Status teoretyczny emblematu w polskiej dekoracji

Magdalena Kinga  Górska

Status teoretyczny emblematu w polskiej dekoracji

Data publikacji: 2021

Terminus, 2021, Tom 23, zeszyt 3 (60) 2021, s. 227 - 258

https://doi.org/10.4467/20843844TE.21.010.13847

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Status teoretyczny emblematu w polskiej dekoracji

Abstrakt

The Theoretical Status of the Emblem in Polish Decorative Art

This paper argues that the theoretical status of the emblem in decorative art has methodological significance in emblem studies and art history, comparable to its status in the so-called book’s editorial frame. This claim is justified in the historical and theoretical tradition of defining emblems in the sources. The departure point for the author’s considerations comes from the findings of applied emblematics, and its foundation is provided by the theoretical sources describing symbolic genres (scil. emblema, symbolum, hierogliphicum) published in Poland from the 16th to the 18th century, including books of poetics, rhetoric, dictionaries and compendia. The first part of the article presents an overview of research on decorative emblems in Poland, together with factors responsible for the scarcity of such studies, including the lack of symbolic typology of the decorations, and the division into literary and non-literary studies, motivated by the philological roots of emblem studies. It is noted that the emblemata in the so-called book’s editorial frame and those in decorations should be studied separately, as the latter are of ornamental nature, and require a distinct order of perception, explication, and the recipient’s role. Besides, it is pointed out that the anachronism of the 16th-century formulae of emblema raises problems for the genological classification of Polish decorations, and so does the inter-genre, compendiumtype pattern of symbolism dominant in the 18th century. The second part of the article discusses the definition of the emblema, focusing on its details relevant for the artistic practice and present-day genre classification, such as technique, composition, the content of the image, which is confronted with Polish historical materials. The analysis carried out in the paper supports the claim that providing a genelogical definition of a work of art sheds light on its artistic rendition and aesthetic value. It also enhances the perspective on emblem studies, the workshop of an emblem artist and the reception of the emblem. Additionally, it enables the verification of synthetic accounts and research practice, offering a profound reflection on the chronology and previous conceptions of the emblem. Finally, it helps to formulate postulates, which can be useful for the methodology of literary emblem studies.

Słowa kluczowe

emblem theory, emblem studies, applied emblematics, genology

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Źródła

Rękopisy

Biblioteka Gdańska PAN: rkps Ms. 2808.

Biblioteka Jagiellońska w Krakowie: rkps 2723 I, 3278 I, 3546, 4273, 7200 I.

Biblioteka Kórnicka PAN: rkps 318, 600, 619, 624.

Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie: rkps 1867 IV, 2050, 2373 I, 2455 I.

Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie: rkps F9-19, F9-330, F41-612, F255-1469.

Biblioteka Narodowa w Warszawie: rkps I 6881, akc. 2013.

Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie: rkps 556, 557, 1332, 1747.

Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego: rkps F3-1067, F3-1521, F3-1812, F-2075, F3-2087, F3-2103, F3-2126, F3-2132, F3-2217, F3-2267.

Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu: rkps 1170/I, 1712/I, 5176/I, 5333/I.

Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka, fond 4, opys 1, rkps 219,

414, 454, 457, 463, 476, 477, 478, 1483.

Druki

Bystrzonowski W., Informacyja matematyczna rozumnie ciekawego Polaka świat cały, niebo i ziemię, i co na nich jest, w trudnych kwestiach i praktyce, jemuż ułatwiająca, Lublin: Dru- karnia Jezuitów, 1743.

Calepinus A., Dictionarium undecim linguarum, Basel: Heinrich Petri, 1558. Chmielowski B., Nowe Ateny […], Lwów: Drukarnia Kolegium Jezuitów, 1756.

Chmielowski B., Nowe Ateny. Umbry objaśnione, oprac. J. Kroczak, J. Sokolski, wstęp J. Sokolski, Wrocław 2015.

Dasypodius P., Dasypodius Catholicus, hoc est Dictionarium Latino-Germanico-Polonicum, Germanico-Latinum et Polono-Latino-Germanicum […], Gdańsk: Andrzej Hünefeld, 1642.

Engelgrave H., Lux Evangelica […], t. 2, Amsterdam: Jacob van Meurs, 1655.

Jardin sentimental du château de Warkland, dans le comté de Borch, en Russié Blanche, [Warszawa: s.n.] 1795.

Ketten J.M. von der, Apelles symbolicus exhibens seriem amplissimam symbolorum […], Amsterdam–Gdańsk: J. Janssonius Van Waesberge – Erven, 1699.

Knapiusz G., Thesauri Polono Latino Graeci […] tomus secundus […], Kraków: Franciszek Cezary, 1626.

Knapiusz G., Thesauri Polonolatinograeci […] Tomus secundus Latino Germano Polonicus […] Editio nova correctior, Poznań: Drukarnia Kolegium Jezuitów, 1698.

Kwiatkiewicz J., Svada civilis huius aevi genis et nostratis politiae ingenio […] accomodata […], Kalisz: Drukarnia Jezuitów, 1672.

Labbé (L’Abbé) P., Elogia sacra, theologica et philosophica regia, eminentia, illustria, historica, poetica, miscellanea, accessere Stephani Petiot panegyrici duo […], Lipsk: Johann Friedrich Gleditsch, 1686.

Ménestrier C.F., Philosophia imaginum […], Amsterdam–Gdańsk: J. Janssonius Van Waesberge – Erven, 1695.

Pastorius J., Palaestra nobilium seu consilium de generosorum adolescentum educatione in gratiam quorundam Illustrium Polonorum conscriptum, Elbląg: nakładem autora; Achacy Korel, 1654. Sandt van der M., Theologia symbolica. In qua origo symbolorum, eorumq[ue] artificium, ex Sacra Scriptura potissimum eruitur et eiusdem symbola omnis generis explicantur […], Mainz: Johann Theobald Schönwtter, 1626.

Szulc A., Orbis quod vult in obiectis centum scientiarium […], Gdańsk: David Friedrich Rhete, 1682.

Temberski A., Via Appia ad eloquentiae lauream […] seu facilis modus proficiendi in rhetoricis […], Poznań: Drukarnia Kolegium Jezuitów, 1712.

Trotz M.A., Nouveau dictionnaire françois, allemand et polonois […], t. I, Leipzig: Johann Friedrich Gleditsch, 1747.

Typotius J., Symbola divina et humana pontificum, imperatorum, regum, Praha: [Jiří Černý (Nigrin)], 1601–1603.

Żera K., Fraszki i opowiadania, wyd. Z. Gloger, Warszawa 1893.

Opracowania

Architektur als Ort für Embleme. Beiträge zu einer Tagung des Kunsthistorischen Instituts der Christian-Albrechts-Universität zu Kiel am 26.01.2013. Mundus Symbolicus II, Kiel 2014.

Arranz J.J.G., La imagen desconcertada: teoría y práctica en la representación de la figura humana en las Imprese, w: Estudios sobre emblemática española. Trabajos del grupo de investigación Literatura emblemática hispánica (Universidade da Coruña), Edición al cuidado de S. López Poza, Ferrol 2000, s. 65–80.

Ars emblematica. Ukryte znaczenia w malarstwie holenderskim XVII w. Katalog wystawy [Muzeum Narodowe w Warszawie], [oprac. J. Michałkowa et al.], Warszawa 1981.

Auβerliterarische Wirkungen barocker Emblembücher. Emblematik in Ludwigsburg, Gaarz und Pommersfelden, hrsg. von W. Harms, H. Freytag, München 1975.

Bagley A., English Dictionary Definition of “Emblem” and “Device” from Elyot to Johnson, „Emblematica” 4 (1989), no. 1, s. 177–199.

Bania Z., Pałac w Podhorcach, „Rocznik Historii Sztuki” 13 (1981), s. 97–170.

Bath M., Books and Buildings: Recursive Emblems in the Applied Arts, „Emblematica” 22 (2016), s. 167–192.

Bath M., Inserts and Suppressions: Seventeenth-Century Poetic Usage of the Term “Emblem”, w: Emblem Studies in Honour of Peter M. Daly, ed. by M. Bath, P.F. Campa, D.S. Russell, Baden-Baden 2002, s. 1–14.

