FAQ

(Para)literacki wymiar reklamy

Publication date: 20.03.2017

Konteksty Kultury, 2016, Volume 13, Issue 3, pp. 271 - 296

https://doi.org/10.4467/23531991KK.16.017.6336

Authors

Magdalena Lachman
University of Lodz, Pomorska 171/173, 91-404 Łódź, Poland
https://orcid.org/0000-0003-2908-3420 Orcid
All publications →

Titles

(Para)literacki wymiar reklamy

Abstract

Impulsem do napisania artykułu było rozpoznanie, że wśród różnych sposobów definiowania i dookreślania reklamy eksponowaną pozycję zajmują ujęcia świadomie lub mimowolnie akcentujące rozmaicie pojmowaną (para)literackość zjawiska. Przekonanie, że reklama może stanowić odmianę czy specyficzny przejaw literatury, daje o sobie znać przy bardzo różnych okazjach i w różnorodnych źródłach (niekoniecznie tylko zorientowanych literaturoznawczo): w pracach naukowych, w krytyce, eseistyce, felietonistyce, publicystyce i w publikacjach popularyzatorskich. Autorka nie dąży do rozstrzygnięcia, czy i pod jakimi warunkami reklama spełnia wymogi dzieła literackiego, ale przyjmuje postawę rekonstrukcyjną i szuka odpowiedzi na pytanie, za sprawą jakich właściwości i czynników reklama bywa rozpatrywana w kategoriach literackich (czy szerzej: artystycznych) i jakich argumentów używa się na poparcie tej tezy, a także co z tego typu przeświadczeń w konsekwencji wynika dla samej sztuki słowa, jej kondycji, kulturowej rangi i status quo.

References

Download references

Arnold R., Just do it! Nike jako sztuka publiczna, tłum. M.K. Wasilewski, „Czas Kultury” 1999, nr 3–4, s. 20–23.

Balcerzan E., Nowe formy w pisarstwie i wynikające stąd porozumienia [w:] Humanistyka przełomu wieków, red. J. Kozielecki, Warszawa 1999.

Benjamin W., Wystawiennictwo, reklamy, Grandville [w:] tegoż, Pasaże, red. R. Tiedemann, tłum. I. Kania, Kraków 2005.

Bernstein D., Billboard – reklama otwartej przestrzeni, tłum. E. Ciszkowska, Warszawa 2005.

Bodzioch-Bryła B., „W godzinę twojej śmierci – zdrapka”. O języku reklamy [w:] tejże, Ku ciału post-ludzkiemu. Poezja polska po 1989 roku wobec nowych mediów i nowej rzeczywistości, Kraków 2006.

Bogatyriew P., Okrzyki przekupniów ulicznych i wędrownych rzemieślników – znaki reklamy, tłum. I. Szymanowska [w:] tegoż, Semiotyka kultury ludowej, wstęp, wybór i oprac. M.R. Mayenowa, Warszawa 1979.

Bond J., Kirshenbaum R., Oszukać radar. Jak mówić do konsumenta, który nie chce słuchać, tłum. M. Wajda, Warszawa 2001.

Boorstin D.J., Amerykanie. Fenomen demokracji, tłum. J. Kozak, Warszawa 1995.

Bralczyk J., Język na sprzedaż, czyli o tym, jak język służy reklamie i jak reklama używa języka, wyd. 2, Gdańsk 2004.

Bratkowska M., Kolory życia do wynajęcia, „Magazyn Gazety Wyborczej” 1997, nr 32, dod. do „Gazety Wyborczej” 1997, nr 184.

Czubińska M., Polski plakat secesyjny ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, Kraków 2003.

Czudowska-Kandyba I., Czy reklamę można rozpatrywać jako sztukę? [w:] Estetyka reklamy, red. M. Ostrowicki, Kraków 2002.

Derda P., Billboard – wytwór kultury masowej czy dzieło sztuki? (Uwagi optymisty), „Kultura Współczesna” 2000, nr 3.

