FAQ

Herbert: krótka historia czytania

Publication date: 06.06.2018

Konteksty Kultury, 2018, Volume 15 Issue 1, pp. 4 - 27

https://doi.org/10.4467/23531991KK.18.001.8767

Authors

Wojciech Ligęza
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0881-5282 Orcid
All publications →

Titles

Herbert: krótka historia czytania

Abstract

W szkicu podjęte zostają zagadnienia recepcji twórczości poetyckiej oraz eseistycznej Zbigniewa Herberta – od debiutanckiego zbioru Struna światła do najnowszych wypowiedzi badaczy i krytyków. Refleksja poświęcona studiom herbertologicznym uwzględnia zmienne style odbioru, preferencje estetyczne oraz ideowe, aksjologię, stosowane metody badawcze oraz klucze interpretacji. Historia czytania utworów Herberta przedstawiona zostaje w porządku chronologicznym, tematycznym oraz problemowym. Przedmiotem rozważań stają się najważniejsze książki monograficzne, studia i szkice, które ukazują rozbudowany zakres zagadnień, pozwalają dostrzec szeroką skalę stylów i sposobów lektury, ilustrują długi proces poznawania utworów Herberta, a wreszcie uświadamiają, jak wielka jest popularność tego dzieła. Od interpretacji poszczególnych wierszy przechodzimy do prób uogólnień, od wykładni egzystencjalnych i metafizycznych do czytania kulturowego. Biblioteka tekstów o Herbercie nie jest kolekcją zamkniętą, wciąż bowiem dołączają kolejne rozpoznania, a poszukiwania „nowego Herberta” wspierane są przez nowe języki humanistyczne.

References

Download references

Adamiec M. „...Pomnik trochę niezupełny...”. Rzecz o apokryfach i poezji Zbigniewa Herberta, Gdańsk 1996.

Adamowska J., Różewicz i Herbert. Aksjologiczne aspekty twórczości, Kraków 2012.

Antoniuk M., Otwieranie głosu. Studium o wczesnej twórczości Zbigniewa Herberta (do 1957 roku), Kraków 2009.

Archiwum Zbigniewa Herberta. Inwentarz, oprac. H. Citko, Warszawa 2008.

Balcerzan E., Arkadyjczyk w oblężonym mieście (O poezji Zbigniewa Herberta), „Twórczość” 1986, nr 10.

Barańczak S., Uciekinier z Utopii. O poezji Zbigniewa Herberta, Londyn 1984.

Biedrzycki K., ...Bez zmartwychpowstania [w:] tegoż, Wariacje metafizyczne. Szkice i recenzje o poezji, prozie i filmie, Kraków 2007.

Bobryk R., Koncept poezji i poety w wierszach Zbigniewa Herberta, Siedlce 2017.

Bór nici. Wątki klasyczne i romantyczne w twórczości Zbigniewa Herberta, red. M. Mikołajczak, Kraków 2011.

Carpenter B., Czesław Miłosz i Zbigniew Herbert  poeta wygnania [w:] Literatura polska na obczyźnie, red. J. Bujnowski, Londyn 1985.

Czytanie Herberta, red. P. Czapliński, P. Śliwiński, Poznań 1995.

Czułość dla Minotaura. Metafizyka i miłość konkretu, red. J.M. Ruszar, M. Cicha, Lublin 2005.

Dąbrowski S., Hamlet i Fortynbras (Między literaturą a rzeczywistością), „Tygodnik Powszechny” 1971, nr 8.

Dialog i spór. Zbigniew Herbert a inni poeci i eseiści, red. J.M. Ruszar, D. Koman, Lublin 2006.

Dlaczego Herbert. Wiersze, komentarze, interpretacje, red. M. Woźniak-Łabieniec, J. Wiśniewski, Łódź 2004.

Dudek J., Granice wyobraźni, granice słowa. Studia z literatury porównawczej XX wieku, Kraków 2008.

Dzień M., Motywy eschatologiczne w poezji Zbigniewa Herberta. Studium analityczno-interpretacyjne, t. 1–2, Bielsko Biała 2014.

Fiut A., Język wiary i niewiary [w:] tegoż, Pytanie o tożsamość, Kraków 1995.

Fiut A., Ukryty dialog [w:] tegoż, W stronę Miłosza, Kraków 2003.

Franaszek A., Ciemne źródło (o twórczości Zbigniewa Herberta), Londyn 1998.

Gąszcz srebrnych liści. Interpretacje wierszy Zbigniewa Herberta, red. J.M. Ruszar, Kraków 2015.

Grabowski A., Herbert-Hermes. Konteksty nowoczesności w esejach, dramatach i wierszach Zbigniewa Herberta, Kraków 2013.

Herbert i znaki czasu. Colloquia Herbertiana, red. E. Feliksiak, M. Leś, E. Sidoruk, t. 1: Białystok 2001, t. 2: Białystok 2002.

Herbert na językach. Współczesna recepcja twórczości Zbigniewa Herberta w Polsce i na świecie, red. A. Grabowski, J. Kopciński, J. Snopek, Warszawa 2010.

Herbert (nie)oswojony, red. W. Browarny, J. Orska, A. Poprawa, Wrocław 2008.

Herbert nieznany. Rozmowy, oprac. H. Citko, Warszawa 2008.

Herbert. Poetyka, wartości i konteksty, red. E. Czaplejewicz, W. Sadowski, War­szawa 2002.

Herbert Środkowoeuropejczyk. Twórczość Zbigniewa Herberta w kontekstach i kontaktach środkowoeuropejskich, red. K. Krasuski, Katowice 2011.

Herbert Z., Głosy Herberta, oprac. B. Toruńczyk, Warszawa 2008.

Herbert Z., Labirynt nad morzem, Warszawa 2000.

Herbert Z., „Mistrz z Delft” i inne utwory odnalezione, oprac. B. Toruńczyk, współpraca H. Citko, Warszawa 2008.

Herbert Z., Węzeł gordyjski oraz inne pisma rozproszone 19481998, oprac. P. Kądziela, Warszawa 2001.

Herbert Z., Wiersze zebrane, oprac. R. Krynicki, Kraków 2008.

Herbert Z., Barańczak S., Korespondencja, red., oprac. B. Toruńczyk, War­szawa 2005.

Hryniewicz K. Cogito i dubito. Dyskurs estetyczny w poezji Zbigniewa Herberta i Tadeusza Różewicza, Kraków 2014.

Kaliszewski A., Nostalgia stylu. Neoklasycyzm liryki polskiej XX wieku w krytyce, badaniach i poetykach immanentnych (w kontekście tradycji poetologicznej klasycyzmu), Kraków 2007.

Kamieńska A., Niewierny Tomasz i świat, „Twórczość” 1957, nr 10–11.

Kamieńska A., Okrucieństwo mitu [w:] tejże, Od Leśmiana. Najpiękniejsze wiersze polskie, Warszawa 1974.

Kądziela P., Twórczość Zbigniewa Herberta. Monografia bibliograficzna, t. 1–2, Warszawa 2009.

Kluba A., Zbigniew Herbert [w:] tejże, Poemat prozą w Polsce, Warszawa–Toruń 2014.

Kłosiński K., Poezja zaimków. O „Przesłaniu Pana Cogito” Zbigniewa Herberta [w:] Liryka polska XX wieku. Analizy i interpretacje. Seria trzecia, red. W. Wójcik, J. Kisielowa, Katowice 2005.

Kornhauser J., Uśmiech Sfinksa, Kraków 2001.

Kowalczyk A., Złote runo nicości. „Przesłanie Pana Cogito” – próba lektury, „Tygodnik Powszechny” 1983, nr 11.

Kramkowska-Dąbrowska A., Gabinet luster. Śmiech w twórczości Zbigniewa Herberta, Warszawa 2015.

Kuczyńska-Koschany K., Rilke poetów polskich, Toruń 2017.

Kwiatkowski J., Klerk mężny, „Życie Literackie” 1957, nr 40.

Ligęza W., Bez rutyny. O poezji Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta, Kraków 2016.

Ligęza W., Sukces, przesyt, znaki obecności [w:] Herbert, dodatek do „Kwartalnika Artystycznego” 2008, nr 2.

Liryka i fenomenologia. Zbigniew Herbert i Tadeusz Różewicz w kręgu myśli Ingardenowskiej, red. J.M. Ruszar, D. Siwor, Kraków 2016.

Łukasiewicz J., Herbert, Wrocław 2001.

Łukasiewicz J., Poezja Zbigniewa Herberta, Warszawa 1995.

Łuszczykiewicz P., Rilke, Eliot, Herbert…, „Dialog” 1998, nr 12.

Matuszewski R., Wiersze piękne i rozumne [w:] tegoż, Doświadczenia i mity, Warszawa 1964.

Mazurkiewicz-Szczyszek A., W asyście jakich dzwonów. Obrazy miasta w twórczości Zbigniewa Herberta, Lublin 2008.

Michnik A., Potęga smaku [w:] tegoż, Z dziejów honoru w Polsce. Wypisy więzienne, Paryż 1985.

Między nami a światłem. Bóg i świat w twórczości Zbigniewa Herberta, red. G. Halkiewicz-Sojak, J.M. Ruszar, R. Sioma, Toruń–Kraków 2012.

Mikołajczak M., Pomiędzy końcem i apokalipsą. O wyobraźni poetyckiej Zbigniewa Herberta, Wrocław 2007.

Mikołajczak M., Światy z marzenia. Echa romantyczne w poezji Zbigniewa Her­berta, Zielona Góra–Kraków 2013.

Mikołajczak M., „W cieniu heksametru”. Interpretacje wierszy Zbigniewa Herberta, Zielona Góra 2004.

Nagła wyspa. Studia i szkice o pisarstwie Zbigniewa Herberta, red. P. Próchniak, Lublin 2015.

Nasiłowska A., Zbigniew Herbert: Pan Cogito ma kłopoty [w:] Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Kontynuacje, red. A. Brodzka, L. Burska, War­szawa 1996.

Nawarecki A., Trzy ostatnie słowa Pana Cogito. O wierszu Zbigniewa Herberta „Przesłanie Pana Cogito” [w:] Kanonada. Interpretacje wierszy polskich (19391989), red. A. Nawarecki, D. Pawelec, Katowice 1999.

Niepewna jasność tekstu. Szkice o twórczości Zbigniewa Herberta 19982008, red. J.M. Ruszar, Kraków 2009.

Opacka-Walasek D., Czytając Herberta, Katowice 2001.

Opacka-Walasek D., ...pozostać wiernym niepewnej jasności”. Wybrane problemy poezji Zbigniewa Herberta, Katowice 1996.

Panas P., Herbertowe „ars moriendi” [w:] Wyraz wyłuskany z piersi. Szkice o twórczości Zbigniewa Herberta, red. B. Gautier, D. Knysz-Tomaszewska, J.M. Ruszar, M. Zieliński, Lublin 2006.

Pietrych K., Spotkanie drugie: Zbigniew Herbert [w:] tejże, Co poezji po bólu. Empatyczne przestrzenie lektury, Łódź 2009.

Pojęcia kiełkujące z rzeczy. Filozoficzne inspiracje twórczości Zbigniewa Herberta, red. J.M. Ruszar, Kraków 2010.

Portret z początku wieku. Twórczość Zbigniewa Herberta – kontynuacje i rewizje, red. W. Ligęza przy współudz. M. Cichej, Lublin 2005.

