit [w:] Mit Galicji, red. J. Purchla [et al.], Kraków 2014, s. 115–119.

Hrycak J., Leidenschaften für Galizien. Ukrainische Debatten über die galizische Identität, [w:] Region, Staat, Europa. Regionale Identität unter den Bedingungen von Diktatut und Demokratie in Mittel- und Osteuropa, Hg. B. von  Olschowsky  [et  al.], München 2014, s. 221–246.

Hryciuk G., Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948, Toruń 2005.

Hrytsak Y., Historical Memory and Regional Identity among Galicia’s Ukrainians [w:] Galicia: A Multicultured Land, ed. Ch. Hann, P.R. Magocsi, Toronto 2005, s. 185–209. Jałowiecki  B., Przestrzeń historyczna, regionalizm, regionalizacja, „Studia Regionalne i Lokalne” 1996, t. 17 (50): Oblicza polskich regionów, red. B. Jałowiecki, Warszawa 1996, s. 19–88.

Kl. W. , Legenda o urzędnikach „galicyjskich”, „Czas”, nr 183, z 13 VIII 1924 r., s. 1. 

Kłańska  M., Daleko od Wiednia. Galicja w oczach pisarzy niemieckojęzycznych 1772–1918, Kraków 1991.

Kowalikowa J., Słowo Galicja – dawniej i dziś, czyli habent sua fata verba [w:] Podkarpa- ckie spotkania. Literatura, język, kultura, t. 2: Inteligencja południowo-wschodnich ziem polskich, red. H. Kurek, F. Tereszkiewicz , Kraków 1998, s. 211–219.

Kożuchowski A., Pośmiertne dzieje Austro-Węgier. Obraz monarchii habsburskiej w piś- miennictwie międzywojennym, Warszawa 2009.

Kowalski M., Geografia wyborcza Polski. Przestrzenne zróżnicowanie zachowań wybor- czych Polaków w latach 1989–1998, Warszawa 2000.

Krajkowski  M.,  Oblicza  prowincji.  Galicja  w  polskojęzycznej  prozie  pisarzy  zaboru austriackiego II połowy XIX wieku, Toruń 2016.

Kubicki P., Galicja między regionem a mitem [w:] Region i regionalizm w socjologii i poli- tologii, red. A. Pawłowska , Z. Rykiel , Rzeszów 2012, s. 92–107.

Kubicki P., Regionalizm galicyjski na przełomie XX i XXI wieku [w:] Tożsamość galicyjska z perspektywy Polski i Ukrainy, red. P. Czubik, Z. Mach, Bielsko-Biała 2008, s. 15–34.

Lubecki J., „Galicyjska” kultura polityczna jako dziedzictwo klasowej mobilizacji politycz- nej, „Prace Historyczne. ZNUJ” 2012, z. 139, s. 95–116.

Lubecki J., Drummond A., Kultura polityczna na terenach byłej austriackiej Galicji (Pol- ska i Ukraina), „Nowa Ukraina” 2009, nr 1–2 (7–8), s. 75–100.

Łazuga W., Galicja jako „polski” mit [w:] Mit Galicji, red. J. Purchla [et al.], Kraków 2014, s. 107–113.

Majcherek J.A., Fenomen Małopolski, „Przegląd Polityczny” 1996, nr 30, s. 80–86. Majcherek J.A., Fenomen Małopolski, „Rzeczpospolita”, nr 278, z 1 XII 1995 r., s. 5.

Małecki  J.M., Lwów i Kraków – dwie stolice Galicji, „Roczniki Dziejów Społeczno-Gospodarczych” 1989 (1990), t. L, s. 119–131.

Mażewski  L., Bunt prowincji. Przegrana bitwa o regiony, „Przegląd Polityczny”  1996, nr 30, s. 76-78.

Mencel T., Galicja Zachodnia 1795–1809. Studium z dziejów ziem polskich zaboru austria- ckiego po III rozbiorze, Lublin 1976.

Menz  M., Recepcja  Galicji we współczesnej  historiografii polskiej,  „Sensus  Historiae” 2014/3, Vol. XVI, s. 75–101.