Bednarska J., Z dziejów polskiej ilustracji panegirycznej pierwszej połowy XVII wieku, cz. 2: Problematyka stylistyczno-formalna polskiej panegirycznej ilustracji książkowej, Katowice 2005.

Bednarska J., Z dziejów polskiej ilustracji panegirycznej drugiej połowy XVII wieku, cz. 3: Studium z zakresu ikonografii i problematyki stylistyczno-formalnej, Katowice 2016.

Bentkowska A., Symbolika drzewa. Dylematy związane z emblematyczną metodą interpretacji malarstwa, „Rocznik Historii Sztuki” 15 (1985), s. 261–271.

Betlej A., Jan Stanisław Jabłonowski a sztuka w świetle jego pamiętników, „Barok” 13 (2006), nr 2 (26), s. 163–186.

Białostocki J., Kompozycja emblematyczna epitafiów śląskich XVI wieku, w: Ze studiów nad sztuką XVI wieku na Ślasku i w krajach sąsiednich, red. B. Steinborn, Wrocław 1968, s. 77–93.

Birecki P., Skrzynka cechu piwowarów na tle XVIII-wiecznej intarsji toruńskiej, „Rocznik Muzeum w Toruniu” 10 (2001), s. 177–211.

Brożek A., Przyczynki do teorii definicji, „Filozofia Nauki/The Philosophy of Science” 26 (2018), nr 2 (102), s. 119–150.

Buchwald-Pelcowa P., Emblematy w drukach polskich i Polski dotyczących XVI–XVIII wieku. Bibliografia, Wrocław 1981.

Buchwald-Pelcowa P., Na pograniczu emblematów i stemmatów, w: Słowo i obraz. Materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Nieborów 29 września – 1 października 1977, red. A. Morawińska, Warszawa 1982, s. 73–95.

Caldwell D., The Sixteenth-Century Italian Impresa in Theory and Practice, New York 2004. Campa P.F., Emblematic Terminology in the Spanish Tradition, w: Aspects of Renaissance and Baroque symbol Theory 1500–1700, ed. by P.M. Daly, J. Manning, New York 1999, s. 13–26.

Campa P.F., The Space between Heraldry and the Emblem: The Case of Spain, w: Emblem Scholarship Directions and Developments: A Tribute to Gabriel Hornstein, ed. by P.M. Daly, Turnhout 2005, s. 51–82.

Chojecka E., Dekoracja malarska ksiąg promotionum i diligentiarum Uniwersytetu Jagiellońskiego XVI–XVIII wieku, Kraków 1965 (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego XCV, Prace z Historii Sztuki, z. 3).

Chrościcki J.A., La simbologia del potere nella decorazione di Dobromil, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 39 (1995), s. 123–132.

Chrościcki J.A., Wojna i pokój w przedstawieniach emblematycznych za panowania Wazów, w: Słowo i obraz. Materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Nieborów 29 września – 1 października 1977, red. A. Morawińska, Warszawa 1982, s. 129–150.

Chrzanowski T., Emblematyka – sztuka manieryzmu czy baroku?, w: Sztuka baroku. Materiały Sesji naukowej ku czci śp. Profesorów Adama Bochnaka i Józefa Lepiarczyka zorganizowanej przez krakowski oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Instytut Historii Sztuki UJ, Kraków, 8–9 czerwca 1990 roku, red. M. Fabiański, K. Kuczman, Kraków 1991, s. 39–46.

Cieślak K., Emblematyka w XVII-wiecznych wnętrzach kościelnych Gdańska, w: Sztuka XVII wieku w Polsce. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków, grudzień 1993, red. T. Hrankowska, Warszawa 1994, s. 206–210.

Cieślak K., Emblematic Programmes in Seventeenth-Century Gdansk Churches in the Light of Contemporary Protestantism: An Essay and Documentation, „Emblematica” 9 (1995), no. 1, s. 21–44.

Cieślak K., Między Rzymem, Wittenbergą a Genewą. Sztuka Gdańska jako miasta podzielonego wyznaniowo, Wrocław 2000.

Corpus Inscriptionum Poloniae, t. 5, z. 2: Miasto Łowicz, wyd. J. Szymczak, Warszawa–Łódź 1987.

Cubrzyńska-Leonarczyk M., Wiencek I., Grafika polska w starym druku – terra incognita? Z problemów rejestracji i opracowania, w: Metodologia, metoda i terminologia grafiki i rysunku. Teoria i praktyka, red. J. Talbierska, Warszawa 2014, s. 115–129.

Czarski B., Lemmata w staropolskich konstrukcjach stemmatycznych jako przejaw hybrydyzacji gatunkowej, „Terminus” 14 (2012), z. 25, s. 157–178.

Czarski B., Stemmaty w staropolskich książkach, czyli rzecz o poezji heraldycznej, Warszawa 2012 (Silva Rerum).

Daly P.M., Directions in Emblem Research – Past and Present, „Emblematica” 1 (1986), no. 1, s. 159–174.

Daly P.M., The Emblem in Early Modern Europe: Contributions to the Theory of the Emblem, Farnham–Burlington 2014.

Daly P.M., The Emblem in Material Culture, w: Companion to Emblem Studies, ed. by P.M. Daly, New York 2008, s. 411–445.

Daly P.M., Emblem Studies: Achievements and Challenges, w: The International Emblem: From Incunabula to the Internet; Selected Proceedings of the International Conference of the Society for Emblem Studies, 28th July – 1st August, 2008, Winchester College, ed. by S. McKeown, Cambridge 2010, s. 523–531.

Dekoninck R., Ad Imaginem. Status, fonctions et usages de l’image dans la littérature spirituelle jésuite du XVIIe siècle, Genève 2005.

Dekoninck R., Maximilianes Sandaeus (1578–1656) théoricien de l'image mystique et symbolique, w: Emblematic Images and Religious Texts: Studies in Honor of G. Richard Dimler, S.J., ed. by P. F. Campa, P.M. Daly, St. Joseph 2010, s. 171–181.

Die Domänen des Emblems: Auβerliterarische Anwendungen der Emblematik, hrsg. von G.F. Strasser, M.R. Wade, Wiesbaden 2004.

Drysdall D.L., Occurences of the Word “Emblema” in Printed Works before Alciato, „Emblematica” 14 (2005), s. 299–325.

Emblems and Art History: Nine Essays, ed. by A. Adams assisted by L. Grove, Glasgow 1996 (Glasgow Emblem Studies I, 1996).

The Emblem and Architecture. Studies in Applied Emblematics from the Sixteenth to the Eighteenth Centuries, ed. by H.J. Böker, P.M. Daly, Turnhout 1999.

Emblemata. Handbuch zur Sinnbildkunst des XVI. und XVII. Jahrhunderts, Taschenausgabe, hrsg. von A. Henkel, A. Schöne, Stuttgart–Weimar 1996.

Fumaroli M., L’école du silence. Le sentiment des images au XVIIe siècle, Paris 1994.

Golonka J., Dekoracja malarska kaplicy jasnogórskiej z XVII wieku, w: W kierunku chrześcijańskiej kultury, red. B. Bejze, Warszawa 1978, s. 693–707.

Gołąbek M., Epitafium Anny Pisarskiej w krużgankach dominikańskich w Krakowie, „Barok” 11 (2004), 1 (21), s. 41–54.

Górska M., Apelles symbolicus (1699) Johanna Michaela von der Kettena – źródło wiedzy o niezachowanych emblematach i inskrypcjach warszawskich, w: Kultura artystyczna Warszawy XVII–XXI w. Studia, red. Z. Michalczyk, A. Pieńkos, M. Wardzyński, Warszawa 2010, s. 97–109.

Górska M., The Definition of the Emblem: Models and Norms of the Genre: The Polish Perspective, w: Non-Classical Genres – Theory and Practice (Series: Early Modern Genre Theories and the Practice of Writing) [w druku].

Górska M., Dekoracja emblematyczna Sali Pospólstwa w Ratuszu Tarnowskim. Przykład polskiej recepcji Cardiomorphoseos (1645) Francesca Pony, „Rocznik Tarnowski” 13 (2008), s. 27–43.

Górska M., Dekoracja emblematyczna warszawskiej kamienicy Gerarda Kleinpoldta, „Barok” 22 (2015), nr 1 (43), s. 107–127.

