Programy Jacka Kaczmarskiego – genologia, charakterystyka, tendencje, media

Andrzej  Janiszewski

Programy Jacka Kaczmarskiego – genologia, charakterystyka, tendencje, media

Publication date: 10.2023

Konteksty Kultury, 2023, Volume 20 Issue 2, pp. 128 - 144

https://doi.org/10.4467/23531991KK.23.014.18354

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Programy Jacka Kaczmarskiego – genologia, charakterystyka, tendencje, media

Abstract

Artykuł ma na celu możliwie dokładny opis pojęcia „programu” w twórczości Jacka Kaczmarskiego. We wstępie przywołane zostały ustalenia Krzysztofa Nowaka oraz kategoria cykliczności. Następnie autor przechodzi do opisu form zbliżonych do programu – między innymi koncept albumu i cyklu pieśni. Zwraca ponadto uwagę na zdecydowaną odmienność „programu” w znaczeniu ściśle literackim od cykli tworzonych przez pieśniarza. W kolejnej części artykułu charakteryzuje cechy wyróżniające omawianą formę, takie jak obecność nietypowych paratekstów czy zmienność kształtu cyklu w zależności od medium. Wspomniany opis staje się punktem wyjścia do sformułowania definicji programu literacko-muzycznego w wąskim znaczeniu i przyjrzenia się zmianom, jakie zachodzą w kolejnych cyklach autorstwa Kaczmarskiego, jak również tendencjom, które im towarzyszą. Zaobserwowane prawidłowości oraz znajomość kontekstów powstawania poszczególnych zbiorów pozwalają autorowi podzielić programy na trzy grupy. W podsumowaniu krótko przywołane zostają główne wnioski wynikające z tekstu.

The article aims at describing the notion of “programme” in the Jacek Kaczmarski’s oeuvre as accurately as possible. The conclusions of Krzysztof Nowak and the category of cyclicality were mentioned in the introduction. Then the author describes forms similar to a programme – amongst others, album and song cycle. Moreover, the author points to the clear distinctiveness of the “programme” in its strict literary sense from the cycles created by the artist. In the next part of the article, the characteristics of said form, such as presence of atypical paratexts or the form fluidity depending on the medium, were characterised. The aforementioned description becomes the starting point for formulating a definition of a literary-musical programme in its narrow meaning and looking closely at the changes that happen in the next cycles of Kaczmarski, as well as the tendencies that accompany them. The observed regularities and the knowledge of the creation contexts of each cycle allow the author to divide the programmes into three groups. The main conclusions resulting from the article are concisely presented in the summary

Keywords

program, Jacek Kaczmarski, piosenka literacka, cykl, media

programme, Jacek Kaczmarski, literary song, cycle, media

References

Download references

Podmiotowa

Kaczmarski J., Między nami. Wiersze zebrane, Warszawa 2017.

Przedmiotowa

Barańczak A., Słowo w piosence. Poetyka współczesnej piosenki estradowej, Wrocław 1983.

Bardowie, red. E. Paczoska, J. Sawicka, Łódź 2001.

Bocheński T., „Rzecz to powszechna dosyć / w heterogennych sferach” – rzut oka na utwory Jacka Kaczmarskiego, „Maska” 2013, nr 18, z. 2.

Decker T., Fancy Meeting You Here: Pioneers of the Concept Album, „Dadalus”2013, nr 142, z. 4.

Gajda K., Jacek Kaczmarski w świecie tekstów, Poznań 2013.

Gajda K., To moja droga. Biografia Jacka Kaczmarskiego, Wrocław 2009.

Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 2002.

Grabska I., Nowak K., [Książeczka dołączona do boksu:] Mała Arka Noego, Warszawa 2007.

Kultura rocka. Twórcy, tematy, motywy, red. J. Osiński, M. Pranke, A. Szwagrzyk, P. Tański, Toruń 2015.

Markiewicz H., Przekroje i zbliżenia dawne i nowe. Rozprawy i szkice z wiedzy o literaturze, Warszawa 1976.

Nalewajk Ż., Problematyka kontekstów i metod badań w komparatystyce, „Tekstualia” 2012, nr 31, z. 4.

Paczoska E., Prawdziwy koniec wieku XIX. Śladami nowoczesności, Warszawa 2010.

Preder G., Pożegnanie barda, Koszalin 1995.

Romanowski M., Między bardem „Solidarności” a Jackiem Kaczmarskim. Fragmenty biografii artystycznej, Gdańsk 2013.

Rychlewski M., Historia rocka według nośników, „Kultura Współczesna” 2009, nr 61, z. 3.

Semiotyka cyklu. Cykl w muzyce, plastyce i literaturze, red. M. Demska-Trębacz, K. Jakowska, R. Sioma, Supraśl 2004.

Walentynowicz K., Zbigniew Łapiński. Historie również niepoważne, czyli groch z kapustą, Warszawa 2015.

Zostały jeszcze pieśni… Jacek Kaczmarski wobec tradycji, red. K. Gajda, M. Traczyk, Warszawa 2010.

Dyskografia

Gintrowski P., Kaczmarski J., Łapiński Z., Mury, Pomaton EMI 1999, 5 22839 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Gintrowski P., Kaczmarski J., Łapiński Z., Muzeum, Pomaton EMI 2002, 5 43408 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Gintrowski P., Kaczmarski J., Łapiński Z., Raj, Pomaton EMI 2002, 5 43409 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Gintrowski P., Kaczmarski J., Łapiński Z., Wojna postu z karnawałem, Pomaton EMI 2002, 5 41743 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Kaczmarski J., Dwie skały, Pomaton EMI 2004, 5 79934 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Kaczmarski J., Między nami, Pomaton EMI 2002, 4 95349 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Kaczmarski J., Mimochodem, Pomaton EMI 2004, 5 79935 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Kaczmarski J., Pochwała łotrostwa, Pomaton EMI 2002, 8 55831 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Kaczmarski J., Łapiński Z., Sarmatia, Pomaton EMI 2004, 5 79929 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Kaczmarski J., Łapiński Z., Szukamy stajenki, Pomaton EMI 2004, 5 79933 2 [w boksie:] Syn marnotrawny, Warszawa 2004.

Information

Information: Konteksty Kultury, 2023, Volume 20 Issue 2, pp. 128 - 144

DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.23.014.18354

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Programy Jacka Kaczmarskiego – genologia, charakterystyka, tendencje, media

English:

Programmes of Jacek Kaczmarski – Genealogy, Characteristics, Tendencies, Media

Authors

Andrzej Janiszewski

https://orcid.org/0009-0008-9343-2537

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Published at: 10.2023

Article status: Open

Licence: CC BY

Percentage share of authors:

Andrzej Janiszewski (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 294

Number of downloads: 216

<p> Programmes of Jacek Kaczmarski – Genealogy, Characteristics, Tendencies, Media</p>

Download xml