FAQ
logo of Jagiellonian University in Krakow

Nowe spojrzenie na klasyfikację typów cyrkulacji atmosfery J. Lityńskiego

Publication date: 08.11.2017

Geographical Studies, 2017, Issue 150, pp. 79-94

https://doi.org/10.4467/20833113PG.17.018.7322

Authors

Kinga Kulesza
Uniwersytet Warszawski, Instytut Geografii Fizycznej, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa
All publications →

Titles

Nowe spojrzenie na klasyfikację typów cyrkulacji atmosfery J. Lityńskiego

Abstract

Na świecie istnieje wiele klasyfikacji typów cyrkulacji atmosfery. W Polsce jednym z ważniejszych opracowań wykorzystywanych w badaniach klimatologicznych jest klasyfikacja typów cyrkulacji atmosfery Lityńskiego. W opracowaniu porównano wyniki dwóch wariantów tej klasyfikacji: „starej” klasyfikacji – opartej na danych z reanaliz NCEP/NCAR oraz na oryginalnych granicach klas (wskaźników Ws, Wp i Cp) zaproponowanych przez autora pierwotnej klasyfikacji oraz „nowej” – również opartej na danych z reanaliz NCEP/NCAR, ale obliczającej granice klas w każdym roku na podstawie coraz dłuższego ciągu danych. W latach 1971–2015 w ponad 21% przypadków „nowa” klasyfikacja różniła się od „starej”, a różnice częstości występowania każdej klasy (w odniesieniu do poszczególnych wskaźników cyrkulacji) w „starej” klasyfikacji były dużo większe niż w „nowej”. Zastosowanie „nowych” granic klas powoduje zatem, że w wytworzonym katalogu typów cyrkulacji podział rozkładu wskaźników Ws, Wp i Cp jest bardziej zbliżony do równoprawdopodobnego. W drugiej części pracy zaproponowano także modyfikację „nowej” klasyfikacji – klasyfikację „nową zmodyfikowaną”, uwzględniającą przy obliczaniu granic klas tylko 30 ostatnich lat. Skracając okres, na podstawie którego są obliczane granice klas, można wychwycić długookresowe zmiany wartości poszczególnych wskaźników cyrkulacyjnych, a dzięki temu podział ich rozkładów na trzy klasy jest jeszcze bardziej zbliżony do równoprawdopodobnego.

References

Download references

Bartoszek K., 2017, The main characteristics of atmospheric circulation over East-Central Europe from 1871 to 2010, Meteorology and Atmospheric Physics, 129 (2), 113–129.

Beck C., Jacobeit J., Jones P.D., 2007, Frequency and within-type variations of large-scale circulation types and their effects on low-frequency climate variability in Central Europe since 1780, International Journal of Climatology, 27, 473–491.

Degirmendžić J., Kożuchowski K., Wibig J., 2000, Epoki cyrkulacyjne XX wieku i zmienność typów cyrkulacji atmosferycznej w Polsce, Przegląd Geofizyczny, 45 (3–4), 221–238.

Gerstengarbe F.W., Werner P.C., 2005, Katalog der Großwetterlagen Europas (1881–2004) nach Paul Hess und Helmuth Brezowsky, Selbstverlag des Deutschen Wetterdienstes, Offenbach, Potsdam.

Gerstengarbe F.W., Werner P.C., Rüge U., 1999, Katalog der Grosswetterlagen Europas (1881–1998) nach P. Hess and H. Brezowsky, Selbstverlag des Deutschen Wetterdienstes, Offenbach, Potsdam.

Hess P., Brezowsky H., 1969, Katalog der Grosswetterlagen Europas, Berichte des Deutschen Wetterdienstes, 113.

Kalnay E., Kanamitsu R., Kistler R., Collins W., Deaven D., Gandin L., Iredell M., Saha S., White G., Woolen J., Zhu Y., Chelliah M., Ebisuzaki W., Higgins W., Janowiak J., Mo K.C., Ropelewski C., Wang J., Leetmaa A., Reynolds R., Jenne R., Joseph D., 1996, The NCEP/NCAR 40-year reanalysis project, Bulletin of American Meteorological Society, 77, 437–471.

Kożuchowski K., 1995, Głębokie cyklony, antycyklony i cyrkulacja strefowa nad Europą (1900–1990), Przegląd Geofizyczny, 40, 231–246.

Lityński J., 1968, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski, praca doktorska UW, Warszawa, maszynopis.

Lityński J., 1969, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski, Prace PIHM, 97, 3–14.

Marsz A.A., 1999, Oscylacja Północnoatlantycka a reżim termiczny zim na obszarze północno-zachodniej Polski i na polskim wybrzeżu Bałtyku, Przegląd Geograficzny, 71 (3), 225–245.

Niedźwiedź T., 1981, Sytuacje synoptyczne i ich wpływ na zróżnicowanie przestrzenne wybranych elementów klimatu w dorzeczu górnej Wisły, Rozprawy Habilitacyjne UJ, Kraków.

Nowosad M., 2004, Sezony cyrkulacyjne nad Polską 1951–1990, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio B, 59 (5), 83–100.

Nowosad M., 2017, Kalendarz wskaźników cyrkulacji i typów cyrkulacji nad Polską według formuły Lityńskiego. Zbiór komputerowy, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Meteorologii i Klimatologii, Lublin.

Osuchowska-Klein B., 1991, Katalog typów cyrkulacji atmosferycznej (1976–1990), IMGW, Warszawa.

Philipp A., Bartholy J., Beck Ch., Erpicum M., Esteban P., Fettweis X., Huth R., James P., Jourdain S., Kreienkamp F., Krennert T., Lykoudis S., Michalides S.C., Pianko-Kluczyńska K., Postm P., Rasilla Álvarez D., Schiemann R., Spekat A., Tymvios F.S., 2010, Cost733cat – A database of weather and circulation type classifications, Physics and Chemistry of the Earth, 35, 360–373.

Pianko-Kluczyńska K., 2007, Nowy kalendarz typów cyrkulacji atmosfery według J. Lityńskiego, Wiadomości Meteorologii, Hydrologii, Gospodarki Wodnej, I(LI) (4), 65–85.

Piotrowski P., 2009, Obiektywna metoda klasyfikacji cyrkulacji atmosferycznej dla Polski, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica, 10, 1–216.

Stępniewska-Podrażka M., 1991, Kalendarz typów cyrkulacji atmosferycznej (1951–1990), IMGW, Warszawa.

Ustrnul Z., 1997, Zmienność cyrkulacji atmosfery na półkuli północnej w XX wieku, Materiały Badawcze IMGW, Meteorologia, 27.

Ustrnul Z., 1998, Zmienność temperatury powietrza na wybranych stacjach Europy Środkowej na tle warunków cyrkulacyjnych. Klimat i bioklimat miast, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica, 3, 307–318.

Ustrnul Z., 2007, Zmienność wskaźnika cyrkulacji zachodniej nad Europą w XX wieku, [w:] K. Piotrowicz, R. Twardosz (red.), Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych, IGiGP UJ, Kraków, 55–63.

Ustrnul Z., Czekierda D., Wypych A., 2010, Extreme values of air temperature in Poland according to different atmospheric circulation classifications, Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 35 (9–12), 429–436.

Żmudzka E., 2007, Zmienność zachmurzenia nad Polską i jej uwarunkowania cyrkulacyjne (1951–2000), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Information

Information: Geographical Studies, 2017, Issue 150, pp. 79-94

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Nowe spojrzenie na klasyfikację typów cyrkulacji atmosfery J. Lityńskiego

English:

New look on the classification of atmospheric circulation types by J. Lityński

Authors

Uniwersytet Warszawski, Instytut Geografii Fizycznej, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa

Published at: 08.11.2017

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Kinga Kulesza (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish