Socjohistoryczne podejście do analiz uspołecznienia polskiej edukacji w duchu konserwatywnej myśli pedagogicznej w latach 1980-2021

Bogusław  Śliwerski

Socjohistoryczne podejście do analiz uspołecznienia polskiej edukacji w duchu konserwatywnej myśli pedagogicznej w latach 1980-2021

Publication date: 14.11.2022

Polish Pedagogical Thought, VIII (2022), Issue 8, pp. 79 - 102

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.22.005.16058

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Socjohistoryczne podejście do analiz uspołecznienia polskiej edukacji w duchu konserwatywnej myśli pedagogicznej w latach 1980-2021

Abstract

Przedmiotem socjohistorycznej jest analiza genezy, ewolucji i zmarnotrawienia uspołecznienia polskiej edukacji w duchu konserwatywnej myśli pedagogicznej. Autor uwzględnia trzy zasady według Gérarda Noiriela: 1) odnajdywania przeszłości w teraźniejszości, 2) odnajdywania realnych postaci i grup zaangażowanych społecznie w zmiany oświatowe w Polsce po upadku totalitaryzmu, 3) rozpoznawania istoty i sposobu sprawowania władzy w systemie szkolnym. W duchu konserwatywnej myśli pedagogicznej autor odpowiada na pytanie, jak to się stało, że polskie elity polityczne okresu transformacji ustrojowej odrzuciły potencjał reformowania szkół w ramach organów społecznych jako wspólnot uczestniczących.

A Sociohistorical Approach to the Analysis of the Socialization of Polish Education in the Spirit of Conservative Pedagogical Thought in the Years 1980–2021

The subject of socio-historical research is the analysis of the genesis, evolution, and waste of the socialization of Polish education in the spirit of conservative pedagogical thought. The author takes into account three principles according to Gérard Noiriel: 1) finding the past in the present, 2) finding real people and groups socially involved in educational changes in Poland after the collapse of totalitarianism, 3) recognizing the essence and manner of exercising power in the school system. In the spirit of conservative pedagogical thought, the author answers the question of how it happened that the Polish political elite of the period of systemic transformation rejected the potential of reforming schools within social institutions as participating communities.

Keywords

education, school, participation, school councils, demokracja, polityka oświatowa, konserwatywna ideologia, edukacja, szkoła, partycypacja, rady szkół; democracy, education policy, conservative ideology

democracy, education policy, conservative ideology, education, school, participation, school councils

References

Download references

Dziekoński, Stanisław. Rozwój wychowawczej myśli Kościoła na przestrzeni ostatnich wieków. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2004.

Gołaszewski, Tadeusz. Szkoła jako system społeczny. Warszawa: PWN, 1977.

Gutek Gerald L. Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, tłum. Anna Kacmajor, Agata Sulak, posłowie Bogusław Śliwerski. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, 1978.

Hejnicka-Bezwińska, Teresa. Tożsamość pedagogiki. Od ortodoksji ku heterogeniczności. Warszawa: Wydawnictwo’69, 1997.

Hejnicka-Bezwińska, Teresa. Zarys historii wychowania (1944–1989). Oświata i pedagogika pomiędzy dwoma kryzysami. Kielce: Wydawnictwo ZNP, 1996.

Kamiński, Aleksander. Organizacja życia społeczności uczniowskiej. W: Szkoła wychowująca, red. Tadeusz Wiloch, 117–131. Warszawa: WSiP, 1978.

Krąpiec, Mieczysław Albert. „Dobro wspólne”. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii, tom 2 C–D. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2001.

Król, Marcin. Byliśmy głupi. Warszawa: Czerwone i Czarne, 2015.

Krzemiński, Ireneusz. Solidarność 1980. Warszawa: Wydawnictwo Grup Politycznych WOLA, 1989.

Legutko, Ryszard. Demokratyczna brzydota. W: Ryszard Legutko, Raj przywrocony, 105–112. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2005.

Legutko, Ryszard. „W stronę umysłowej pospolitości”. Rzeczpospolita (9 XII 2001), http://new-arch.rp.pl/artykul/368269_W_strone_umyslowej_pospolitosci.html [dostęp: 14.11.2006].

Leksykon politologii, red. Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut. Wrocław: Wydawnictwo Atlas 2, 1997.

Leszczyński, Adam. Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal, 2020.

Mader, Wit. Walka „Solidarności” o społeczny kształt oświaty w Polsce. Londyn: Polska Macierz Szkolna, 1988.

Melosik, Zbyszko. Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji. Toruń – Poznań: Wydawnictwo Edytor, 1995.

Millon-Delsol, Chantal. Zasada pomocniczości, tłum. Czesław Porębski. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1995.

Noiriel, Gerard. Uvod do sociohistorie, tłum. Pavel Sitek. Praha: Sociologicke nakladatelstvi (SLON), 2012.

Parzyński, Jerzy. Ruch harcerski Rzeczypospolitej 1983–1989. Kraków: Krakówska Oficyna Wydawnicza, 1991.

„Problemy wychowania w roku 1990. Dokument Prymasowskiej Rady Społecznej 1990”. Tygodnik Powszechny 32 (1990): 3–4.

Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej, red. Robert E. Goodin, Philip Pettit, tłum. Cezary Cieśliński, Marcin Poręba. Warszawa: Książka i Wiedza, 1998.

