Post-Tridentine Liturgical Books for the Polish Church. Printed Chant Books from Kraków and Their Contexts
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPost-Tridentine Liturgical Books for the Polish Church. Printed Chant Books from Kraków and Their Contexts
Data publikacji: 30.03.2020
Terminus, 2020, Tom 22, zeszyt 1 (54) 2020, s. 19 - 46
https://doi.org/10.4467/20843844TE.20.002.11954Autorzy
Post-Tridentine Liturgical Books for the Polish Church. Printed Chant Books from Kraków and Their Contexts
Post-Tridentine liturgical books printed in Poland have not attracted much attention from book historians. However, given their special, sacred, and confessionally unifying status, they provide interesting material for comparative study of printing in the large European cities (e.g., Antwerp, Venice), and smaller provincial centers such as Krakow. The paper presents as products of the printing press the Psalterium, Antiphonarium and Graduale Romanum printed in Krakow in 1599–1600 by Andrzej Piotrkowczyk as well as later editions of these works. The decision to commission them in a local print shop rather than abroad came after prolonged debates within the Polish Catholic hierarchy. Materials used by the printer (paper, type, ornaments etc.) and the results he achieved (typography) are analysed at the backdrop of European printing and related to more general problems involved with the production of complex and voluminous books in the economic and cultural realities of an Eastern European city.
* The article is supported by the National Science Centre (NCN), Poland, project: The printed book in the culture of early modern Poland. The Piotrkowczyk print shop and its role (1574–1673), grant no. 2016/23/D/HS3/01955.
Primary sources
Agenda ad uniformem ecclesiarum per universas provincias Regni Poloniae usum, ed. H. Powodowski, Kraków: Jan Januszowski, 1591.
Agenda caerimonialia secundum ritum Cathedralis Ecclesiae Olomucensis: ad usum eiusdem dioecesis, Kraków: Drukarnia Łazarzowa, 1586.
Agenda ceremonialia ad usum Diocesesis Varminesis accommodata, Koln: Maternus Cholinus, 1578.
Agenda sacramentalia ad usum dioecesis Cracoviensis, Koln: Maternus Cholinus, 1574.
Agenda sacramentalia ad usum Dioecesis Varmiensis accommodata, Koln: Maternus Cholinus, 1574.
Agendorum Ecclesiasticorum Liber in usum Provinciae Gnesnensis conscriptus, Koln: Maternus Cholinus, 1578.
Antiphonarium iuxta ritum Breviarii Romani, ex decreto Sacrosancti Concilii Tridentini restituti, Kraków: Andrzej Piotrkowczyk, 1600, 1607, 1614, 1645.
Antiphonarium iuxta Breviarium Romanum restitutum, Antwerpen: Christophe Plantin, 1573.
Biblia. Nowy Testament, transl. Jan Leopolita, Kraków: Mikołaj Szarfenberger, 1577.
Graduale Romanum de tempore et de sanctis ad ritum missalis, Kraków: Andrzej Piotrkowczyk, 1600, 1614, 1629, 1651.
Graduale Romanum, Kraków: Typis Universitatis, 1740.
Kochanowski, Jan, Pieśni trzy, Warszawa: Drukarnia Latająca Walentego Łapki, 1580.
Missae propriae patronorum et festorum Regni Poloniae, Kraków: Andrzej Piotrkowczyk, 1618.
Missae propriae patronorum et festorum Regni Poloniae, Venezia: Giunti, 1626.
Missale Romanum, Antwerpen: Officina Plantiniana, 1574.
Powodowski, Hieronim, Liturgia, Kraków: Bazyli Skalski, 1604.
Privilegia typographica Polonorum, ed. Maria Juda, Lublin: UMCS, 2010.
Psalterium dispositum per hebdomadam . . ., Antwerpen: Christophe Plantin, 1571.
Psalterium Romanum, Kraków: Typis Universitatis, 1716.
Psalterium Secundum ritum Officii Romani ex decreto Sacrosancti Concilii Tridentini restituti per hebdomadam dispositum, Kraków: Andrzej Piotrkowczyk, 1599, 1614, 1654.
Secondary sources
Agee, Richard J., “The Printed Dissemination of the Roman Gradual in Italy during the Early Modern Period”, Notes, Second Series, vol. 64, no. 1 (2007), pp. 9–42.
Bodniak, Stanisław, “W oficynie architypografa. Rzecz o kłopotach Januszowskiego”, Silva Rerum, vol. 5, issue 8–9 (1930), pp. 7–11.
