Studia anatomiczne jako temat i wyzwanie w sztuce. Historyczny zarys ilustracji anatomicznych i współczesne nawiązania

Beata Bigaj-Zwonek

Titles

Abstract

Anatomical Studies as a Subject and Challenge in Art. Historical Outline of Anatomical Illustrations and Contemporary References

The cooperation of scientists and artists on projects focusing on human anatomy developed with the availability of deeper direct observations, e.g. during an autopsy. Over time, the demand for showing the body grew: the wider knowledge interested medics and artists, later also viewers unrelated to medical issues. The article presents the history of the development of anatomical studies in the context of illustrations and other objects visualizing human structure. Examples of contemporary references to the tradition of anatomical illustrations in art are also presented. The article presents works based on the characteristic features of atlas exemplification, but referring to social discourses and human condition.

Streszczenie

Współpraca naukowców i artystów przy realizacji projektów przybliżających anatomię człowieka rozwijała się wraz z dostępnością do głębszych bezpośrednich obserwacji, np. podczas autopsji. Z czasem wzrastało zapotrzebowanie na okazanie ciała: szersza wiedza interesowała medyków, ale i artystów, później także widzów niezwiązanych zawodowo z problematyką medyczną. W artykule przybliżono historię rozwoju studiów anatomicznych w kontekście ilustracji do podręczników i innych obiektów wizualizujących budowę człowieka. Przedstawiono także przykłady współczesnych nawiązań do tradycji ilustracji anatomicznych w sztuce. Przybliżono przykłady dzieł bazujących na charakterystycznych cechach atlasowych egzemplifikacji, ale odwołujące się do dyskursów społecznych i kondycji człowieka.

The cooperation of scientists and artists on projects focusing on human anatomy developed with the availability of deeper direct observations, e.g. during an autopsy. Over time, the demand for showing the body grew: the wider knowledge interested medics and artists, later also viewers unrelated to medical issues. The article presents the history of the development of anatomical studies in the context of illustrations and other objects visualizing human structure. Examples of contemporary references to the tradition of anatomical illustrations in art are also presented. The article presents works based on the characteristic features of atlas exemplification, but referring to social discourses and human condition.

Keywords

ciało, ilustracja anatomiczna, sekcje zwłok, sztuka współczesna

body, anatomical illustration, autopsy, contemporary art

References

Abramović, Marina. 2018. Pokonać mur. Wspomnienia. Tłum. Anna Bernaczyk i Magdalena Hermanowska. Poznań: Rebis.

Alberti, Leon Battista. 1435. „O malarstwie”. Tłum. Lidia Winniczuk. W Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce od starożytności do 1500 roku, red. Jan Białostocki, 358–391. Warszawa: PWN.

Arasse, Daniel. 2011. „Ciało, wdzięk, wzniosłość”. Tłum. Tomasz Stróżyński. W Historia ciała. Tom I. Od renesansu do oświecenia, red. Georges Vigarello, 379–439. Gdańsk: słowo/obraz-terytoria.

Baldassari, Anne. 2005. Bacon – Picasso. The life of images. Tłum. z j. franc. na j. ang. David Radzinowicz. Paris: Flammarion.

Barcsay, Jenő. 1982. Anatomy for the artist. Békéscsaba: Kner Printing House, Dürer Workshop.

Benedetti, Alessandro. 1502. Anatomice: sive, de historia corporis humani libri quinque. Wenecja.

Bochenek, Adam. 1952. Anatomia człowieka, Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.

Bodzioch-Bryła, Bogusława. 2015. „Smakosze kultury. Pomiędzy przeszczepem a artystycznym doświadczeniem. Przeobrażenie figury ciała ludzkiego w sztuce XX i XXI wieku pod wpływem mediów”. W Bogusława Bodzioch-Bryła, Lilianna Dorak-Wojakowska, Michał Kaczmarczyk, Adam Regiewicz, Przepływy, Protezy, przedłużenia… Przemiany kultury polskiej pod wpływem nowych mediów po 1989 roku, 49–79. Kraków: Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM.

Bulk, Julia. 2012. „The Reception of New Objectivity in the 1960s and 1970s”. W Otto Dix and the New Objectivity, red. Ilka Voermann, 98–112. Stuttgart: Künstmuseum Stuttgart we współpracy z Staaliche Akademie der Bildenden Künste, Hatje Cantz.

Christies. 2007. Berengario da Carpi, Giacomo. Isagogae breves perlucide ac uberrimae in Anatomiam humani corporis. Bologna: Benedictus Hectoris, 15 July 1523. Dostęp: 13.11.2019.

Christies. 2007. Estienne, Charles (ca 1505–1564). De dissectione partium corporis humani libri tres. Un cum figuris, & incisionum declarationibus, Stephano Riverio Chirurgo compositis. Paris: Simon de Colines, 1545. Dostęp: 12.11.2019.

Cottingham, Laura. 1993. „Zoe Leonard”. Journal of Contemporary Art 6(1): 64–77. Dostęp: 20.05.2020.

Cunningham, Andrew. 2016. The Anatomical Renaissance. Routledge: London and New York.

von Düring, Monika, Georges Didi-Huberman i Marta Poggesi. 1999. Encyclopaedia Anatomica: a complete collection of anatomical waxes. New York: Taschen.

Fortenberry, Diane, Rebecca Morrill i Josephine New. 2015. Body of Art. London: Phaidon.

Gryglewski, Ryszard W. 2016. Rola czynników kulturowych w kształtowaniu się badań anatomicznych opartych o autopsję ludzkiego ciała. „Kultura i Historia” 29: 51–70. Dostęp: 20.05.2020.

Hoy, Anne H. 2006. Wielka księga fotografii. Tłum. Marta Suwała-Posłuszna, Maciej Posłuszny i in. Warszawa: National Geographic, Wydawnictwo G+J RBA.

Hook, Diana H. i Jeremy M. Norman. 1991. The Haskell F. Norman Library of Science and Medicine. Za: Julie L. Mellby. 2010. Nouveau recueil d’ostéologie et de myologie (A New Collection of Bones and Muscles). 24.02.2010. Dostęp: 10.11.2019.

Jakubowska, Agata i Katarzyna Szotkowska-Beylin, red. 2012. Alina Szapocznikow, Ryszard Stanisławski, Kroją mi się piękne sprawy. Listy 1948–1971. Kraków: Karakter.

Jałowik Delfina, Monika Kozioł i Maria Anna Potocka, red. 2016. Medycyna w sztuce, Kraków: Mocak.

Konrad Kuzyszyn. Autoportret zwielokrotniony. Dostęp: 12.12.2019.

Laurenza, Domenico. 2012. Art and Anatomy in Renaissance Italy. Images from a Scientific Revolution. New York: Metropolitan Museum of Art.

Leonardo da Vinci. b.d. „Traktat o malarstwie”. Tłum. Maria Rzepińska. W Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce od starożytności do 1500 roku, red. Jan Białostocki, 545–612. Warszawa: PWN.

de Liuzzi, Mondino. 1316. Anathomia Mundini. Pierwszy druk 1478, Padwa.

Loukas, Marios, Alexis Lanteri, Julie Ferrauiola, R. Shane Tubbs, Goppi Maharaja, Mohammadali Mohajel Shoja, Abhishek Yadav i Vishnu Chellapilla Rao. 2010. Anatomy in ancient India: a focus on the Susruta Samhita. „Journal of Anatomy” 217: 646–650.

Mandressi, Rafael. 2011. „Sekcje zwłok i anatomia”. Tłum. Tomasz Stróżyński. W Historia ciała. Tom I. Od renesansu do oświecenia, red. Georges Vigarello, 283–304. Gdańsk: słowo/obraz-terytoria.

Millesi, Hanno. 2011. „Uwagi na temat akcjonizmu wiedeńskiego, jego poprzedników, następców i środowiska”. Tłum. Alexander Žigo. W Akcjonizm wiedeński. Przeciwny biegun społeczeństwa, red. Stanisław Ruksza, 130–161. Kraków: Mocak.

Müntz, Eugène. 2007. Michał Anioł 1475-1564. Tłum. Monika Czekanowska. Ożarów Mazowiecki: Firma Księgarska Jacek i Krzysztof Olesiejuk.

Morenz, Siegfried. 1972. Bóg i człowiek w starożytnym Egipcie. Tłum. Mieczysław Szczudłowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

National Library of Medicine. 2016. Historical Anatomies on the Web. Udostępniono 9 listopada 2019.

Nierzwicki, Krzysztof. 2013. „Andreasa Vesaliusa Traktat o budowie ciała ludzkiego – De Humani Corporis Fabrica”. Wiadomości Akademickie 49: 16–22.

Realdo Colombo, Matteo. 1559. De re anatomica libri XV. Wenecja: Nicolò Bevilacqua.

Reckit, Helena, red. 2012. Art and Feminism. London: Phaidon.

Reilly, Kara. 2014. „Two Venuses: Historicizing the anatomical female body”. Performance Research: A Journal of the Performing Arts, 19:4, 111–121. doi: 10.1080/13528165.2014.947129.

Rispler-Chaim, Vardit. 1993. „The ethics of postmortem examinations in contemporary Islam”. Journal of Medical Ethics 19(3) 164–168.

Simblet, Sarah. 2003. Anatomia dla artystów. Tłum. Monika Rolska. Warszawa: Arkady.

Sinelnikov, Rafail Davidovich. 1990. Atlas of Human Anatomy. Moscow: MIR Publisher.

Świtek, Gabriela. 2004. „Kadry z inkubatorów”. W Powinność i bunt. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1944 – 2004, red. Grzegorz Kowalski i Maryla Sitkowska, 348–355. Warszawa: ASP w Warszawie, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki.

The Metropolitan Museum of Art. b.d. De humani corporis fabrica (Of the Structure of the Human Body). 1555. Dostęp: 09.11.2019.

Ważbiński, Zygmunt. 1972. Malarstwo quattrocenta. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Wieczorkiewicz, Anna. 2000. Muzeum ludzkich ciał. Anatomia spojrzenia. Gdańsk: słowo/obraz terytoria. 2009. Monstruarium. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

World Digital Library. 2016. Historia de la composicion del cuerpo Humano. Dostęp: 09.11.2019.

Vasari, Giorgio. 1985. „Leonardo da Vinci”. W Giorgio Vasari, Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, tom IV, red. Karol Estreicher, 13–31. Warszawa–Kraków: PWN.

Voermann, Ilka. 2012. „The Artist of Witness: Otto Dix and Christian Schad”. W Otto Dix and the New Objectivity, red. Ilka Voermann, 36–47. Stuttgart: Künstmuseum Stuttgart we współpracy z Staaliche Akademie der Bildenden Künste, Hatje Cantz.

Zhaojiang, Guo. 1995. „Chinese Confucian culture and the medical ethical tradition”. Journal of medical ethics 21: 239–246.

Information

Information: The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 2020, 11 (1/2020), pp. 11 - 40

DOI: https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.001.12987

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Studia anatomiczne jako temat i wyzwanie w sztuce. Historyczny zarys ilustracji anatomicznych i współczesne nawiązania

English:

Anatomical Studies as a Subject and Challenge in Art. Historical Outline of Anatomical Illustrations and Contemporary References

Authors

Beata Bigaj-Zwonek

Jesuit University Ignatianum in Krakow
Poland

Published at: 2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Beata Bigaj-Zwonek (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 906

Number of downloads: 1101

<p>Anatomical Studies as a Subject and Challenge in Art. Historical Outline of Anatomical Illustrations and Contemporary References</p>

Pobierz pełny tekst

Titles

Abstract

Keywords

References

Information

Authors