Samoocena zdrowotnych kompetencji informacyjnych Polaków w świetle koncepcji samoskuteczności. Analiza wybranych wyników polskiej części Europejskiego Sondażu Kompetencji Zdrowotnych [HLS-EU]
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTESamoocena zdrowotnych kompetencji informacyjnych Polaków w świetle koncepcji samoskuteczności. Analiza wybranych wyników polskiej części Europejskiego Sondażu Kompetencji Zdrowotnych [HLS-EU]
Data publikacji: 2013
Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2012, Tom 10, Numer 3, s. 210 - 218
https://doi.org/10.4467/20842627OZ.13.022.1170Autorzy
Samoocena zdrowotnych kompetencji informacyjnych Polaków w świetle koncepcji samoskuteczności. Analiza wybranych wyników polskiej części Europejskiego Sondażu Kompetencji Zdrowotnych [HLS-EU]
Self- assessment of health information literacy by Polish population, in light of the self-efficacy concept. Analysis of the selected results of Polish part of Health Literacy Survey EU
Health information literacy allows people to find, evaluate and apply information regarding health and health services utilisation. The goal of this analysis is to present: the self-assessment of health information literacy done by Poles, socio-demographic determinants of this assessment, and to discuss its possible consequences in light of self-efficacy concept. This knowledge highlights certain aspect of society’s’ health literacy, and can be useful in designing pro-health educational interventions in such a way so they meet the needs and capabilities of target groups.
Method. Direct questionnaire survey with randomly selected, stratified by age and gender group of respondents (+15, n10000, what was 67% of the sample). The study design and the survey questionnaire were developed by the HLS-EU researchers. The survey was conducted by TNS Opinion in July and August 2011 in 8 European countries including Poland. Among 47 questions in HLS-EU questionnaire, 30 questions were selected as those that can serve as indicators of health information competency, 10 question for each of 3 areas of information skills: seeking, evaluation and application. In this study only data regarding Polish population was analysed.
Results. Approximately 38% of Polish population assess their health information literacy as low. Respondents claim that they have difficulty in finding, evaluating and applying health information. Low level of self-assessment can be observed more often among men, elderly and people with low level of education, and also among respondents who see their health status as bad or suffer from at least one chronic illness, and also among these who are in economically difficult situation. Among tasks connected with seeking information most difficult for the respondents were: finding information about political changes that may affect health, information regarding coping with stress or depression, information about vaccinations and health screenings and information on symptoms and treatments of illnesses that concern them. As most difficult to evaluate Polish respondents find the reliability of information about diseases and health risks provided by mass media. In area of application, most difficult to apply is information regarding activities that improve health and well-being in community.
Conclusions. Low assessment of self-efficacy in looking for and using health information by one third of Polish respondents may indicate real deficiency of skills, may demotivate them to undertake such activities, and may hinder educational interventions. Elderly, low educated, ill or assessing their health as bad persons should be in first place the aim of educational interventions to raise their information literacy. This can be beneficial for improving their health literacy.
American Library Association. Presidential Committee on Information Literacy, Final Report, American Library Association, Chicago 1989, http://www.ala.org/ala/mgrps/divs/acrl/publications/whitepapers/presidential.cfm (dostęp: 20.04.2013).
Niedźwiedzka B., Health information literacy as important component of health literacy, „Zdrowie Publiczne” 2013 (przyjęte do druku).
MLA Health Information Literacy Task Force, Putting information into health literacy, Medical Library Association, Chicago, IL, www.mlanet.org/resources/healthlit/define.html (dostęp: 20.04.2013).\
Niedźwiedzka B., A proposed general model of information behaviour, „Information Research – An International Electronic Journal” 2003; IX, 1, paper 164, http://InformationR.net/ir/9-1/paper164.html (dostęp: 20.04.2013).
Norman C.D., Skinner H.A., eHealth literacy: essential skills for consumer health in a networked world, „Journal of Medical Internet Research” 2006; 2: e9.
HLS-EU Consortium, Comparative Report of Health Literacy in eight member states. The European Health Literacy Survey HLS-EU, 2012, http://www.health-literacy.eu (dostęp: 20.04.2013).
Kickbusch I., Improving health literacy in the European Union: towards a Europe of informed and active citizens, European Health Forum, Gastein, 8 October 2004, http://old.ilonakickbusch.com/health-literacy/health-literacy-gastein.pdf (dostęp: 20.04.2013).
Sørensen K., Van den Broucke S., Fullam J., Doyle G., Pelikan J., Slonska A. i in., Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models, „BMC Public Health” 2012; 12, 80, doi:10.1186/1471-2458-12-80.
Health Literacy Survey results, http://www.janssen-emea.com/news/health-literacy-in-europe (dostęp: 20.04.2013).
Bandura A., Self-efficacy: Towards a unifying theory of behavioral change, „Psychological Review” 1997; 84: 191–215.
Schwarzer R., Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i nowy model, w: Heszen-Niejodek I., Sęk H. (red.), Psychologia zdrowia, PWN, Warszawa 1997: 97.
Juczyński Z., Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, PTP, Warszawa 2001.
Lloyd L.L., Ammary N.J., Epstein L.G., Johnson R., Rhee K., A transdisciplinary approach to improve health literacy and educe disparities, „Health Promotion Practice” 2006; VII, 30: 331–335.
HLS-EU Consortium (2012), Comparative Report of Health Literacy in eight member states. The European Health Literacy Survey HLS-EU, Online publication: HTTP://WWW.HEALTH-LITERACY.EU (dostęp: 20.04.2013).
Eurobarometer. Sampling and fieldwork,. http://www.gesis.org/eurobarometer-data-servise/survey-series/standard-special-eb/sampling-and-fieldwork (dostęp: 20.04.2013).
Słońska Z., Borowiec A., Makowska M., Wiedza, postrzeganie własnych kompetencji oraz udzielanie porad z zakresu wybranych behawioralnych czynników ryzyka chorób układu krążenia wśród pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej, „Polski Przegląd Kardiologiczny” 2007; 6: 1181–1186.
Heszen I., Sęk H., Psychologia zdrowia, PWN, Warszawa 2012: 116.
Słońska Z., Koziarek J., Społeczne nierówności w zdrowiu – efekt medykalizacji promocji zdrowia?, „Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie” 2011; IX, 2: 64–75.
Kenkel D., Consumer health information and the demands of medical care, „The Review of Economics and Statistics” 1990; 62, 4: 587–595.
Palsdottir A., Icelandic citizens’ everyday life health information behavior, „Health Informatics Journal” 2003; IX, 4: 225–240.
Rutten L.J., Squiers L., Hesse B., Cancer-related information seeking: hints from the 2003 Heath Information National Trends Survey (HINTS), „Journal of Health Communication” 2006; XI, 1: 147–156.
Lorence D., Park H., Gender and online heath information: a partitioned technology assessment, „Health Information and Libraries Journal” 2007; XXIV, 3: 204–209.
Urquhart C., Yeoman A., Information behavior of women: theoretical perspectives on gender, „Journal of Documentation” 2009; 66, 1: 113–139.
Niedźwiedzka B., Potrzeby informacyjne menedżerów w instytucjach opieki zdrowotnej w Polsce oraz przeszkody, na jakie napotykają szukając naukowej informacji, „Zdrowie i Zarządzanie” 2001; 3, 3–4: 63–72.
Marshall L.A., Williams D., Health Information: Does Quality Count for the Consumer? How Consumers Evaluate the Quality of Health Information Materials across a Variety of Media, „Journal of Librarianship and Information Science” 2006; 38, 3: 141–156.
Bandura A., Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, N.J. 1986: 25.
Informacje: Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2012, Tom 10, Numer 3, s. 210 - 218
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Samoocena zdrowotnych kompetencji informacyjnych Polaków w świetle koncepcji samoskuteczności. Analiza wybranych wyników polskiej części Europejskiego Sondażu Kompetencji Zdrowotnych [HLS-EU]
Self- assessment of health information literacy by Polish population, in light of the self-efficacy concept. Analysis of the selected results of Polish part of Health Literacy Survey EU
Instytut Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa
Szkoła Zdrowia Publicznego, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, ul.Kleczewska 61/63, 01-826 Warszawa
Instytut Kardiologii im. Prymasa Stefana Kardynała Wyszyńskiego
Publikacja: 2013
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski