FAQ
Jagiellonian University in Krakow logo

Mediacja jako pozasądowa metoda rozwiązywania sporu – perspektywa historyczna i współczesna

Publication date: 05.10.2020

Polish Pedagogical Thought, VI (2020), Issue 6, pp. 267 - 284

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.20.015.12250

Authors

Hanna Karaszewska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-7250-8722 Orcid
All publications →

Titles

Mediacja jako pozasądowa metoda rozwiązywania sporu – perspektywa historyczna i współczesna

Abstract

Mediation as an Out-of-Court Dispute Resolution Method: A Historical and Contemporary Perspective

Mediation is a process based on the principle of voluntariness, which should lead to resolve the conflict between the parties. As a form of intervention in a dispute, gives possibility to communicate between the parties without the participation of the court. The solutions developed during the mediation procedure direct the parties towards the future and allow to satisfy the interests of both sides. The work raises the problem of the historical conditions for the creation of mediation, its definition over the centuries. The article also describes arbitration courts as those that have settled disputes from the past to modern times. First of all, the article focuses on mediation, its essence, and the possibilities of applying it in individual countries. Mediation is presented as an important method, allowing parties to decide how to resolve a conflict. The article contains information on the history of her development, as well as legal bases that gave rise to its dissemination in the country and in the world. The historical conditions for the creation of mediation, the principles of mediation as well as the basic problems that arise during its conduct are described.

References

Barrett, Jerome T., Barrett, Joseph P. A History of Alternative Dispute Resolution. San Francisco: CA: John Wiley and Sons, Inc., 2004.

Bystroń, Jan S. Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI–XVIII. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski, 1994.

Durkheim, Emile. Socialism and Saint Simone, London: Routledge & New Haven: Kegan Paul, 1959.

Falkiewicz, Krzysztof, Kwaśnicki, Radosław L. „Arbitraż i mediacja w świetle najnowszej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego”. Przegląd Prawa Handlowego (11) 2005, 32–37.

Gmurzyńska, Ewa. Mediacja w sprawach cywilnych w amerykańskim systemie prawnym. Zastosowanie w Europie i w Polsce, Warszawa: C.H. Beck, 2007.

Gojska, Agata. Mediacja w sprawach rodzinnych. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, 2011.

Grudziewska, Ewa. Mediacja sądowa. Alternatywna metoda resocjalizacyjna? Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.

Heun, Linda, Heun, Richard E. Developing Skills for Human Interaction. London: Charles E. Merrill Publishing Co. / A Bell and Howell Co., 1978.

Kaleta, Roman. Sensacje z dawnych lat. Wrocław: Ossolineum, 1980.

Kalisz, Anna. „Praktyka mediacji w polskim porządku prawnym (na tle rozwiązań amerykańskich)”. Studia Iuridica Lublinensia 1 (2003), 85–95.

Karaszewska, Hanna. „Mediacja jako dobrowolny sposób rozwiązywania konfliktów w rodzinie”. W: Horyzonty pedagogiki resocjalizacyjnej. Księga Jubileuszowa Profesora Wiesława Ambrozika, red. Agnieszka Barczykowska, Maciej Muskała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2017, 409–423.

Karaszewska, Hanna, Rajewska de Mezer, Joanna, Silecka-Marek, Ewelina. „Increasing Role of Mediation in Conflict in the Family”. Studia Edukacyjne 53 (2019), 285–299.

Kitowicz, Jędrzej. Opis obyczajów za panowania Augusta III, oprac. R. Pollak. Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1951.

Klityńska, Pamela. „Myśl Konfucjusza”. ACTA ERASMIANA XIII 76 (2016), 73–85.

Kordasiewicz, Stanisław. „Historyczna i międzynarodowa perspektywa mediacji”. W: Mediacje. Teoria i praktyka, red. Ewa Gmurzyńska, Rafał Morek. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2014, 35 i nast.

Kuchowicz, Zbigniew. Obyczaje staropolskie XVII–XVIII wieku. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1975.

Kuć, Małgorzata. Wiktymologia. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2010.

Mediacje. Teoria i praktyka, red. Ewa Gmurzyńska, Rafał Morek. Warszawa: Wolters Kluwer, 2014.

Modrzewski, Andrzej F. Dzieła wszystkie. Mowy, t. II, red. Stefan Żołkiewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1954.

Moniuszko, Adam, Rosner, Anna. „Historia polubownego rozwiązania sporów na ziemiach polskich. Zarys problematyki”. W: Mediacje. Teoria i praktyka, red. Ewa Gmurzyńska, Rafał Morek. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2014, 35 i nast.

Morek, Rafał. Mediacja w sprawach cywilnych. Stan prawny na 1 grudnia 2012 r. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, 2012.

Mroczyński-Szmaj, Łukasz. „Arbiter i arbitraż – na przestrzeni dziejów. Historia polskiego sądownictwa polubownego do 1989 r.”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo 14 (82) (2014), 129–144.

Myrcha, Marian A. Sądy polubowne w prawie kanonicznym. Studium prawno-porównawcze. Lublin: Rozprawy Wydziału Kanoniczno-Teologicznego KUL, 1948.