Przyszczypkowski, Kazimierz. Opozycja polityczna w Polsce – wyzwania dla edukacji. Pomiędzy oporem, emancypacją i transformacją. Poznań – Toruń: Wydawnictwo „Edytor”, 1993.

Radziewicz, Julian. „Samorządność szkolna podstawą wychowania demokratycznego”. Rocznik Pedagogiczny 115 (1992): 11–17.

Radziwiłł, Anna. Ideologia wychowawcza w Polsce w latach 1948-1956 (próba modelu). Warszawa: NOWA, 1981.

Sławiński, Stanisław. Reforma szkolna III Rzeczypospolitej. Warszawa: WSiP, 1996.

Suchodolski, Bogdan. Wychowanie i strategia życia. Warszawa: WSiP, 1983.

Śliwerski, Bogusław. ZHP a ruchy alternatywne. W: Bogusław Śliwerski, Wojciech Śliwerski, Tylko dla instruktorów, 3–32. Kraków: Harcerska Oficyna Wydawnicza, 1989.

Śliwerski, Bogusław. Klinika szkolnej demokracji. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 1996.

Śliwerski, Bogusław. Edukacja autorska. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 1996.

Śliwerski, Bogusław. Jak zmieniać szkołę?. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 1998.

Śliwerski, Bogusław. Edukacja pod prąd. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2001.

Śliwerski, Bogusław. Program wychowawczy szkoły. Warszawa: WSiP, 2001.

Śliwerski, Bogusław. Rada szkoły. Rada oświatowa. Przewodnik dla samorządowych władz oświatowych, dyrektorów szkół, nauczycieli, rodziców i uczniów. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2002.

Śliwerski, Bogusław. Uspołecznienie edukacji w pedagogii Aleksandra Kamińskiego. W: Aleksander Kamiński i jego twórczość pedagogiczna. Dyskusja o przeszłości wobec teraźniejszości i przyszłości, red. Ewa Murynowicz-Hetka, Hanna Kubicka, Mariusz Granosik, 215–235. Łodź: Wydawnictwo UŁ, 2004.

Śliwerski, Bogusław. Problemy współczesnej edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP. Warszawa: WAiP, 2009.

Śliwerski, Bogusław. O marnotrawieniu ideałów i wartości oświatowej „Solidarności”. W: Czas społeczny akademickiego uczestnictwa w rozwoju i doskonaleniu civil society. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Radziewiczowi-Winnickiemu w 65. rocznicę urodzin, red. Ewa Syrek, 352–361. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.

Śliwerski, Bogusław. Szkoła na wirażu zmian politycznych. Bez cenzury. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2012.

Śliwerski, Bogusław. Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa III RP w gorsecie centralizmu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2013.

Śliwerski, Bogusław. Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2015.

Śliwerski, Bogusław. Meblowanie szkolnej demokracji. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.

Śliwerski, Bogusław. (Kontr)rewolucja oświatowa. Studium z polityki prawicowych reform edukacyjnych. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2020.

Śliwerski, Bogusław. „Pedagogia Prymasa Tysiąclecia Kardynała Stefana Wyszyńskiego”. Polska Myśl Pedagogiczna 7 (2021): 19–35.

Śliwerski, Bogusław. „Pedagogia chrześcijańskiej służby Bogu, bliźnim i ojczyźnie Kardynała Stefana Wyszyńskiego”. Forum Pedagogiczne 2 (2021): 17–35.

Śpiewak, Paweł. Ideologie i obywatele. Warszawa: Biblioteka Więzi, 1991.

Tischner, Jozef. Etyka solidarności. Kraków: Znak, 1981.

Touraine, Alain. Solidarność. Analiza ruchu społecznego 1980–1981, tłum. Andrzej Krasiński. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności, 2010.

Ustawa Prawo Oświatowe, Dz. U. z 2021 r. poz. 1082, https://www.prawo.vulcan.edu.pl/przegdok.asp?qdatprz=akt&qplikid=4186 [dostęp: 28.12.2021].

Waśko, Andrzej. Poza systemem. Kraków: Arcana, 2012.

Wojtyła, Karol. Osoba i czyn, wydanie drugie poprawione i uzupełnione. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, 1985.

Information

Information: Polish Pedagogical Thought, VIII (2022), Issue 8, pp. 79 - 102

DOI: https://doi.org/10.4467/24504564PMP.22.005.16058

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Socjohistoryczne podejście do analiz uspołecznienia polskiej edukacji w duchu konserwatywnej myśli pedagogicznej w latach 1980-2021

English:

A Sociohistorical Approach to the Analysis of the Socialization of Polish Education in the Spirit of Conservative Pedagogical Thought in the Years 1980–2021

Authors

Bogusław Śliwerski

https://orcid.org/0000-0002-3875-8154

The Maria Grzegorzewska University, Warszawa, Poland

Published at: 14.11.2022

Article status: Open

Licence: CC BY

Percentage share of authors:

Bogusław Śliwerski (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 716

Number of downloads: 431

<p> A Sociohistorical Approach to the Analysis of the Socialization of Polish Education in the Spirit of Conservative Pedagogical Thought in the Years 1980–2021</p>

Download xml