Student formal assessment is the core axis of the educational process that affects the whole teaching / learning activity, its quality, students’ success experience, their self-respect and self-esteem, and the perception of self-efficacy. By recognising prospects as the main learning objective and defining the outcome as personal and authentic learner progress, the assessment raises the need to pay a due attention to reflection, deep consideration, and feedback to all participants of the educational process. Against this background, doubts are started to be raised about appropriateness of the grade, currently being one of the most popular methods of the formal student assessment, leading to the scientific problem of this article. Over the last few decades, a shift in the assessment has been observed, from the focus exclusively on the end result to a stronger orientation toward the whole educational process, with an emphasis on motivating students to learn and strengthening their involvement in the educational process. These changes are illustrated by the Finnish good practice where, in an environment based on mutual trust and respect, and without questioning the importance and need for testing learners’ knowledge, abilities, and skills in the teaching / learning process, alternative assessment methods: portfolio assessment and learning conversations, are successfully used. To transfer examples of the good practice and adapt them to the national context, it seems reasonable to apply theories and models of change management. Achieving a targeted and effective change in the area of the assessment requires a process-focused approach to the change management.

Keywords: student assessment, assessment changes, reflection-based assessment, change, change management

Warunki teoretyczne dla zmiany w systemie oceniania studentów: dążąc do dobrych praktyk

Formalna ocena studentów stanowi główną oś procesu edukacji, wpływającą na całość aktywności nauczania/uczenia, jej jakość, odnoszone przez studentów sukcesy, ich szacunek do siebie samych i samoocenę, jak również na postrzeganie własnej skuteczności. Poprzez rozpoznanie perspektyw jako głównego celu uczenia się oraz zdefiniowania wyników jako osobistych i rzeczywistych postępów osoby uczącej się, ocena wymaga zwrócenia odpowiedniej uwagi na refleksję, dogłębne rozważania oraz przekazanie informacji zwrotnych wszystkim uczestnikom procesu edukacji. Na tym tle ocena jako jedna z najpopularniejszych metod oceniania studentów, zaczyna wzbudzać wątpliwości co do swojej odpowiedniości, co prowadzi do problemu naukowego rozpatrywanego w niniejszym artykule. W ciągu ostatnich kilku dekad zaobserwowano przesunięcie w ocenianiu z koncentracji wyłącznie na wyniku końcowym w kierunku większego ukierunkowania na cały proces edukacji, z naciskiem na motywowanie studentów do nauki i wzmocnienie ich zaangażowania w proces edukacji. Zmiany te ilustruje fińska dobra praktyka, gdzie z powodzeniem stosuje się inne metody oceny: ocenę portfolio oraz rozmowy kształcące, w środowisku, którego podstawą jest wzajemne zaufanie i szacunek, bez kwestionowania istotności i konieczności sprawdzenia wiedzy, zdolności i umiejętności osób uczących się w ramach procesu uczenia /nauczania. Aby przenieść przykłady dobrej praktyki i dostosować je do kontekstu krajowego, zasadnym wydaje się być zastosowanie teorii oraz modeli z zakresu zarządzania zmianą. Osiągnięcie ukierunkowanej i skutecznej zmiany w obszarze oceny wymaga podejścia do zarządzania zmianą ukierunkowanego na proces.

Student formal assessment is the core axis of the educational process that affects the whole teaching / learning activity, its quality, students’ success experience, their self-respect and self-esteem, and the perception of self-efficacy. By recognising prospects as the main learning objective and defining the outcome as personal and authentic learner progress, the assessment raises the need to pay a due attention to reflection, deep consideration, and feedback to all participants of the educational process. Against this background, doubts are started to be raised about appropriateness of the grade, currently being one of the most popular methods of the formal student assessment, leading to the scientific problem of this article. Over the last few decades, a shift in the assessment has been observed, from the focus exclusively on the end result to a stronger orientation toward the whole educational process, with an emphasis on motivating students to learn and strengthening their involvement in the educational process. These changes are illustrated by the Finnish good practice where, in an environment based on mutual trust and respect, and without questioning the importance and need for testing learners’ knowledge, abilities, and skills in the teaching / learning process, alternative assessment methods: portfolio assessment and learning conversations, are successfully used. To transfer examples of the good practice and adapt them to the national context, it seems reasonable to apply theories and models of change management. Achieving a targeted and effective change in the area of the assessment requires a process-focused approach to the change management.