Pieckowski, Sylwester. Mediacja w sprawach gospodarczych. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, 2012.

Pinkowicz, Anna. „Mediacja w postępowaniu cywilnym jako skuteczna metoda alternatywnego rozwiązywania sporów, z uwzględnieniem mediacji w sprawach rodzinnych i z zakresu prawa pracy”. W: Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w wymiarze jednostkowym i społecznym, red. Martyna Plucińska. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2014, 377–390.

Rękas, Agnieszka. Czy tylko sąd rozstrzygnie o sporze? Mediacja i sądownictwo polubowne. Informator o alternatywnych sposobach rozwiązywania sporów. Warszawa: Europejski Fundusz Społeczny, 2010.

Roberts Callister, Ronda, Wall, James A., Jr. „Japanese Community and Organizational Mediations”. The Journal of Conflict Resolution 2 (41) (1997), April, 313–314.

Rosner, Anna. „Sędziowie i urzędnicy sądów pokoju w Księstwie Warszawskim”. Przegląd Historyczny 4 (79) (1988), 659–682.

Simmel, Georg. Socjologia. Warszawa: PWN, 1975.

Sławiński, Roman. Konfucjanizm i jego współczesne interpretacje. Warszawa: ASKON, 2013.

Słomińska-Butowski, Dagmara. „Bariery stosowania mediacji w środowisku prokuratury”. W: Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w wymiarze jednostkowym i społecznym, red. Martyna Plucińska. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2014, 405–418.

Słownik języka polskiego, red. nauk. Mieczysław Szymczak. Warszawa: PWN, 1998.

Sobieraj, Michał. Filozofia Konfucjusza. Olsztyn 2005 (wersja PDF).

Sondel, Janusz. Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków. Kraków: Universitas, 2003.

Sojka-Zielińska, Katarzyna. Drogi i bezdroża prawa. Szkice z dziejów kultury prawnej Europy. Wrocław: Ossolineum, 2010.

Szczepaniak, Paweł. Sprawiedliwość naprawcza w resocjalizacji więźniów. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, 2016.

Świrgoń-Skok, Renata, Arkuszewska, Aneta. „Wpływ alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów na efektywność ochrony prawnej”. Zeszyty Naukowe KUL 60 (2017), 3 (239), 243–259.

Tazbir, Janusz. Święci, grzesznicy i kacerze. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1959.

Wysocka-Fronczek, Marta. „Dlaczego kieruję sprawy do postępowania mediacyjnego?”. Prokuratura i Prawo 2 (2011), 145–160.

Yao, Xinzhong. Konfucjanizm. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.

Zajączkowska, Maria J. „Sposoby komunikowania się mediatora ze stronami w przyjętych strategiach mediacyjnych”. W: Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w wymiarze jednostkowym i społecznym, red. Martyna Plucińska. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2014, 327–364.

Zienkiewicz, Adam. „Mediator w sprawach cywilnych”. Rejent 5 (2005), 137–152.

Zienkiewicz, Adam. Studium mediacji. Od teorii ku praktyce. Warszawa: Difin, 2007.

Żołnierczuk, Mieczysław. Rzymskie sądownictwo polubowne (okres przedklasyczny i klasyczny). Lublin: UMCS, 1978.

Akty prawne:

Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 2005, nr 172, poz. 1438).

Kodeks postępowania karnego z 10 stycznia 2003 roku (Dz.U. 2003, nr 17, poz. 155).

Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 marca 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym, Warszawa (Dz.U. 2013, poz. 663).

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 czerwca 2017 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu przed sądem administracyjnym, Warszawa (Dz.U. 2017, poz. 1087).

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 czerwca 2017 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu administracyjnym, Warszawa (Dz.U. 2017, poz. 1088).

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych, Warszawa (Dz.U. 2015, poz. 716).

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 stycznia 2016 r. w sprawie prowadzenia listy stałych mediatorów, Warszawa (Dz.U. 2016, poz. 122).

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad ustalania kosztów postępowania w sprawach nieletnich (Dz.U. 2016, poz. 863).

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym, Warszawa (Dz.U. 2016, poz. 921).

Rozporządzenie Ministra z dnia 18 maja 2001 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach nieletnich (Dz.U. 2001, nr 56, poz. 591).

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 2016, poz. 23 ze zm.).

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93 z poźn. zm.).

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 2016, poz. 1822 ze zm.).

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. 2016, poz. 1654).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. 2016, poz. 1137 ze zm.).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. 2016, poz. 1749).

Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. 2016, poz. 2062).

Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2016, poz. 718 ze zm.).

Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2016, poz. 623 ze zm.).

Ustawa z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich,  Warszawa (Dz.U. 2016, poz. 1823).

 

Information

Information: Polish Pedagogical Thought, VI (2020), Issue 6, pp. 267 - 284

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Mediacja jako pozasądowa metoda rozwiązywania sporu – perspektywa historyczna i współczesna

English:
Mediation as an Out-of-Court Dispute Resolution Method: A Historical and Contemporary Perspective

Authors

https://orcid.org/0000-0002-7250-8722

Hanna Karaszewska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-7250-8722 Orcid
All publications →

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Published at: 05.10.2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Hanna Karaszewska (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish