Trends in cultural policy and culture management in Poland (1989−2014) (II)

Joanna Szulborska-Łukaszewicz

Tytuły

Abstrakt

Setting aside the fact that the lack of a policy is also some kind of policy, while analyzing the events of the last 25 years in cultural policy, from the perspective of the year 2014, can we really say that there is no cultural policy in Poland? The author describes and analyzes the changes in culture management and cultural policy in Poland from the last quarter of a century. The responsibility for cultural policy rests not only with the central authorities, the Ministry of Culture, but also with local governments, which more and more frequently include citizens in the decision-making process. The citizens themselves are becoming more and more aware of their rights. Apart from cultural institutions, non-governmental organizations more and more often become the contractors of public tasks. They co-create and enrich the cultural offer of cities and regions significantly. Not only the number of non-governmental organizations but also their creativity and the professional level of their actions are increasing. Cultural activity is more and more often undertaken by private economic operators (not only art galleries, but also artistic agencies and impresarios). They cannot count on subsidies from local governments any more, but they can become contractors of services at their request under the Public Procurement Law, which, thanks to the last amendment (raising the threshold for public procurement to more than 30,000 EUR), will become a bit easier from the procedural

point of view. The role of public cultural institutions is changing. Many of them have redefined their mission and have been successively building new relations with the audience, taking into consideration the changing needs of the consumers and new economic conditions. Despite the underdeveloped sponsorship in Poland, many of them use the conceptions of CSR and CCR, while others diversify their offer, in terms of both the merits and the price, often introducing a commercial offer as a complementary one. The new infrastructure in Poland, in case of many cultural institutions, contributed to a substantial change and improvement of their conditions. After many years of a total investment stagnation in this sphere, together with Poland’s accession to EU, the Polish state and local governments started to undertake tasks in this area more bravely. New infrastructure naturally generates the need for innovation. Cultural institutions more willingly and effectively make use of the new media today (communication with the audience, mailing, FB, promotion, marketing, crowdfunding, crowdsourcing). They more often see the importance of spending money on marketing activities, which they used to economize on in case of a shortfall of funds for substantive activities.

Setting aside the fact that the lack of a policy is also some kind of policy, while analyzing the events of the last 25 years in cultural policy, from the perspective of the year 2014, can we really say that there is no cultural policy in Poland? The author describes and analyzes the changes in culture management and cultural policy in Poland from the last quarter of a century. The responsibility for cultural policy rests not only with the central authorities, the Ministry of Culture, but also with local governments, which more and more frequently include citizens in the decision-making process. The citizens themselves are becoming more and more aware of their rights. Apart from cultural institutions, non-governmental organizations more and more often become the contractors of public tasks. They co-create and enrich the cultural offer of cities and regions significantly. Not only the number of non-governmental organizations but also their creativity and the professional level of their actions are increasing. Cultural activity is more and more often undertaken by private economic operators (not only art galleries, but also artistic agencies and impresarios). They cannot count on subsidies from local governments any more, but they can become contractors of services at their request under the Public Procurement Law, which, thanks to the last amendment (raising the threshold for public procurement to more than 30,000 EUR), will become a bit easier from the procedural

point of view. The role of public cultural institutions is changing. Many of them have redefined their mission and have been successively building new relations with the audience, taking into consideration the changing needs of the consumers and new economic conditions. Despite the underdeveloped sponsorship in Poland, many of them use the conceptions of CSR and CCR, while others diversify their offer, in terms of both the merits and the price, often introducing a commercial offer as a complementary one. The new infrastructure in Poland, in case of many cultural institutions, contributed to a substantial change and improvement of their conditions. After many years of a total investment stagnation in this sphere, together with Poland’s accession to EU, the Polish state and local governments started to undertake tasks in this area more bravely. New infrastructure naturally generates the need for innovation. Cultural institutions more willingly and effectively make use of the new media today (communication with the audience, mailing, FB, promotion, marketing, crowdfunding, crowdsourcing). They more often see the importance of spending money on marketing activities, which they used to economize on in case of a shortfall of funds for substantive activities.

Słowa kluczowe

polityka kulturalna, zarządzanie kulturą w Polsce, festiwalizacja kultury, infrastruktura kultury a innowacje, społeczeństwo obywatelskie, NGO

ultural policy, cultural management in Poland, festivalisation of culture, infrastructure of culture and innovation, civil society, NGO

Bibliografia

Arnstein Sh.R., A Ladder of Participation, see: http://lithgow-schmidt.dk/sherry-arnstein/ladder-of-citizen-participation.html [access: 30.03.2014].

Baumol W., Bowen W., Performing Arts: the Economic Dilemma, Twentieth Century Fund, 1966.

Bendixen P., Wprowadzenie do ekonomiki kultury i sztuki, Kraków 2001.

Bębenkowska J., Hieropolitańska A., Program Kultura – przewodnik [in:] J. Bębenkowska, A. Hieropolitańska (eds.), Kulturalna Unia Europejska Program Kultura pod lupą, Warszawa 2011.

Celiński A., Miejskie polityki kulturalne, „Res Publica Nowa” 2012, no. 21.

Chymkowski R., Koryś I., Dawidowicz-Chymkowska O., Społeczny zasięg książki w Polsce w 2012 r., National Library report, http://bn.org.pl/download/document/1362741578.pdf [access: 30.03.2014].

Ćwikła M., Fabryka inicjatyw, kopalnia pomysłów – wykorzystanie obiektów postindustrialnych w działalności kulturalnej jako impuls do twórczego zarządzania [in:] E. Orzechowski (ed.), Zarządzanie kulturą, Kraków 2010, vol. 3 (3), p. 261−265.

Datko A., Necel R., Nowoczesna instytucja kultury. Raport z badań, Poznań 2011.

Dragićević-Šešić M., Stojković B., Kultura: zarządzanie, animacja, marketing, Warszawa 2010.

Dragojević S., Definicje polityki kulturalnej [in:] E. Orzechowski (ed.), Zarządzanie kulturą, Kraków 2008, vol. 1 (1), p. 254.

Dudkiewicz M., Rymsza M., Jubileuszowo-refleksyjnie o sektorze pozarządowym [in:] NGOs − Projekt nadal w budowie?, „Kwartalnik Trzeci Sektor” 2013, no. 30.

Ekonomia kultury. Przewodnik krytyki politycznej, Warszawa 2010.

Ekonomia muzeum, Folga-Januszewska D., Gutowski B. (ed.), Kraków 2011.

Encyklopedia PWN, Warszawa 1984.

Finansowanie kultury i zarządzanie instytucjami kultury, Głowacki J., Hausner J. i in. (eds.), Kraków 2009, p. 43, http://www.kongreskultury.pl/title,Raport_o_finansowaniu_i_zarzadzaniu_instytucjami_kultury,pid,217.html [access: 30.03.2014].

Folga-Januszewska D., Muzea w Polsce 1989−2008. Stan, zachodzące zmiany i kierunki rozwoju muzeów w Europie oraz rekomendacje dla muzeów polskich. (Report on museums), Warszawa 2008.

Gerwin M., Budżet obywatelski: od nowych chodników do lokalnej społeczności, „Miasto” 2013, no. 1 (2), p. 30.

Gierat-Bieroń B., Ministrowie kultury doby transformacji, 1989−2005 (wywiady), Kraków 2009.

Gierat-Bieroń B., Europejskie miasto kultury. Europejska stolica kultury 1985−2008, Kraków 2009.

Glondys D., Europejska Stolica Kultury. Miejsce kultury w polityce Unii Europejskiej, Kraków 2010.

Glondys D., Kraków Europejskie Miasto Kultury. Summa Factorum, Kraków 2010.

Grad J., Kaczmarek U., Organizacja i upowszechnianie kultury w Polsce. Zmiany modelu, Poznań 2005, p. 201−205.

Grzelońska U., Ekonomiczny zarys sfery kultury, presented on a scientific seminar of the Institute of Economic Science (Polish Academy of Sciences) on 24 May 2007; on-line: http://www.inepan.waw.pl/wydarzenia/seminaria_naukowe.html?id_seminarium=48 [access: 31.03.2014].

