„Dałeś” – „gubiłem”. O winie i melancholii w poezji Tadeusza Nowaka

Magdalena Łopata

„Dałeś” – „gubiłem”. O winie i melancholii w poezji Tadeusza Nowaka

Publication date: 23.05.2017

Konteksty Kultury, 2016, Volume 13, Issue 4, pp. 360 - 371

https://doi.org/10.4467/23531991KK.16.020.6759

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

„Dałeś” – „gubiłem”. O winie i melancholii w poezji Tadeusza Nowaka

Abstract

Artykuł jest tekstem interpretacyjnym skupiającym się wokół wiersza Jak się przed tobą wytłumaczę z tomu Prorocy już odchodzą (1956). Rozważania wypływają bezpośrednio z tekstu utworu i ogniskują się wokół takich zagadnień, jak odwrócenie toposu syna marnotrawnego, melancholia, „kompleks zdrajcy” (określenie Stanisława Balbusa) jako doświadczenie pokoleniowo-„klasowe”, wreszcie: wskazanie relacji wiersza do całego tomu oraz do późniejszej twórczości Tadeusza Nowaka. Na poziomie formalnym dyskutowane są komplikacje związane z adresatem, z których wynikają rozchwianie formy lirycznej, jak również specyficzny układ rymów. Dzięki niemu z wiersza można wydobyć „zaszyfrowane” słowa-klucze.

The article is an interpretative text focusing on the poem Jak się przed tobą wytłumaczę [How Will I Explain Myself to You] from the 1956 volume Prorocy już odchodzą [The Prophets are Leaving Already]. The deliberations come directly from the text of the poem and focus on questions such as the reversal of the topos of the Prodigal Son, melancholy, “the traitor’s complex” (Stanisław Balbus’s term) as a generational and “class” experience, and last but not least, the relation of the poem to the whole volume and to later poetry of Tadeusz Nowak. On the formal level, some difficulties connected with the poem’s intended reader, which cause some imbalance of the lyrical form, are discussed, as well as the peculiar rhyme structure which allows the reader to “decipher” hidden key words.

Keywords

Tadeusz Nowak, syn marnotrawny, zdrada, strata, wspólnota, wina

Tadeusz Nowak, Prodigal Son, treachery, loss, community, guilt

References

Download references

Balbus S., Zagłada gatunków, „Teksty Drugie” 1999, nr 6.

Błoński J., In illo tempore, „Życie Literackie” 1967, nr 23.

Błoński J., Zmiana warty, Warszawa 1961.

Durand G., Wyobraźnia symboliczna, tłum. C. Rowiński, Warszawa 1986.

Eliade M., Sacrum, mit, historia, tłum. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1974.

Kamieńska A., Poezja Tadeusza Nowaka, „Twórczość” 1964, nr 7.

Kwiatkowski J., Poezja organiczna, „Twórczość” 1960, nr 7.

LaCocque A., Ricoeur P., Myśleć biblijnie, tłum. E. Mukoid, M. Tarnowska, Kraków 2003.

Maciąg W., Doświadczenia poety, „Życie Literackie” 1956, nr 21.

Nowak T., Modły jutrzenne – modły wieczorne. / S. Balbus, Poezja w czasie marnym. O metafizyce i historiozofii poezji Tadeusza Nowaka, Kraków 1992.

Nowak T., Pacierze i paciorki, Warszawa 1988.

Nowak T., Prorocy już odchodzą, Kraków 1956.

Nowak T., Wiersze wybrane, Warszawa 1978.

Nowak T., Wybór wierszy, przedm. S. Balbus, Warszawa 1973.

Nowy Nowak (Tadeusz), red. J. Olejniczak, R. Knapek, Katowice 2016.

Tadeusz Nowak. Zbiór recenzji i szkiców o twórczości pisarza, red. J.Z. Brudnicki, Warszawa 1981.

Tadeusza Nowaka psalmy śpiewane – psalmy mówione – pieśni bezsenne, oprac., posł. S. Balbus, Kraków 2016.

Sulima R., Tadeusz Nowak, Warszawa 1986.

Żywiołek A., Religijny mit nowoczesności: od wyjścia do wygnania i z powrotem – przegląd stanowisk i zarys problemu, „Słupskie Prace Filologiczne. Seria Filologia Polska” 2009, t. 7.

Information

Information: Konteksty Kultury, 2016, Volume 13, Issue 4, pp. 360 - 371

DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.16.020.6759

Article type: Original article

Titles:

Polish:

„Dałeś” – „gubiłem”. O winie i melancholii w poezji Tadeusza Nowaka

English:

You Gave – I Lost. On Guilt and Melancholy in Poetry of Tadeusz Nowak

Authors

Magdalena Łopata

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 23.05.2017

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Magdalena Łopata (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 1566

Number of downloads: 2014

<p> You Gave – I Lost. On Guilt and Melancholy in Poetry of Tadeusz Nowak</p>

Download xml