FAQ

Art or material culture? Introduction to the perception of archaeology in Polish collections and museums

Publication date: 01.07.2017

Opuscula Musealia, Volume 24 (2016), Volume 24, pp. 159 - 172

https://doi.org/10.4467/20843852.OM.16.015.7448

Authors

Monika Stobiecka
Wydział „Artes Liberales” Uniwersytet Warszawski
https://orcid.org/0000-0003-3774-6159 Orcid
All publications →

Titles

Sztuka czy kultura materialna?  Słowa wstępne na temat percepcji archeologii w polskich kolekcjach i muzeach

Abstract

Art or material culture? Introduction to the perception of archaeology in Polish collections and museums
 
The text aims at presenting the reflections in respect of the perception of archaeological objects on the Polish land in the 19th century by selected collectors, using the methodological tools typical for the “return to things”. Several approaches to archaeological objects occurred in the times of the classicist cult of antiquity and romanticist passion for a “fragment” or “ruins”. One referred to the aforesaid toposes connected with the idea of “antiquity” as to artefacts that accumulated the past, and formed objects of nostalgic longing for the ancient times. At the same time, the 19th century was a time of intense acquisition of historic objects originating from excavations, and forming of archaeology as a science with its particular research methodology. Expansive penetration of Italy, Greece, Egypt, and Middle East, or the development of national archaeologies in European countries in the era of romanticism resulted in the creation of huge and impressive collections presented in museums. The establishment of archaeology as an academic discipline contributed to the birth of another model of perception of artefacts – a scientific approach to objects that were explored during research. In the modern era, as well as at its very threshold, monuments started to grow in economic value, which is hardly appreciated while analysing collections. The present text is an attempt at providing an explanation of the marginalised issues in respect of perception of archaeological objects before the “era of museums” on the Polish land, and provides a reflection on how the 19th-century foundations of museums management contributed to the way archaeological objects are presented in contemporary museums.

References

Bąbiak G., Sobie, ojczyźnie, potomności… Wybrane problemy mecenatu kulturalnego elit na ziemiach polskich w XIX wieku, Warszawa 2010.

Bulas K., Corpus Vasorum Antiquorum Pologne (fasc. 1 Gołuchów), Warszawa 1931.

Chowaniec R., Dziedzictwo archeologiczne w Polsce. Metody edukacji i popularyzacji, Warszawa 2010.

Classes C., Howes D., The Museum as Sensescape: Western Sensibilities and Indigenous Artifacts[w:] Sensible objects. Colonialism, Museums and Material Culture, ed. E. Edwards, Ch. Gosden, R.B. Phillips, Oxford–New York 2006, s. 199–222.

Czerniak L., Niechciane zabytki archeologiczne[w:] Prawo muzeów, red. J. Włodarski, K. Zeidler, Warszawa 2008, s. 116–122.

Folga-Januszewska D., Muzea w Polsce 1989–2008, „Muzealnictwo” 2009, nr 50, s. 18–46.

Gorzelany D., Europejska moda kolekcjonerska a idea polskiego „zakładu naukowego”. Zbiór sztuki starożytnej księcia WładysławaCzartoryskiego[w:] Miłośnictwo rzeczy. Studia z historii kolekcjonerstwa na ziemiach polskich w XIX wieku, red. K. Kłudkiewicz, M. Mencfel, Warszawa 2014,s. 240–261.

Gorzelany D., „Przyszłość – przeszłości”? Rola Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Krakowie w kształtowaniu wiedzy o antyku [w:] Muzeum XXI wieku – teoria i praxis. Materiały z sesji naukowej, organizowanej przez Muzeum Początków Państwa Polskiego i Polski Komitet Narodowy ICOM, Gniezno, 25–27 listopada 2009 roku, księga pamiątkowa poświęcona profesorowi Krzysztofowi Pomianowi, red. E. Kowalska, E. Urbaniak, Gniezno 2010, s. 200–207.

Heidegger M., Bycie i czas, przeł. B. Baran, Warszawa 2013.

ImpeyO., MacGregor A., Introduction[w:] The Origins of Museums. The cabinet of curiosities in sixteenth- and seventeenth-century Europe, ed. O. Impey, A. MacGregor, Oxford 1987, s. 1–3.

Jagodzińska K., Czas muzeów w Europie Środkowej. Muzea i centra sztuki współczesnej (1989–2014), Kraków 2014.

Jakimowicz T., Gołuchów, Poznań 1973.

Kłudkiewicz K., Rodzinna tradycja, romantyczne zobowiązania i indywidualne koncepcje. Uwagi o kolekcjonerstwie arystokracji w Wielkopolsce w drugiej połowie XIX wieku[w:] Miłośnictwo rzeczy. Studia z historii kolekcjonerstwa na ziemiach polskich w XIX wieku, red. K. Kłudkiewicz, M. Mencfel, Warszawa 2014, s. 187–225.

Kopytoff I., The Cultural Biography of Things: Commoditization as a Process [w:] The Social Life of Things: Commodities in Cultural Perspective, ed. A. Appadurai, Cambridge 1986, s. 64–91.

Kostka Potocki S., O sztuce u dawnych, czyli Winkelman polski, t. 1–3, oprac. J.A. Ostrowski, J. Śliwa, Kraków 1992.

Krajewski M., Szkice z socjologii przedmiotów, Warszawa 2013.

Marek D., Działalność kolekcjonerska Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej [w:] Izabella i Jan Działyńscy. Mecenasi kultury, red. B. Wysocka, Gołuchów–Kórnik 2004, s. 51–70.

Marek D., Ordynacja gołuchowska Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej (1830–1899), Poznań 1994.

Mężyński A., Jan Działyński 1829–1880, Wrocław 1987.

Mężyński A., Jan Działyński – mecenas czy raczej właściciel Gołuchowa? [w:] Izabella i Jan Działyńscy. Mecenasi kultury, red. B. Wysocka, Gołuchów–Kórnik 2004, s. 37–50.

Mikocki T., Najstarsze kolekcje starożytności w Polsce (lata 1750–1830), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1990.

Muzeum sztuki. Antologia, red. M. Popczyk, Kraków 2005.

Olsen B., W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, przeł. B. Shallcross, Warszawa 2013.

Piwocki K., Pierwsza nowoczesna teoria sztuki. Poglądy Aloisa Riegla, Warszawa 1970, s. 134–170.

Pomian K., Historia. Nauka wobec pamięci, Lublin 2006.

Popczyk M., Estetyczne przestrzenie ekspozycji muzealnych, Kraków 2008.

Pearce S., Archaeological Curatorship, London 1990.

Riegl A., Nowoczesny kult zabytków. Jego istota i powstanie[w:] A. Riegl, Alois Riegl, Georg Dehio i kult zabytków, przeł. R. Kasperowicz, Warszawa 2002, s. 27–87.

Sawer P., Britain may lose historical heritage as archaeologists admit there is not enough storage space for finds, http://www.telegraph.co.uk/news/2016/06/25/britain-may-lose-historical-heritage-as-archaeologists-admit-the/ [dostęp: 27.06.2016].

SimmelG., The Ruin [w:] Ruins, ed. B. Dillon, London–Cambridge 2011, s. 23–24.

Sommer M., Zbieranie. Próba filozoficznego ujęcia, przeł. J. Merecki, Warszawa 2003.

Starobinski J., Wynalezienie nowoczesności 1700–1789, przeł. M. Ochab, Gdańsk 2006.

Swain H., An Introduction to Museum Archaeology, Cambridge 2007.

Vickers M., Greek and Roman Antiquities in the seventeenth-century [w:] The Origins of Museums. The cabinet of curiosities in sixteenth- and seventeenth-century Europe, ed. O. Impey, A. MacGregor, Oxford 1987, s. 223–231.

Ziębińska-Witek A., Muzea wobec nowych trendów w humanistyce. Refleksje teoretyczne, „Historyka. Studia Metodologiczne” 2015, t. 45, s. 97–115.

Żmigrodzki M., Pamiątki przeszłości [w:] Egipt, Grecja, Italia… Zabytki starożytne z dawnej kolekcji Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. J. Śliwa, Kraków 2007, s. 35–42.

Żygulski Jr Z., Muzea na świecie. Wstęp do muzealnictwa, Warszawa 1982.

 

Information

Information: Opuscula Musealia, Volume 24 (2016), Volume 24, pp. 159 - 172

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Sztuka czy kultura materialna?  Słowa wstępne na temat percepcji archeologii w polskich kolekcjach i muzeach

English:

Art or material culture? Introduction to the perception of archaeology in Polish collections and museums

Authors

https://orcid.org/0000-0003-3774-6159

Monika Stobiecka
Wydział „Artes Liberales” Uniwersytet Warszawski
https://orcid.org/0000-0003-3774-6159 Orcid
All publications →

Wydział „Artes Liberales” Uniwersytet Warszawski

Published at: 01.07.2017

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Monika Stobiecka (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

English