Hajok D., Podziemia Rynku Głównego, „Gazeta Wyborcza” of 3 July 2010, http://www.skozk.pl/prasa/podziemia-rynku-glownego-599.html [access: 30.03.2014].

Ilczuk D., Kulikowska M., Festiwale w Europie. Polityka władz publicznych [in:] E. Orzechowski (ed.), Zarządzanie kulturą, Kraków 2009, no. 2 (2), p. 269.

Ilczuk D., Ekonomika kultury, Warszawa 2012.

Ilczuk D., Poland: Chapter 1. Historical perspective: cultural policies and instruments [in:] Cultural Policies and Trends in Europe. Compendium, http://www.culturalpolicies.net/web/poland.php?aid=1 [access: 31.03.2014].

Jaurová Z., Kultura bez polityki, polityka bez kultury [in:] J. Purchla, M. Vásáryová (eds.), Modele mecenatu państwa wobec integracji europejskiej, MCK, Kraków 2008, p. 31−41.

Jagodzińska K., Charakterystyka działalności kulturalnej w Polsce po transformacji ustrojowej [in:] J. Hausner, A. Karwińska, J. Purchla (eds.), Kultura i rozwój, Warszawa 2013, p. 127−159.

Jung B. (ed.), Ekonomika kultury. Od teorii do praktyki, Warszawa 2011.

Klaiç D., Festivals in focus, Budapeszt 2014.

Klaiç D., Kultura a współczesne miasto, „Res Publica Nowa” 2010, nr 10, http://www.eurozine.com/articles/2011-02-01-klaic-pl.html Res Publica Nowa 10/2010 [access: 28.10.2012] (an authorized record of a lecture given in Maribor in October 2009).

Klaiç D., Kultura a współczesne miasto, „Res Publica Nowa” 31.08.2011, http://publica.pl/teksty/kultura-a-wspolczesne-miasto (an authorized record of a lecture given in Maribor in October 2009) [access: 28.10.2012].

Klejbuk-Goździalska B., Muzeum wśród diamentów, Krakow.pl, 27 February 2013, p. 4–6.

Kodeks Sponsoringu Kultury, „Animator Kultury” 2011, no. 5, p. 29−31.

Kostera M., Śliwa M., Zarządzanie w XXI wieku, Warszawa 2010.

Kozik R., Sukcesy i ekscesy 25-lecia, „Gazeta Wyborcza”, 10 January 2014 r., Magazyn Krakowski, p. 10.

Król K., Finansowanie społecznościowe jako źródło finansowania przedsięwzięć w Polsce, Warszawa 2013.

Kuligowski W., Ludzie, sztuka, pieniądze. Festiwalizacja w Polsce, „Czas Kultury” 2013, no. 4, p. 4–15.

Kultura w okresie przejściowym [in:] A. Siciński (ed.), Ministerstwo Kultury i sztuki w dokumentach 1918–1998, Warszawa 1998, p. 327.

Majewska U., ‘Podzielmy się kulturą’. Budżet partycypacyjny domu kultury Środmieście, „Miasta” (quarterly) 2013, no. 1 (2), p. 35.

Misiąg W., Ilczuk D., Finansowanie kultury i organizacja działalności kulturalnej w gospodarce rynkowej, Gdańsk 2002, Zeszyt IBnGR no. 32.

Nawrocka M., Fashion week Poland. Beneficjent i ofiara, „Czas Kultury” 2013, no. 4, p. 28–38.

Orzechowski E., Dlaczego w Polsce nie jest możliwa sensowna polityka kulturalna?, „Zarządzanie w Kulturze” 2004 vol. 5, p. 7–15.

Pęczak M., Święto zdesakralizowane, „Czas Kultury” 2013, no. 4, p. 24–27.

Przybyła M., Sobczak K., Crowdsourcing – zbiorowa mądrość e-społeczeństwa [in:] T. Falencikowski, J. Dworak (eds.), Funkcjonowanie współczesnych przedsiębiorstw, Prace naukowe WSB w Gdańsku 2010, vol. 8, p. 75–84.