Górska M., Dwór i familia. Wizerunek magnaterii w dekoracji okazjonalnej XVIII stulecia, w: Dwory magnackie w XVIII wieku: rola i znaczenie kulturowe, red. T. Kostkiewiczowa, A. Roćko, Warszawa 2006, s. 111–136.

Górska M., Emblematyczna dekoracja fasad kolegium jezuitów w Toruniu (1701). Antyprotestancki program według Imago primi saeculi Societatis Iesu (1640), „Zapiski Historyczne” 74 (2009), z. 1, s. 7–32.

Górska M., Emblematyka czasów stanisławowskich – problematyka terminologiczna dekoracji okazjonalnych, w: „Skłócony naród, król niepewny, szlachta dzika?”. Polska stanisławowska w świetle najnowszych badań, red. P. Ugniewski, Warszawa 2020, s. 35–60.

Górska M., Emblematyka w Rzeczypospolitej epoki oświecenia – metamorfozy tradycji symbolicznej, „XVIII amžiaus studijos” 6 (2020), s. 140–159.

Górska M., Hieroglifik w teorii Rzeczpospolitej (XVII–XVIII w.). Zarys problematyki, „Terminus” 14 (2012), z. 25, s. 15–46.

Górska M., Motywy emblematyczne i heraldyczne w dekoracji malarskiej kościoła p.w. św. Jerzego w Wilnie, w: Sztuka Kresów Wschodnich, t. 4, red. A. Betlej, P. Krasny, Kraków 1999, s. 71–80.

Górska M., O staropolskiej lemmie w teorii i praktyce, „Teksty Drugie” (2019), nr 2, s. 241–258.

Górska M., Recepcja francuskich książek emblematycznych i zbiorów symboli w Rzeczypospolitej XVII i XVIII wieku, w: Francusko-polskie relacje artystyczne w epoce nowożytnej, red. A. Pieńkos, A. Rosales Rodriguez, Warszawa 2010, s. 55–65.

Górska M., Symbolika heraldyczna a teoria impresy. Przykład Orbis Polonus Szymona Okolskiego, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego” seria nowa, 13 (2014), nr 24, s. 35–49.

Górska M., Ut pictura emblema? Teoria i praktyka, w: Ut pictura poesis/ Ut poesis pictura.O związkach literatury i sztuk wizualnych od XVI do XVIII wieku, red. A. Bielak, opieka naukowa P. Stępień, Warszawa 2013, s. 31–46.

Górska M., Milewska-Waźbińska B., Rękopis BK II 263 (obecnie BK 391). Kórnicki zbiór emblematów ku czci Jana III Sobieskiego, w: De nuptiis Philologiae et Libri manuscripti, czyli co nowego mówią rękopisy. Zbiór studiów, red. A.P. Lew, P. Pludra-Żuk, Warszawa 2016, s. 189–212.

Graham D., Emblema Multiplex: Towards a Typology of Emblematic Forms, Structures and Functions, w: Emblem Scholarship Directions and Developments: A Tribute to Gabriel Hornstein, ed. by P.M. Daly, Turnhout 2005, s. 131–158.

Grześkowiak R., Firlejów jako Nowe Ateny. Nieznane emblematy Benedykta Chmielowskiego, w: Świt i zmierzch baroku, red. M. Hanusiewicz, J. Dąbkowska, A. Karpiński, Lublin 2002, s. 489–501.

Grześkowiak R., Polska recepcja Pia desideria Hermana Hugona. Typy odbioru religijnych zbiorów emblematycznych, w: R. Grześkowiak, Dialogi dzieł dawnych. Studia o intertekstualności literatury staropolskiej, Gdańsk 2018, s. 169–218.

Grześkowiak R., Niedźwiedź J., Wstęp, w: M. Mieleszko, Emblematy, wyd. i oprac. R. Grześkowiak, J. Niedźwiedź, red. D. Chemperek, Warszawa 2010, s. 36–47.

Gulbińska-Konopa U., Konopa Ł., Odnalezione wzory graficzne późnorenesansowych polichromii w tzw. Piwnicy pod Fortuną w kamienicy Lubomelskich w Lublinie, „Tabularium Historiae” 3 (2018), s. 77–112.