Bodzioch, Beata, “Antyfonarze piotrkowskie z lat 1600–1645 jako źródła do badań nad chorałem gregoriańskim w Polsce”, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, vol. 77 (2002), pp. 117–147.
Bowen, Karen L. and Dirk Imhof, Christopher Plantin and Engraved Book Illustrations in Sixteenth-Century Europe, Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
Boyce, James J., Carmelite Liturgy and Spiritual Identity: The Choir Books of Kraków, Turnhout: Brepols, 2008.
Bruździński, Andrzej, Działalność prymasa Stanisława Karnkowskiego w zakresie wprowadzania uchwał Soboru Trydenckiego w Polsce 1581–1603, Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT, 1996.
Chodyński, Stanisław, Organy, śpiew i muzyka w kościele katedralnym włocławskim. Szkic historyczny, Włocławek: H. Neuman, 1902.
Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, ed. Joannes Ptaśnik, L’viv: sumptibus Instituti Ossoliniani, 1922.
Decorative Alphabets and Initials, ed. Alexander Nesbitt, New York: Dover Publications, 1959.
Długosz, Teofil, “Sprawy liturgiczne w XVI w. w diecezji Krakówskiej. Próbka z obszaru kilkunastu parafii”, Ruch Biblijny i Liturgiczny, vol. 4 (1951), pp. 298–299.
Dobrzyniecka, Janina, Drukarnie Uniwersytetu Jagiellońskiego 1674–1783, Kraków: nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1975.
Drukarze dawnej Polski od XV do XVII wieku, ed. Alodia Kawecka-Gryczowa, Małopolska, part 1–2, Wrocław 1983.
Estreicher, Karol, Bibliografia polska, vol. 12, Kraków: Akademia Umiejętności, 1891.
Estreicher, Karol, Bibliografia polska, vol. 17, Kraków: Akademia Umiejętności, 1899.
Estreicher, Karol, Bibliografia polska, vol. 23, Kraków: Akademia Umiejętności, 1910.
Estreicher, Karol and Stanisław Estreicher, Bibliografia polska, vol. 25, Kraków: Akademia Umiejętności, 1913.
Ferenczi, Ilona, “Das Gradual von Ajak. Eine ungarische liturgische Handschrift aus der ersten Halfte des 17. Jahrhunderts”, Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae, vol. 45, no. 3/4 (2004), pp. 303–329.
Fortescue, Adrian, “Canon of the Mass”, in The Catholic Encyclopedia, vol. 3, New York: Robert Appleton Company, 1908,
Franczyk-Cegła, Agnieszka, “Problemy metodologiczne w identyfikacji anonimów typograficznych na podstawie druków Krakowskich z lat 1601–1620”, Terminus, vol. 21, issue 4(53) (2019), pp. 437–457.
Genette, Gerard, Paratexts: Thresholds of Interpretation, transl. Jane E. Lewin, Cambridge: Cambridge University Press, 1997 (Gerard Genette, Seuils, Paris: Seuil, 1987).
Giselbrecht, Elisabeth and Elizabeth Savage, “Printing Music Technical Challenges and Synthesis, 1450–1530”, in Early Music Printing in German-Speaking Lands, ed. Andrea Lindmayr-Brandl, Elisabeth Giselbrecht, and Grantley McDonald, London: Routledge, 2018.
Gorniak, Agnieszka, “Potrydenckie mszały weneckie z XVI i XVII wieku w polskich bibliotekach kościelnych”, Fides: Biuletyn Bibliotek Kościelnych, vol. 35, no. 2 (2012), pp. 149–201.
Grendler, Paul F., The Roman Inquisition and the Venetian Press, 1540–1605, Princeton: Princeton University Press, 2015.
Gwioździk, Jolanta, Kultura pisma i książki w żeńskich klasztorach dawnej Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015.
Handbook of Renaissance Ornaments, ed. Albert Fidelis Butsch, New York: Dover Publications, 1969.
Kalinowska, Jadwiga Ambrozja, Stanisław Hozjusz jako humanista 1504–1579. Studium z dziejów kultury renesansowej, Olsztyn: Hosianum, 2004.
Kawecka-Gryczowa, Alodia, Z dziejów polskiej książki w okresie Renesansu, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975.
Kiliańczk-Zięba, Justyna and Katarzyna Gara, “Listy Jana Januszowskiego do Marcina Kromera i Tomasza Płazy dotyczące produkcji Missale Varmiense (1587) w Drukarni Łazarzowej”, Terminus, vol. 20, issue 3(48) (2018), pp. 381–399.