Dorfles G., Reklama: retoryka a semantyka, tłum. T. Jekiel [w:] Człowiek zwielokrotniony, tłum. T. Jekiel, I. Wojnar, przedmowa I. Wojnar, Warszawa 1973.

Dunin-Wąsowicz P., Bystrzy dyletanci, „Lampa” 2005, nr 1.

Eco U., Nieobecna struktura, tłum. A. Weinsberg, P. Brawo, Warszawa 1996.

Elgozy G., Paradoksy reklamy. Perswazja legalna, tłum. K. Błoński, wstęp K.T. Toe­plitz, Warszawa 1973.

Estetyka reklamy, red. M. Ostrowicki, Kraków 2002.

Fiut I.S., Rozważania o utworze reklamowym, „Zeszyty Prasoznawcze” 1993, nr 3–4.

Gibbons J., Art and Advertising, London–New York 2005.

Głowiński M., Poetyka wobec tekstów nieliterackich [w:] tegoż, Prace wybrane, red. R. Nycz, t. 2: Narracje literackie i nieliterackie, Kraków 1997.

Głowiński M., Reklama [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, wyd. 3 poszerz. i popr., Wrocław 1998.

Głowiński M., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Zarys teorii literatury, wyd. 6 popr., Warszawa 1991.

Główczewski A., „Oddaje tobie, co kryje w sobie”. Uwagi o semantyce przekazu reklamowego [w:] W przestrzeni komunikacyjnej. Szkice z historii i teorii dramatu, teatru i komunikacji społecznej, red. J. Skuczyński, Toruń 1999.

Godzic W., Reklama, czyli poezja masowa, „Gazeta Telewizyjna”, dod. do „Gazety Wyborczej” 2000, nr 95.

Gołaszewska M., Zarys estetyki. Problematyka, metody, teorie, wyd. 3 uzup., Warszawa 1986.

Hayakawa S.I., Poetry and Advertising, „ETC. A Review of General Semantics” 1946, t. 3, nr 2.

Ind N., Wielkie kampanie reklamowe, tłum. M. Jóźwicka, Warszawa 2001.

Jakobson R., Problemy poetyki, tłum. A. Brosz [w:] Teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. S. Skwarczyńska, t. 2: Od przełomu antypozytywistycznego do roku 1945, cz. 3: Od formalizmu do strukturalizmu, Kraków 1986.

Kisielewski A., Poetyka obrazu reklamowego [w:] Ekspansja obrazów. Sztuka i media w świecie współczesnym, red. B. Frydryczak, Zielona Góra–Warszawa 2000.

Kisielewski A., Reklama – sztuka czy ikonosfera? [w:] Estetyka reklamy, red. M. Ostrowicki, Kraków 2002.

Kisielewski A., Sztuka i reklama. Relacje między sztuką i kulturą, Białystok 1999.

Kita M., Literatura popularna w perspektywie językoznawczej [w:] Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków, 22–25 września 2004, red. M. Czermińska i in., t. 2, Kraków 2005.

Kochan M., Slogany w reklamie i polityce, Warszawa 2005.

Krajewski M., Zamiast sztuki – zamiast reklamy [w:] Publiczna przestrzeń dla sztuki?, red. M.A. Potocka, Kraków–Wiedeń 2003.

Lachman M., Literatura wobec reklamy. Rekonesans [w:] Literackie reprezentacje doświadczenia, red. W. Bolecki, E. Nawrocka, Warszawa 2007.

Lachman M., Pod znakiem reklamy. Literatura polska po 1989 roku w kręgu oddziaływania kultury konsumpcyjnej [w:] Inna literatura? Dwudziestolecie 1989–2009, red. Z. Andres, J. Pasterski, t. 1, Rzeszów 2010.

Leonard G., Advertising and Commodity Culture in Joyce, Gainesville 1998.

Leonard G., Advertising and Religion in James Joyce’s Fiction. The New (Improved!) Testament [w:] James Joyce and Popular Culture, red. R.B. Kershner, Gaines­ville 1996.

Lewiński P., Retoryka reklamy, wyd. 2 zm., Wrocław 2008.

Lipowicz W., Zysk i powinność. Dzieło sztuki w polskiej reklamie turystycznej w latach trzydziestych [w:] Sztuka dwudziestolecia międzywojennego. Materiały Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, październik 1980, red. A. Marczak, Warszawa 1982.

Lisowska B., Urok nieaktualności. Ikonosfera malowanych reklam ściennych, „Kultura Współczesna” 2002, nr 3–4.

Lubelska K., Jarzyna w reklamie, „Polityka” 2004, nr 21.

Łebkowska A., Między antropologią literatury i antropologią literacką, „Teksty Drugie” 2007, nr 6.

Majkowska G., Język reklamy [w:] Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku, red. K. Handke, H. Dalewska-Greń, Warszawa 1994.

Mitologie popularne. Szkice z antropologii współczesności, red. D. Czaja, Kraków 1994.

Moralność obrazu, z O. Toscanim rozm. W. Kocołowski, „Przekrój” 2001, nr 7.

Mrowczyk E., Reklama [w:] Słownik literatury popularnej, red. T. Żabski, Wrocław 1997.

Musiałowska E., Reklama w komunikacji międzykulturowej [w:] Pomiędzy kulturami. Szkice z komunikacji międzykulturowej, red. M. Ratajczak, Wrocław 2006.

Muszyński A., Przypadek Benettona [w:] Mitologie popularne. Szkice z antropologii współczesności, red. D. Czaja, Kraków 1994.

Na Jezusa wpadłem na Siódmej, z O. Toscanim rozm. J. Mikołajewski, „Duży Format” 2002, nr 2, dod. do „Gazety Wyborczej” 2002, nr 243.

Nasiłowska A., O cudownych skutkach herbatki z melisy, „Teksty Drugie” 1991, nr 5.

Nie tylko plakat. Polska grafika reklamowa Dwudziestolecia, koncepcja, wybór i oprac. tekstów T. Lachowski, [b.m.] 2003.

Permanentny remanent. Polska grafika reklamowa w czasach PRL-u, koncepcja, wybór i oprac. tekstów T. Lachowski, [b.m.] 2006.

Pisarek W., Słowa na usługach reklamy, „Zeszyty Prasoznawcze” 1993, nr 3–4.

Płachecki M., Pragmatyka plakatu pierwszomajowego (1945–1970) [w:] Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich, red. S. Żółkiewski, M. Hopfinger, K. Rudzińska, Wrocław 1974.

Pomieciński A., Reklama w kulturze współczesnej. Studium antropologiczne, Poznań 2005.

Potocka M.A., Absolut Art Collection, „Odra” 1998, nr 5.

Radajewski A., Sztuka reklamy – reklama sztuki, „Kierunki” 1987, nr 15.

Ratajczak W., Pulower Wielkiego Brata, czyli Nie po oczach!, „Czas Kultury” 1997, nr 5–6.

Reklama i okolice. Z Jerzym Bralczykiem rozmawia Jacek Warchala, „Świat i Słowo” 2006, nr 2.

Reklama nasza powszednia [numer monograficzny], „Świat i Słowo” 2006, nr 2.

Sławiński J., Jedno z poruszeń w przedmiocie [w:] Prace wybrane, red. W. Bolecki, t. 3: Teksty i teksty, Kraków 2000 (pierwodruk: „Teksty” 1975, nr 4).

Słownik pojęć i tekstów kultury. Terytoria słowa, red. E. Szczęsna, wyd. 3 popr., Warszawa 2002.

Šmid W., Metamarketing, Kraków 2000.