Harasimowicz J., Mors Janua Vitae. Śląskie epitafia i nagrobki wieku reformacji, Wrocław 1992.

Harms W., The Investigation of Emblem Programmes in Buildings: Assumption and Tasks, w: The Emblem and Architecture: Studies in Applied Emblematics from the Sixteenth to the Eighteenth Centuries, ed. by H.J. Böker, P.M. Daly, Turnhout 1999, s. 3–16.

Heckscher W.S., Wirth K.A., Emblem, Emblembuch, w: Reallexikon zur deutschen Kunstgeschichte, Bd. 5: Email–Eselsritt, Stuttgart 1959, szp. 85–228.

Höltgen K.J., Emblematic Title Pages and Frontispieces: The Case of Early Modern Period, w: Companion to Emblem Studies, ed. by P.M. Daly, New York 2008, s. 393–409.

Hundemer M., Rhetorische Kunsttheorie und barocke Deckenmalerei. Zur Theorie der Sinnlichen Erkenntnis im Barock, Regensburg 1997.

In laudes Ioannis Sobiescii. Rękopiśmienny zbiór emblematów z rysunkami Johanna Jakoba Rollosa, przeł. B. Milewska-Waźbińska, wstęp i oprac. M. Górska i B. Milewska-Waźbińska, Warszawa 2016 (Silva Rerum). The Italian Emblem: A Collection of Essays, ed. by D. Mansueto in collaboration with E.L. Calogero, Glasgow 2007.

Iwanoyko E., Apoteoza Gdańska – Program ideowy malowideł stropu Wielkiej Sali Rady w gdańskim ratuszu Głównego Miasta, Gdańsk 1976.

Iwanoyko E., Emblematyczne Sobiesciana Gotfryda Peschwitza, „Artium Quaestiones” 2 (1983), s. 11–33.

Jank T., Życie i twórczość malarska brata Adama Swacha (1668–1747), Kraków 2017. Kaczmarek R., Witkowski J., Dekoracja malarska kaplicy Ksiażęcej w Lubiążu. Najwcześniejsze prace freskowe Willmanna, w: Willmann i inni. Malarstwo, rysunek i grafika na Śląsku i w krajach ościennych w XVII i XVIII wieku, red. A. Kozieł, B. Lejman, Wrocław 2002, s. 82–91.

Karpiński A., Krauze-Karpińska J., Jesienne porządki w ujazdowskim ogrodzie Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Prywatność publiczna – prywatność prywatna, „Barok” 18 (2011), nr 2 (36), s. 109–129.

Karpowicz M., Łazienka St. Herakliusza Lubomirskiego. Pierwowzory graficzne dekoracji i próba interpretacji treści, „Biuletyn Historii Sztuki” 31 (1969), nr 4, s. 397–401.

Karpowicz M., Sala Horacego w Starym Otwocku. Z rozważań nad antykizacją treści, w: Muzeum i twórca. Studia z historii sztuki i kultury ku czci prof. dr Stanisława Lorentza, [kom. red. K. Michałowski et al.], Warszawa 1969, s. 327–347.

Karpowicz M., Nowe spojrzenie na fresk Biblioteki Jasnogórskiej i jego autora Giuseppe Viscontiego, „Studia Claromontana” 25 (2007), s. 667–682.

Karpowicz M., Sztuka oświeconego sarmatyzmu. Antykizacja i klasycyzacja w środowisku warszawskim czasów Jana III, wyd. 2 popr. i uzup., Warszawa 1986.

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 11, red. T. Chrzanowski, M. Kornecki, z. 16: Powiat toruński, oprac. T. Chrzanowski, M. Kornecki, Warszawa 1972.

Kemp C., Angewandte Emblematik in süddeutschen Barockkirchen, München 1981.

Kiliańczyk-Zięba J., Sygnety drukarskie w Rzeczypospolitej XVI wieku. Źródła ikonograficzne i treści ideowe, Kraków 2015.

Kneblewski W., Freski Dankwarta na Jasnej Górze, „Kronika Diecezji Kujawsko-Kaliskiej” 8 (1914), nr 3, s. 89–94; nr 4, s. 111–120.