Kowalski, Waldemar, “Change in Continuity: Post-Tridentine Rural and Township Parish Life in the Cracow Diocese”, The Sixteenth Century Journal, vol. 35, no. 3 (2004), pp. 689–715.
Mak, Bonnie, How the Page Matters, Toronto: University of Toronto Press, 2012.
Maroń, Franciszek, “Materiały źródłowe do dziejów Kościoła w obecnej diecezji katowickiej. Dekrety egzekucyjne do protokołów wizytacyjnych z r. 1598”, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 5 (1972), pp. 263–274.
McKenzie, Donald Francis, “The Book as an Expressive Form”, in Donald Francis McKenzie, Bibliography and the Sociology of Texts, Cambridge: Cambridge University Press, 1999, pp. 9–30.
Moxon Joseph, Moxon’s Mechanick Exercises, Or, The Doctrine of Handyworks Applied to the Art of Printing: A Literal Reprint in Two Volumes of the First Edition Published in the Year 1683, vol. 1, New York: Typotheta of the City of New York, 1896.
Nowak, Władysław, “Geneza Agendy biskupa Marcina Kromera”, Studia Warmińskie, vol. 6 (1969), pp. 173–210.
Nowakowska, Natalia, Church, State and Dynasty in Renaissance Poland: The Career of Cardinal Fryderyk Jagiellon (1468–1503), Aldershot: Ashgate, 2007 (Polish version: Natalia Nowakowska, Krolewski kardynał. Studium kariery Fryderyka Jagiellończyka (1468–1503), transl. Tomasz Gromelski, wyd. pol. popr., Kraków: Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, 2011).
Pawlak, Ireneusz, Graduały piotrkowskie jako przekaz chorału gregoriańskiego w Polsce po Soborze Trydenckim, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1988.
Pietras, Tadeusz, “Produkcja katolickiej książki liturgicznej w Polsce od końca XV do połowy XVII wieku”, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, vol. 39 (1979), pp. 171–189, vol. 40 (1980), pp. 83–117, vol. 41 (1980), pp. 222–241.
Proot, Goran, “Survival Factors of Seventeenth-Century Hand-Press Books Published in the Southern Netherlands: The Importance of Sheet Counts, Sammelbande and the Role of Institutional Collections”, in Lost Books: Reconstructing the Print World of Pre-Industrial Europe, ed. Flavia Bruni and Andrew Pettegree, Leiden and Boston: Brill, 2016, pp. 160–201.
Przywecka-Samecka, Maria, Dzieje drukarstwa muzycznego w Polsce, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1993.
Research Handbook on the History of Copyright Law, ed. Isabella Alexander and H. Tomas Gomez-Arostegui, Cheltenham: Edward Elgar Publishing, 2016.
Rojewski, Andrzej., “Recepcja ksiąg liturgicznych soboru trydenckiego w archidiakonacie dobrzyńskim w latach 1597–1609”, Studia Płockie 7 (1979), pp. 187–203.
Siebner, Erhardt D. and Dieter Urban, Initialen + Bildbuchstaben, Munich: Bruckmann, 1983.
Stijnman Ad and Elizabeth Savage, Printing Colour 1400–1700: History, Techniques, Functions and Receptions, Leiden: Brill, 2015.
Type Specimen Facsimiles II (nos. 16–18): Reproductions of Christopher Plantin’s “Index sive specimen characterum” 1567 & folio specimen of c. 1585, Together with the Le Be-Moretus specimen, c. 1599, ed. John Dreyfus, London: The Bodley Head, 1972.
Weale, William H., Bibliographia liturgica. Catalogus missalium ritus Latini, ab anno M. CCCC. LXXV. impressorum, Londini: apud Bernardum Quaritch, 1886.
Zahajkiewicz, Marek T., Msza święta w Polsce przed Soborem Trydenckim w świetle rodzimych komentarzy (expositiones missae). Studium historyczno-liturgiczne, Warsaw 1972 (Textus et Studia Historiam Theologiae in Polonia Excultae Spectantia, vol. 1).
Informacje: Terminus, 2020, Tom 22, zeszyt 1 (54) 2020, s. 19 - 46
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Post-Tridentine Liturgical Books for the Polish Church. Printed Chant Books from Kraków and Their Contexts
Post-Tridentine Liturgical Books for the Polish Church. Printed Chant Books from Kraków and Their Contexts
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 30.03.2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
AngielskiLiczba wyświetleń: 1317
Liczba pobrań: 1208