Spitzer L., Amerykańska reklama jako sztuka popularna, tłum. K. Biskupski [w:] Język i społeczeństwo, red. M. Głowiński, tłum. J. Arnold i in., Warszawa 1980.

Stafiej L., Manipulo, „Impact” 1999, nr 1.

Stępień T., Poezja ulicy [w:] Dwudziestowieczna ikonosfera w literaturach europejskich. Wizualizacja w literaturze, red. B. Tokarz, Katowice 2002 (pierwodruk: „Opcje” 2001, nr 3–4).

Stępień T., Zabawa – poetyka – polityka, Katowice 2002.

Strachan J., Nally C., Advertising, Literature and Print Culture in Ireland, 1891–1922, London 2012.

Szablowska A.A., Tadeusz Gronowski. Sztuka plakatu i reklamy, Warszawa 2005.

Szczęsna E., Aforyzm a slogan – język jako zdarzenie fikcji, „Teksty Drugie” 2004, nr 1/2.

Szczęsna E., Narracja jako chwyt tekstowy [w:] Opowiadanie w perspektywie badań porównawczych, red. Z. Mitosek, Kraków 2004.

Szczęsna E., Opowiadanie i media, „Pamiętnik Literacki” 2002, z. 2.

Szczęsna E., Poetyka mediów. Polisemiotyczność, digitalizacja, reklama, Warszawa 2007.

Szczęsna E., Poetyka reklamy, Warszawa 2001.

Szczęsna E., Reklama – pastisz i metateza, czyli... „dwa w jednym” [w:] Ostrożnie z literaturą! (przykłady, wykłady oraz inne rady), red. S. Balbus, W. Bolecki, Warszawa 2000.

Szczęsna E., Reklama – sztuka czy perswazja?, „Dialog” 1992, nr 11.

Sztuka reklamy? [dyskusja z udziałem J. Dybczyńskiego, K. Jakubowicza, M. Janic­kiego, J. Witkowskiego, D.J. Cirlić], „Dialog” 1992, nr 11.

Szymkowska-Bartyzel J., „Nie mów, że chcesz go złowić”, czyli reklama zakamuflowana [w:] Kultura popularna, red. W. Godzic, A. Fulińska, M. Filiciak, Kraków 2002.

Themerson S., Hau! Hau!, czyli kto zabił Ryszarda Wagnera [w:] tegoż, Generał Piesc i inne opowiadania, Warszawa 1980.

Tomasik W., Wakacje na Wyspach Bahama (o perswazji socrealistycznej – dopowiedzenie) [w:] Rozgrywanie światów. Formy perswazji w kulturze współczesnej, red. I. Iwasiów, J. Madejski, Szczecin 1994.

Toscani O., Reklama uśmiechnięte ścierwo, tłum. M. Misiorny, [b.m.] [b.r.].

Wicke J., Advertising Fictions. Literature, Advertising and Social Reading, New York 1988.

Wicke J., James Joyce and Consumer Culture [w:] The Cambridge Companion to James Joyce, red. D. Attridge, wyd. 2, Cambridge 2006.

Wroński M., Gdyby Mickiewicz był copywriterem..., „AIDA Media” 1998, nr 6.

Zadura B., Wróbel przy kości, „Twórczość” 1993, nr 3.

 

Information

Information: Konteksty Kultury, 2016, Volume 13, Issue 3, pp. 271 - 296

Article type: Original article

Titles:

Polish:

(Para)literacki wymiar reklamy

English:

(Para)literary dimension of advertising

Authors

https://orcid.org/0000-0003-2908-3420

Magdalena Lachman
University of Lodz, Pomorska 171/173, 91-404 Łódź, Poland
https://orcid.org/0000-0003-2908-3420 Orcid
All publications →

University of Lodz, Pomorska 171/173, 91-404 Łódź, Poland

Published at: 20.03.2017

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Magdalena Lachman (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 2104

Number of downloads: 2705

<p>(Para)literary dimension of advertising</p>