Kobielus S., Idea Niebiańskiej Jerozolimy w dekoracji monumentalnej kościoła św. Anny w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 53 (1987), s. 39–62.

Kolendo-Korczak K., Praecepta politica w toruńskim ratuszu. Niezachowany cykl malowideł z Sali Rady z 1603 roku i jego europejski kontekst, Warszawa 2014.

Koutny-Jones A., A Noble Death: The Oleśnicki Funerary Chapel in Tarłów, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 73 (2009), s. 169–205.

Kowalczyk J., Medaliony na pałacu Suchorabskich-Radziwiłłów w Lublinie i ich pierwowzory graficzne, w: Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. 4, red. J. Lileyko, Lublin 2000, s. 7–57.

Kozak A., Związki literacko-obrazowe w utworze S. Piskorskiego Flores Vitae B. Salomeae, w: Słowo i obraz. Materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Nieborów 29 września – 1 października 1977, red. A. Morawińska, Warszawa 1982, s. 113–128.

Kryczyński W., Pałac podhorecki w roku 1717. Opis podług inwentarza z 1717 roku, Złoczów 1914.

Kucała M., Opuszczenia składników wypowiedzi-sentencji emblematycznych z XVII wieku, w: Studia z historii języka polskiego i stylistyki historycznej ofiarowane profesor Halinie Wiśniewskiej na 50-lecie jej pracy naukowo-dydaktycznej, red. C. Kosyl, Lublin 2001, s. 111–117.

Kurzej M., Ikonografia malowideł w zakrystii (tzw. skarbcu) kościoła Dominikanów w Krakowie, w: Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, 13), s. 787–810.

Kurzej M., Depingere fas est. Sebastian Piskorski jako konceptor i prowizor, Kraków 2018.

Liškevičienė J., XVI–XVIII amžiaus knygų grafika: herbai senuosiuose lietuvos spaudiniuose, Vilnius 1998.

Loach J., Architecture and Emblematics: Issues in Interpretation, w: Emblems and Art History: Nine Essays, ed. by A. Adams assisted by L. Grove, Glasgow 1996, s. 1–21.

Loach J., Menestrier’s Emblem Theory, „Emblematica” 2 (1987), no. 2, s. 317–336.

Loach J., On Words and Walls, w: An Interregnum of the Sign: The Emblematic Age in France. Essays in Honour of Daniel S. Russell, ed. by D. Graham, Glasgow 2001, s. 149–170.

Łuszczek D.K., Jasnogórski refektarz, Warszawa–Częstochowa 1992.

MacPhail E., The Mosaic of Speech: A Classical Topos in Renaissance Aesthetics, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 66 (2003), s. 249–263.

Marcinowska M., Dwór pełen barw. Architektura i dekoracja malarska dworu z Rdzawy w Sądeckim Parku Etnograficznym, Nowy Sącz 1997.

Matyaszczyk D., Pałac w Konarzewie, „Ochrona Zabytków” 52 (1999), nr 3 (206), s. 250–263.

Mączyński J., Lexicon Latino-Polonorum, Królewiec: Jan Daubmann, 1564.

Michałowska T., Staropolska teoria genologiczna, Wrocław 1974.

Moisan-Jablonski Ch., Źródła inspiracji i symbolika regencyjnych „bram tryumfalnych” zdobionych emblematami z kościoła pw. Św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim, w: Europa, Rzeczpospolita, Prusy Królewskie. Nowożytność, red. D. Dettlaff, Puck 2018, s. 101–133.

Mosingiewicz A., Kaczor D., Emblematyka w służbie władzy. Adama Jacoba Martiniego corpus emblematicum, czyli projekt chorągwi gdańskich straży obywatelskich z okazji intrady Ludwiki Marii Gonzagi do Gdańska w 1646 r., w: Sztuka w kręgu władzy. Materiały LVII Ogólnopolskiej Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, poświęconej pamięci Profesora Szczęsnego Dettloffa (1878–1961) w 130. rocznicę urodzin, Toruń, 13–15 listopada 2008, red. E. Pilecka, K. Kluczwajd, Warszawa 2009, s. 161–178.

Mödersheim S., The Emblem in the Context of Architecture, w: Emblem Scholarship Directions and Developments: A Tribute to Gabriel Hornstein, ed. by P.M. Daly, Turnhout 2005, s. 158–175.

Nowak R., Zapomniane malowidła freskowe Michała Willmanna w pałacu opackim w Lubiążu, „Roczniki Sztuki Śląskiej” 14 (1986), s. 97–116.

Ostrowski J., Flores vitae B. Salomeae, nieznany cykl graficzny Jerzego Eleutera Szymonowicza-Siemiginowskiego, „Biuletyn Historii Sztuki” 35 (1973), nr 1, s. 43–52.

Pakulski J., Barokowe inskrypcje w Ratuszu grudziądzkim, „Rocznik Grudziądzki” 16 (2005), s. 11–29.

Patiejūniene E., Brevitas ornata. Mãžosios literatūros formos XVI–XVII amžiaus lietuvos didžiosios kunigaikštystės spaudiniuose, Vilnius 1998.

Pax et Bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy. Arsenał, Muzeum Czartoryskich, wrzesień–październik 1999, red. A. Włodarek, Kraków 1999.

Pelc J., Obraz – słowo – znak. Studium o emblematach w literaturze staropolskiej, Wrocław 1975.

Pelc J., Słowo i obraz. Na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.

Pielas M.S., Cztery portrety Zofii z Odrowążów Tarnowskiej-Kostkowej, fundatorki kolegium jezuitów w Jarosławiu, „Studia Wilanowskie” 15 (2004), s. 93–107.

Pokora J., Sztuka w służbie reformacji. Śląskie ambony 1550–1650, Warszawa 1982. Rudkowski T., Polichromia kościoła parafialnego w Nowym Mieście nad Wartą (Problemy ikono-graficzne), w: Studia nad renesansem w Wielkopolsce, red. T. Rudkowski, Poznań 1970 (Prace Komisji Historii Sztuki, t. 8, z. 3), s. 71–99.

Russell D.S., The Term “Emblème” in Sixteenth-Century France, „Neophilologus” 59 (1975), s. 337–351.

Sapetowa I., Monumentalne malarstwo nowożytne Polski południowo-wschodniej w jej obecnych granicach, w: Malarstwo monumentalne Polski południowo-wschodniej. Informator regionalny, Rzeszów 1995, s. 3–15.

Seidel-Grzesińska A., Elementy emblematyczne pomników sepulkralnych w kościele Pokoju w Świdnicy, w: O sztuce sepulkralnej na Śląsku. Materiały z sesji Oddziału Wrocławskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 25–26 października 1996 roku, red. B. Czechowicz, A. Dobrzyniecki, Wrocław 1997, s. 87–104.

Sokolski J., Barokowa księga natury. O europejskiej symbolografii wieku siedemnastego, Wrocław 1992.

Sokolski J., Symbol, w: Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze – renesans – barok, red. T. Michałowska, przy udziale B. Otwinowskiej, E. Sarnowskiej-Temeriusz, wyd. 2, Warszawa 1998 (Vademecum Polonisty), s. 917–923.

Stahr M., Medale Wazów w Polsce. 1587–1668, Wrocław 1990.

Talbierska J., Grafika XVII wieku w Polsce. Funkcje, ośrodki, artyści, dzieła, Warszawa 2011.

Typographorum Emblemata: The Printer’s Mark in the Context of Early Modern Culture, ed. by A. Wolkenhauer, B.F. Scholz, Berlin–Boston 2018.

Vuilleumier Laurens F., La raison des figures symboliques à la Renaissance et à l’âge classique. Etudes sur les fondements philosophiques, théologiques et rhétoriques de l’image, Genève 2000.

Informacje

Informacje: Terminus, 2021, Tom 23, zeszyt 3 (60) 2021, s. 227 - 258

DOI: https://doi.org/10.4467/20843844TE.21.010.13847

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Status teoretyczny emblematu w polskiej dekoracji

Angielski:

The Theoretical Status of the Emblem in Polish Decorative Art

Autorzy

Magdalena Kinga Górska

https://orcid.org/0000-0001-5026-458X

Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Magdalena Kinga Górska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 839

Liczba pobrań: 725

<p> Status teoretyczny emblematu w polskiej dekoracji</p>

Pobierz xml