FAQ

„proszę księdza – ja naprawdę Go szukałem”. Religijne rozterki w poezji Zbigniewa Herberta

Publication date: 17.03.2016

Konteksty Kultury, 2015, Volume 12, Issue 4, pp. 436-450

https://doi.org/10.4467/23531991KK.18.4778

Authors

Anna Wesołowska
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
Contact with author
All publications →

Download full text

Titles

„proszę księdza – ja naprawdę Go szukałem”. Religijne rozterki w poezji Zbigniewa Herberta

Abstract

Celem artykułu jest ukazanie jednostkowego i żywego odczuwania świata w kategoriach religijnych, którego zapis da się odczytać z kart Soli ziemi. Termin „doświadczenie religijne” został zaczerpnięty od Williama Jamesa. Autor wspomina najpierw o trudnościach interpretacyjnych związanych z ironią strukturalną, która każe podważyć prawdziwość sądów werbalizowanych w powieści. Uwzględniwszy tę komplikację, wskazuje na cztery punkty, które pozwalają mówić o doświadczeniu religijnym w Soli ziemi. Po pierwsze, zwraca uwagę na tytuł, który ewokuje religijne postrzeganie świata, zakłada odpowiedź na powołanie płynące od Boga. Po drugie, odwołuje się do Prologu (w nim nie ma jeszcze „ironii strukturalnej”), w którym pojawia się motyw wojny jako bluźnierstwa. Po trzecie, analizuje fragmenty, w których narrator osłabia swój dystans do punktu widzenia Piotra Niewiadomskiego i aprobatywnie przyjmuje magiczną interpretację zjawisk naturalnych. Po czwarte wreszcie, odwołuje się do chrześcijańsko-orficko-huculskiego motywu nieśmiertelności duszy i kontaktów ze zmarłymi.

References

Download references
Literatura podmiotu:

Herbert Z., Chrzest [w:] tegoż, Wiersze zebrane, oprac. R. Krynicki, Kraków 2008.

Herbert Z., Homilia [w:] tegoż, Wiersze zebrane, oprac. R. Krynicki, Kraków 2008.

Herbert Z., Mysz kościelna [w:] tegoż, Wiersze zebrane, oprac. R. Krynicki, Kraków 2008.

Herbert Z., Ostatnia prośba [w:] tegoż, Wiersze zebrane, oprac. R. Krynicki, Kraków 2008.

Herbert Z., Święta Weronika [w:] tegoż, Utwory rozproszone (Rekonesans), red. R. Krynicki, Kraków 2011.

Herbert Z., Tomasz [w:] tegoż, Wiersze zebrane, oprac. R. Krynicki, Kraków 2008.

Literatura przedmiotu:

Antoniuk M., Otwieranie głosu. Studium wczesnej twórczości Zbigniewa Herberta (do 1957 roku), Kraków 2009.

Barańczak S., Uciekinier Utopii. poezji Zbigniewa Herberta, Wrocław 2001.

Błoński J., Tradycja, ironia, głębsze znaczenie [w:] Poznawanie Herberta, t. 1, red. A. Franaszek, Kraków 1998.

Czapliński P., Śmierć, czyli niedoskonałości [w:] Poznawanie Herberta, t. 1, red. A. Franaszek, Kraków 1998.

Encyklopedia katolicka, t. 6, red. J. Walkusz in., Lublin 1993.

Fiut A., Herbert – poeta religijny?, „Rzeczpospolita”, 18.05.2006, http://www.wdq.home.pl/herbert/herbert35.htm , dostęp: 9.12.2015.

Fiut A., Język wiary niewiary [w:] Poznawanie Herberta, t. 1, red. A. Franaszek, Kraków 1998.

Franaszek A., Ciemne źródło. Esej cierpieniu twórczości Zbigniewa Herberta, Kraków 2008.

Freud Z., Motyw wyboru szkatułek [w:] tegoż, Sztuki plastyczne literaturatłum. R. Reszke, Warszawa 2009.

Garbol T., Chrzest ziemi. Sacrum poezji Zbigniewa Herberta, Lublin 2006.

Herbert K., Pani Herbert, rozmowę przepr. J. Żakowski, „Gazeta Wyborcza”, 30.12.2001–1.01.2002, http://www.fundacjaherberta.com/krotki-rys-biograficzny/wspomnienia-rodziny-i-przyjaciol-o-herbercie/katarzyna-herbert, dostęp: 9.12.2015.

Herbert Z., Ze Zbigniewem Herbertem..., rozmowę przepr. ks. J.S. Pasierb, „Zeszyty Literackie” 2002, nr 4, http://www.fundacjaherberta.com/krotki-rys-biograficzny/herbert-o-sobie/ze-zbigniewem-herbertem-rozmawia-ksiadz-janusz-s-pasierb , dostęp: 13.06.2015.

Lisicki P., Puste niebo Pana Cogito [w:] Poznawanie Herberta, t. 1, red. A. Franaszek, Kraków 1998.

Nowa księga przysłów wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 2: K–P, red. J. Krzyżanowski in., Warszawa 1970.

Nowa księga przysłów wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 3: R–Ż, red. J. Krzyżanowski in., Warszawa 1972.

Pismo Święte Starego Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, wyd. 3 popr., Poznań––Warszawa 1982.

Przybylski R., Między cierpieniem formą [w:] Poznawanie Herberta, t. 1, red. A. Franaszek, Kraków 1998.

Ricoeur P., Religia, ateizm, wiara, tłum. H. Bortnowska [w:] tegoż, Egzystencja hermeneutyka: rozprawy metodzie, red. S. Cichowicz, tłum. E. Bieńkowska in., Warszawa 1985.

Sawicki S., Sacrum literaturze [w:] Sacrum literaturze, red. J. Gotfryd, M. Jasińska, S. Sawicki, Lublin 1983.

Seweryniak H., Uwierzyć zmartwychwstanie, rozmowę przepr. J. Krasnowska-Dyńka, „Echo Katolickie” 2012, nr 14, http://echokatolickie.pl/index.php?str=100&id=4056, dostęp: 9.12.2015.

Tischner J., człowieku. Wybór pism filozoficznych, red. A. Bobko, BN nr 306, Wrocław 2003.

Werner M., Rovigo: portret na pożegnanie [w:] Poznawanie Herberta, t. 1, red. A. Franaszek, Kraków 1998.

Zbigniew Herbert / Henryk Elzenberg. Korespondencja, red. B. Toruńczyk, Warszawa 2002.

Information

Information: Konteksty Kultury, 2015, Volume 12, Issue 4, pp. 436-450

Article type: Original article

Titles:

Polish:

„proszę księdza – ja naprawdę Go szukałem”. Religijne rozterki w poezji Zbigniewa Herberta

Authors

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 17.03.2016

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Anna Wesołowska (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

„proszę księdza – ja naprawdę Go szukałem”. Religijne rozterki w poezji Zbigniewa Herberta

cytuj

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE