From a Philosopher’s Literary Canon: Henryk Sienkiewicz
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEZ literackiego kanonu filozofa: Henryk Sienkiewicz
Publication date: 2022
Konteksty Kultury, 2021, Volume 18 Issue 4, pp. 569 - 586
https://doi.org/10.4467/23531991KK.21.048.15199Authors
Z literackiego kanonu filozofa: Henryk Sienkiewicz
Filozofowie raczej nie cenią twórczości literackiej Henryka Sienkiewicza, uważając go za pisarza popularnego. W przeciwieństwie do tego poglądu można argumentować, że proza polskiego noblisty ma istotny wymiar filozoficzny, podważa bowiem przynajmniej kilka mitów, funkcjonujących w ludzkiej kulturze. Pierwszym z nich jest mit prawdy i sensu życia; w świetle powieściowych losów Petroniusza, Płoszowskiego czy Bukackiego nie tylko nie istnieje prawda obiektywna, którą można byłoby uczynić fundamentem ludzkiego życia, lecz samo pojęcie obiektywnej i ostatecznej, wiecznej prawdy jest pozbawione zrozumiałej treści. Podobnie nie da się odpowiedzieć na pytanie, czy życie ma sens, czy też jest go pozbawione. Jeszcze radykalniej rozprawia się Sienkiewicz z mitem chrześcijaństwa jako religii pokoju i miłości (wskazując, że jest ono religią przemocy) a także z kolonialnym przesądem wyższości kultury białych ludzi (wskazując, że domeną białych jest bezwzględność, zabijanie i podbój świata). W świetle prozy Sienkiewicza upada też mit rycerskości, patriotyzmu i wojny, pisarz wskazuje bowiem, że sławni rycerze nie bronią żadnych szlachetnych ideałów, lecz są jedynie zawodowymi mordercami, dążącymi do sławy. Pisarz podważa też mit kobiety jako obiektu męskiej, rycerskiej adoracji; z perspektywy mężczyzn bowiem (takich, jak Winicjusz, Kmicic czy Skrzetuski) kobieta jest jedynie obiektem seksualnym oraz matką, mającą rodzić kolejne zastępy żołnierzy. Podważenie mitu kobiecości skutkuje również podważeniem binarnego podziału na społeczne role kobiece i męskie; przykładem jest narzeczona Skrzetuskiego, przebrana za młodzieńca i budząca (właśnie jako młodzieniec) erotyczne zainteresowanie mężczyzn.
Information: Konteksty Kultury, 2021, Volume 18 Issue 4, pp. 569 - 586
Article type: Original article
Titles:
Z literackiego kanonu filozofa: Henryk Sienkiewicz
From a Philosopher’s Literary Canon: Henryk Sienkiewicz
Szczecin University
Poland
Published at: 2022
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 918
Number of downloads: 688