Purchla J., Rottermund A., Projekt reformy ustroju publicznych instytucji kultury w Polsce, „Rocznik Międzynarodowego Centrum Kultury” 1999, R. 8, p. 58–67.

Rottermund A., Przedmowa [in:] J. Purchla, Dziedzictwo a transformacja, Kraków 2005, p. 12.

Rottermund A., Finansowanie muzealnictwa w Polsce po 1989 roku – historia poszukiwania rozwiązań [in:] Folga-Januszewska D., Gutowski B., (eds.), Ekonomia muzeum, Kraków 2011, p. 19−26.

Rymsza A., Eksperci o kondycji sektora pozarządowego w Polsce w latach 2004–2011 [in:] NGOs – Projekt nadal w budowie?, „Kwartalnik Trzeci Sektor” 2013, no. 30, p. 9.

Sonik B., Gierat-Bieroń B., Europejska stolica kultury 10 lat później, Kraków 2011.

Sternal M., Dobrze wykształcony menedżer kultury? Wyzwania edukacyjne w zarządzaniu kulturą [in:] E. Orzechowski (ed.), Kultura – Gospodarka – Media. Ogólnopolski Kongres, Kraków 2002, p. 66.

Suchan J., Instytucje publiczne, czyli jakie? [in:] B. Sobieszek (ed.), Regionalny Kongres Kultury 2011. Report, Łódź, p. 66–71.

Szulborska-Łukaszewicz J., Festiwale w kontekście odpowiedzialności biznesu za kulturę, „Administracja publiczna. Studia krajowe i międzynarodowe” 2012, no. 2 (20), WSAP Białystok, p. 21–40.

Szulborska-Łukaszewicz J., Instytucje kultury w Polsce – specyfika ich organizacji i finansowania, „Zarządzanie w Kulturze” 2012, no. 13, vol. 4, p. 305–328.

Szulborska-Łukaszewicz J., Zarządzanie publiczną instytucją kultury w Polsce – misja a ekonomika, „Zarządzanie w Kulturze” 2013, no. 14, vol. 1, p. 19–39.

Szulborska-Łukaszewicz J., Polityka kulturalna w Krakowie, Kraków 2009.

Szulborska-Łukaszewicz J., Realizacja i skutki programu pilotażowego w Krakowie, „Zarządzanie w Kulturze” 2006, vol. 7, p. 39–53.

Szulborska-Łukaszewicz J., Czy Kraków ma szansę stać się prężnym europejskim ośrodkiem teatralnym? Rozważania na temat potencjału Krakowa w kontekście gminnego projektu Strategii Rozwoju Kultury w Krakowie, „Zarządzanie w Kulturze” 2010, vol. 11, p. 55–80.

Szulborska-Łukaszewicz J., Kultura to proces dochodzenia do wartości, „Zarządzanie w Kulturze” 2009, vol. 10, p. 345–354.

Throsby D., Ekonomia i kultura, Warszawa 2010.

Towse R., Ekonomika kultury. Kompendium, Warszawa 2011.

Trzeciak H., Ekonomika teatru, Warszawa 2011.

Wąsowska A., Polityka kulturalna Polski 1989–2012 [in:] J. Hausner, A. Karwińska, J. Purchla (eds.), Kultura i rozwój, Warszawa 2013, p. 107–126.

Wojciechowski J.S., Kultura i polityki, Kraków 2004.

Wolak U., Księgarnia Hetmańska przestała być potrzebna, „Gazeta Krakowska”, 9 January 2014.

Reports and documents:

“Pact for Culture”, „Animator Kultury” 2011, no. 6, p. 34–35, on-line: http://obywatelekultury.pl/tresc-paktu/

“Pact for National Culture PiS”, 2001, see: PiS website: http://www.pis.org.pl/article.php?id=3125 [access: 30.03.2014].

The National Strategy for Culture Development for 2004–2013 and The Update of The National Strategy for Culture, the Ministry of Culture and National Heritage, http://bip.mkidn.gov.pl/pages/polityka-wewnetrzna-i-zagraniczna/programy.php?searchresult=1&sstring=strategia#wb_10 [access: 30.03.2014].

The report “City DNA: Diagnosis” on the inclusion of public opinion in the cities’ preparation for the European Capital of Culture 2016, http://publica.pl/wp-content/uploads/2014/01/dnamiastadiagnozaraport.pdf [access: 13.12.2014].

The Readership Support Programme, EducationProgrammes, http://www.mkidn.gov.pl/pages/strona-glowna/finanse/programy-ministra/programy-mkidn-2014.php [access: 30.03.2014].

“The Sejm Commision for Culture’s positive opinion on the culture budget for 2014”, MKiDN information of 22.10.2013, http://www.mkidn.gov.pl/pages/posts/sejmowa-komisja-kultury-pozytywnie-o-budzecie-resortu-kultury-na-2014-r-4224.php [access: 2.04.2014].

The Update of The National Strategy for Culture Development for 2004–2020, Warszawa 2005, www.mk.gov.pl [access: 30.03.2014].

“Union funds in culture”, Announcement of 13.12.2013, the Ministry of Culture website: Events 2013, http://www.mkidn.gov.pl/pages/posts/fundusze-unijne-w-kulturze-4321.php [access: 13.02.2014].

Legal acts:

Act of 4 May 1982 on The National Culture Council and The Fund for Culture Development, Dz.U. of 1982 No. 14 item 111.

Act of 7 April 1989 – Law of Associations, Dz.U. of 1989 No. 20 item 104.

Act of 14 December 1990 on the cancellation and liquidation of some funds, Dz.U. of 1990 No. 89 item 517.

Act of 8 March 1990 on commune local government, Dz.U. of 2001 No. 142 item 1591 with amendments.

Act of 25 October 1991 on organizing and conducting cultural activity, Dz.U. of 2012 item 406.

Act of 21 November 1996 on museums, Dz.U. of 2012 item 987 with amendments.

Act of 5 June 1998 on district government, Dz.U. of 1998 No. 91 item 578.

Act of 5 June 1998 on voivodeship government, Dz.U. of 2001 No. 142 item 1590.

Act of 5 June 1998 on government administration in voivodeship, Dz.U. of 2001 No. 80 item 872, No. 128 item 1407 with amendments.

Act of 24 July 1998 on a basic three tier division of administration, Dz.U. of 1998 No. 96 item 603.

Act of 24 April 2003 on public benefit activity and volunteerism, Dz.U. of 2003 No. 96 item 873 with amendments.

Act of 29 January 2004 Procurement law, Dz.U. of 2007 No. 223 item 1655 with amendments.

Act of 19 December 2008 on public-private partnership, Dz.U. of 2009 No. 19 item 100, Dz.U. of 2010 No. 106 item 675 with amendments.

Act of 31 August 2011 on amending the Act on organizing and conducting cultural activity and certain other acts, Dz.U. of 2011 No. 207 item 1230.

Act of 14 March 2014 on amending the act − Procurement law and certain other acts, Dz.U. of 2014 item 423.

Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997, Dz.U. of 1997 No.78 item 483 with amendments.

Informacje

Informacje: Zarządzanie w Kulturze, 2016, Tom 17, Numer 2, s. 107 - 124

DOI: https://doi.org/10.4467/20843976ZK.16.008.4482

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Trends in cultural policy and culture management in Poland (1989−2014) (II)

Angielski:

Trends in cultural policy and culture management in Poland (1989−2014) (II)

Autorzy

Joanna Szulborska-Łukaszewicz

https://orcid.org/0000-0001-8429-1965

Instytut Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego
ul. prof. Stanisława Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków, Polska

Publikacja: 31.03.2016

Status artykułu: Otwarte

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Joanna Szulborska-Łukaszewicz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski

Liczba wyświetleń: 2416

Liczba pobrań: 1018

<p> Trends in cultural policy and culture management in Poland (1989−2014) (II)</p>

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Abstrakt

Słowa kluczowe

Bibliografia

Informacje

Autorzy