Mit Galicji, red. J. Purchla [et al.], Kraków 2014.

Mroczka L., Spór o Galicję Wschodnią 1914–1923, Kraków 1998.

Nowak A., Henryk Wereszycki – historyk Galicji, „Kwartalnik Historyczny” 2009, R. CXVI, z. 2, s. 13–34.

Parczewski  M.,  Galicja  i  anty-Galicja.  Geografia  wartości  obywatelskich  w  Polsce, „Dziennik Polski”, nr 125, z 29 V 1998 r., s. 48.

Parczewski  M., Galicyjskie odszczepienie. Czy wyniki wyborów w południowej Małopolsce dowodzą, iż ta część kraju jeszcze zachowała powstałą w czasach rozbiorów odręb- ność?, „Dziennik Polski”, nr 201, z 29 VIII 1997 r., s. 42.

Parczewski  M., Odszczepienie galicyjskie, „Prace Komisji Środkowoeuropejskiej PAU” 1999, t. VI, s. 139–154.

Partyka A., Polskie koncepcje autonomii Galicji Wschodniej w latach 1919–1922, „Studia Historyczne” 1976, R. XIX, z. 4 (75), s. 563–576.

Paźniewski W., Literacka kariera Galicji, „Polityka”, nr 10, z 11 III 1978 r., s. 9. Paźniewski W., Mit galicyjski, „Przegląd Polityczny” 1996, nr 30, s. 45–49.

Pijaj S., Między polskim patriotyzmem a habsburskim lojalizmem. Polacy wobec przemian ustrojowych w monarchii habsburskiej (1866–1871), Kraków 2003.

Podraza A., Małopolska jako region historyczny (Rozważania na tle zainteresowania hi- storią regionalną), „Małopolska. Regiony – Regionalizmy – Małe ojczyzny” 1999, t. I, s. 11–36.

Prof.    Jacek    Purchla:    Cywilizacja    przyszła    z    Galicji,    http://krakow.wyborcza.pl/ krakow/1,44425,17082869,Prof    Jacek_Purchla   Cywilizacja_przyszla_z_Galicji.html (dostęp: 13.07.2018).

Purchla J., Kraków i Lwów wobec nowoczesności [w:] Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych (1866–1914). Studia i szkice, red. K. Fiołek, M. Stala, Kraków 2011, s. 223–238.

Purchla J., Kraków i Lwów. Zmienność relacji w XIX i XX wieku [w:] Kraków i Lwów w cy- wilizacji europejskiej. Materiały międzynarodowej konferencji zorganizowanej w dniach 15–16 listopada 2002, red. J. P urchla , Kraków 2003, s. 81–90.

Purchla J., Matecznik Polski. Pozaekonomiczne czynniki rozwoju Krakowa w okresie auto- nomii galicyjskiej, Kraków 1992.

Purchla J., Galicja po Galicji, czyli o niezwykłości mitu „zaginionego królestwa” [w:] Mit Galicji, red. J. Purchla [et al.], Kraków 2014, s. 89–93. Roth J., Listy z Polski, Kraków 2018.

Sosnowska  S.,  Ograniczenia  i  możliwości  krytyki  postkolonialnej,  „Historyka”  2012, t. XLII, s. 89–99.

Sowa J., Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków 2011. Sowa K.Z., Galicja jako fenomen historyczny i socjologiczny [w:] K.Z. Sowa, Socjologia – Społeczeństwo – Polityka, Rzeszów 2000, s. 143–163. Stašek A., Vzpomínky, Praha 1925.

Szul R., Galicja – teatr czy rzeczywistość?, „Studia Regionalne i Lokalne” 1996, t. 17 (50): Oblicza polskich regionów, red. B. Jałowiecki, s. 224–237.

Szul R., Perspektywy regionalizmu galicyjskiego w Polsce na tle tendencji międzynarodo- wych [w:] Galicja i jej dziedzictwo, t. 2: Społeczeństwo i gospodarka, red. J. Chłopecki, H. Madurowicz-Urbańska , Rzeszów 1995, s. 73–91.

Szymczak  D., „Galicjoki z Kongresówy” – o obrazie mieszkańców Galicji i  Królestwa Polskiego w prasie poznańskiej dwudziestolecia międzywojennego [w:] Prasa regional- na jako źródło do badań historycznych okresu XIX i XX wieku, red. J. Nowosielska-Sobel , G. Strauchold, T. Ślepowroński, Wrocław 2011, s. 101–111.

Świątek A., Rusini, Ukraińcy czy Polacy? Przyczynek do badań nad problematyką naro- dowości studentów obrządku greckokatolickiego studiujących na Uniwersytecie Jagiel- lońskim w latach 1850/51–1917/1918 [w:] Amico, socio et viro docto. Księga  ku czci profesora Andrzeja Banacha, red. T. Pudłocki , K. Stopka , Kraków 2015, s. 343–368.

Thompson E., „Popioły” Stefana Żeromskiego jako narracja postkolonialna, „Historyka” 2012, t. XLII, s. 61–73.

Tyrowicz M., Wspomnienia o życiu kulturalnym i obyczajowym Lwowa 1918–1939, Wroc- ław 1991.

Wereszycki H., Dzieje Galicji jako problem historyczny. Uwagi dyskusyjne, „Małopolskie Studia Historyczne” 1958, R. 1, z. 1, s. 4–16.

Wereszycki H., Moje pokolenie [w:] H. Wereszycki, Niewygasła przeszłość. Refleksje i polemiki, Kraków 1987, s. 355–360.

Wiegandt E., Austria Felix, czyli o micie Galicji w polskiej prozie współczesnej, Poznań 1997.

Wilk B., W „małym Wiedniu nad Wisłą”. Życie codzienne Krakowa w okresie autonomii galicyjskiej 1867–1918, Kraków 2008.

Witos W., Moje wspomnienia, t. 1–3, Paryż 1964–1965.

Wolff L., The Idea of Galicia: History and Fantasy in Habsburg Political Culture, Stanford 2010.

Woldan A., Mit Austrii w literaturze polskiej, Kraków 2002. Wysocki A., Sprzed pół wieku, Kraków 1958.

Zamorski K., O galicyjskich mitach [w:] Mit Galicji, red. J. Purchla [et al.], Kraków 2014, s. 129–133.

Zarycki T., Nowa przestrzeń społeczno-polityczna Polski, Warszawa 1997.

Zarycki T., Polityczne profile regionów  „Studia Regionalne i Lokalne” 1996, t. 17 (50): Oblicza polskich regionów, red. B. Jałowiecki, s. 130–173.

Zarycki T., Region jako kontekst zachowań politycznych, Warszawa 2002.

Zięba A.A., Polacy galicyjscy czy Polacy w Galicji? Refleksje na temat przeobrażeń toż- samości polskiej w zaborze austriackim, „Prace Historyczne. ZNUJ” 2017, z. 144, z. 2: Kształty galicyjskich tożsamości, red. A. Świątek , s. 215–232.

Zięba A.A., Polacy taktyczni a politycy nietaktowni. Doświadczenie historyczne a  świa- domość polityczna elity władzy w Galicji w przededniu niepodległości [w:] Stan świa- domości narodowej Polaków w przededniu niepodległości. Materiały z posiedzenia na- ukowego zorganizowanego okazji 90-lecia odzyskania niepodległości w 1918 roku, red. J. Machnik, W. Rojek , Kraków 2010, s. 57–72.

Zweig S., Świat wczorajszy, Warszawa 1958.

Żaba R., Wspomnienia z lat ubiegłych (od 1864 do 1937), Kraków 2009.

Information

Information: History Notebooks, 2019, Issue 146 (1), pp. 129 - 148

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Galicja – spadek po zaborach

English:

Galicia: A legacy of the partitions

Authors

https://orcid.org/0000-0002-2819-077X

Stanisław Pijaj
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-2819-077X Orcid
All publications →

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 07.03.2019

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Stanisław Pijaj (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 2278

Number of downloads: 4606

<p> Galicia: A legacy of the partitions</p>