Poznawanie Herberta, wybór i wstęp A. Franaszek, Kraków 1998.

Poznawanie Herberta 2, red. A. Franaszek, Kraków 2000.

Pracownia Herberta. Studia nad procesem tekstotwórczym, red. M. Antoniuk, Kraków 2017.

Ruszar J.M., Słońce republiki. Cywilizacja rzymska w twórczości Zbigniewa ­Herberta, Kraków 2014.

Ruszar J.M., Stróż brata swego. Zasada odpowiedzialności w liryce Zbigniewa Herberta, Lublin 2004.

Ruszar J.M., Wytarty profil rzymskich monet. Ekonomia jako temat literacki w twórczości Zbigniewa Herberta, Kraków 2016.

Siemaszko P., Wehikuł pasji i cnoty. Myśl o pięknie w twórczości Zbigniewa Herberta, Bydgoszcz 2016.

Sioma R., Krzesło i zmięta serweta. Szkice o twórczości Zbigniewa Herberta, Kraków 2017.

Śniedziewska M., Wierność rzeczywistości. Zbigniew Herbert o postawie wobec świata i problemach jego reprezentacji, Kraków 2013.

Tomkowski J., Herbert contra Miłosz [w:] tegoż, Dwadzieścia lat z literaturą 19771996, Warszawa 1998.

Toruńczyk B., Dukt pisma, dukt pamięci, „Zeszyty Literackie” 1999, nr 4.

Trznadel J., Kamieniowanie mądrości [w:] tegoż, Płomień obdarzony rozumem. Poezja w poezji i proza poezją. Eseje, Warszawa 1978.

Twórczość Zbigniewa Herberta, red. M. Woźniak-Łabieniec, J. Wiśniewski, Kraków 2001.

Upór i trwanie. Wspomnienia o Zbigniewie Herbercie, red. K. Szczypka, Wrocław 2000.

Urbankowski B., Poeta, czyli człowiek zwielokrotniony. Szkice o Zbigniewie Herbercie, Radom 2004.

Wierność. Wspomnienia o Zbigniewie Herbercie, wybór i oprac. A. Romaniuk, Warszawa 2014.

Wyka K., Składniki świetlnej struny, „Życie Literackie” 1956, nr 42.

Wyka K., Tren Fortynbrasa [w:] tegoż, Rzecz wyobraźni, Warszawa 1977.

Wyka M., Niecierpliwość krytyki. Recenzje i szkice z lat 19612005, Kraków 2006.

Zagajewski A., Wiersze Herberta, które lubię najbardziej [w:] tegoż, Poezja dla początkujących, Warszawa 2017.

Zawistowska-Toczek D., Stary poeta. „Ars moriendi” w późnej twórczości Zbigniewa Herberta, Lublin 2008.

Zemsta ręki śmiertelnej. Interpretacje wierszy poetów XX wieku, red. J.M. Ruszar, D. Siwor, Kraków 2017.

Zimand R., Ogród i barbarzyńca [w:] tegoż, Czas normalizacji. Szkice czwarte, Londyn 1989.

„Złote runo nicości”. O „Przesłaniu Pana Cogito” [...] dyskutują Stefan Chwin, Tadeusz Dąbrowski, Andrzej Franaszek, Ryszard Krynicki, Marian Stala i Piotr Śliwiński, „Tygodnik Powszechny” 2008, nr 44, dodatek Herbert.

Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta, cz. 2, red. J.M. Ruszar, Lublin 2006.

Information

Information: Konteksty Kultury, 2018, Volume 15 Issue 1, pp. 4 - 27

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Herbert: krótka historia czytania

English:

The Short History of Reading

Authors

https://orcid.org/0000-0003-0881-5282

Wojciech Ligęza
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0881-5282 Orcid
All publications →

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 06.06.2018

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Wojciech Ligęza (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 2479

Number of downloads: 1620

<p> The Short History of Reading</p>